‘Onbewezen verband, hoge zorgkosten in de industrie een zorg’

Ja, het is een reden tot zorg. Dit zegt gezondheidseconoom Jochen Mierau van de Rijksuniversiteit Groningen over een onderzoek van RTL Nieuws waaruit blijkt dat bewoners die onder meer in de buurt van het chemiepark Delfzijl wonen, hoger dan gemiddelde zorgkosten dragen.

Ook de mensen die rondom de magnesiumfabriek van Nedmag wonen, hebben te maken met hoge zorgkosten. In beide regio’s zijn de kosten voor doktersbezoeken en medicijnen zelfs hoger dan bij Tata Steel in Velsen-Noord. Vastgesteld is dat mensen in die omgeving 2,5 maand korter leven als gevolg van fabrieksuitstoot.

Mierau, gezondheidseconoom: ‘We zijn ons onvoldoende bewust van de invloed van blootstelling aan industriële productie. We besteden veel tijd aan de arbeidsomstandigheden binnen het productieproces, maar we zijn ons niet bewust van de gevolgen voor het milieu. Ondertussen zijn er steeds meer signalen die zorgwekkend zijn.’

Mierau heeft echter ook een belangrijke opmerking. De relatief hoge zorgkosten van bewoners die in de buurt van zware industrie wonen, kunnen ook verband houden met hun sociaal-economische status. ‘Een paar jaar geleden hebben we met dezelfde gegevens onderzoek gedaan en gezien dat de armste postgebieden de zorgkosten zo’n 200 euro hoger hadden dan gemiddeld. Ook rondom het chemiepark Delfzijl ligt een relatief arm gebied. Het is daarom lastig vast te stellen of de verschillen te wijten zijn aan het chemiepark of aan de armoede.’

Bovendien kan alles met elkaar worden verbonden, zegt Mierau. ‘De wijken die naast een chemiepark ontstaan, zijn doorgaans geen woonwijken. Zowel de industrie als de armere bewoners vestigen zich er omdat de grond goedkoop is.’

Lees verder onder de foto.

De Groningse gezondheidseconoom vindt het nodig om de oorzaak van de hoge zorgkosten van omwonenden te achterhalen. “Dit is zeker een reden om te onderzoeken of de oorzaak ligt in de aanwezigheid van fabrieken.” Hiervoor zijn volgens Mierau veel mogelijkheden.

De meest ideale onderzoeksmethode is ondenkbaar. ‘Dat is een experimentele omgeving waarin je een fabriek bouwt en kijkt wat er na tien jaar gebeurt. Dat is niet mogelijk.’ Wat wel mogelijk is, zegt Mierau, is het observeren van de klinische toestand van mensen.

De gezondheidseconoom, tevens wetenschappelijk directeur van het demografisch onderzoek van Lifelines, denkt dat Lifelines daar ook een rol in kan spelen. Lifelines beschikt over een database met medische gegevens van tienduizenden noorderlingen. ‘Je kunt kijken of je daar een hogere ziektelast ziet en vervolgens onderzoeken of er omstandigheden zijn die redelijkerwijs in verband kunnen worden gebracht met het soort emissies. Stel dat bekend is dat een bepaalde stof die ergens wordt uitgestoten een bepaalde vorm van kanker veroorzaakt, dan moeten we daar naar op zoek.’ Mierau vergelijkt het met de eerste onderzoeken naar de schadelijke effecten van roken. “We kijken ook of we iets in de longen zien dat mogelijk verband houdt met sigaretten.”

Het suggereert ook allerlei andere onderzoeken. ‘Je kunt terugkijken in de tijd. Zijn mensen die er langer hebben gewoond zieker dan mensen die er kort hebben gewoond? Je kunt onderzoek doen naar grondwater. Maar onderzoek bijvoorbeeld ook hoeveel beweging mensen doen. Als iemand niet graag de deur uit gaat omdat de fabriek stinkt, zal zijn levensstijl minder gezond zijn.’