De zorgkosten in Dordrecht zijn tienduizenden hoger dan gemiddeld; moedermelkstress | RTL Nieuws

Het bedrijf Chemours Dordrecht, voorheen DuPont, stootte tijdens de productie van Teflon jarenlang grote hoeveelheden chemicaliën uit die gezamenlijk PFAS worden genoemd. Die giftige stof werd in de lucht uitgestoten en in het riool en de rivier geloosd. Ook is PFOA in de bodem terechtgekomen. Tot 2012 was PFOA de stof die Chemours onder meer gebruikte voor het maken van Teflon koekenpannen. Dit heeft geleid tot bezorgdheid over mogelijke gevolgen voor de gezondheid.

Het probleem met deze stoffen is dat ze niet ontleden: ze gaan eeuwig mee. Daarom worden ze ook wel ‘forever chemicaliën’ genoemd. Volgens hem kan dat Rijkswaterstaat veroorzaken aanzienlijke schade aan de gezondheid van mens, dier en milieu. Wanneer stoffen het lichaam binnendringen, kunnen ze de vruchtbaarheid, de ontwikkeling van de foetus en het immuunsysteem beïnvloeden. PFA’s kunnen ook kanker veroorzaken.

Zorgen over moedermelk

Buurtbewoners protesteren al jaren massaal tegen de fabriek, die sinds de jaren zestig in Dordrecht staat. Een moeder uit Dordrecht, die liever niet geïdentificeerd wil worden, klaagde tijdens een hoorzitting dat zij als gezondheidswetenschapper voluit had ingezet op het geven van borstvoeding aan haar vier kinderen, maar dat bij hen PFAS was aangetroffen. “Nu blijkt dat ik ze een giftige cocktail heb gegeven.” Ze schrijft dit toe aan de zeer zorgwekkende chemicaliën die Chemours uitstoot en die in de moedermelk zijn aangetroffen.

Tijdens een hoorzitting van Provinciale Staten in september 2023 gaf een buurtbewoner aan dat hij ‘doodziek’ was geweest na het zien van Zembla’s uitzending ‘The PFAS Cover-Up’ over het bedrijf. “Ik kon niet meer eten. Ik liep wekenlang met buikpijn en een knoop in mijn maag door het huis.”

Een andere moeder vertelde emotioneel dat haar 9-jarige zoontje moest huilen toen hij de groenten van zijn oogst in de prullenbak moest gooien. Hij geeft Chemours hiervan de schuld en zegt zich schuldig te voelen omdat hij in Dordrecht wilde wonen, maar noemt dit het ‘epicentrum van een giftige dump’.

Uit het verkennende onderzoek van RTL Nieuws blijkt dat op dit terrein de zorguitgaven 3 procent meer zijn gegenereerd dan verwacht, rekening houdend met de samenstelling van de bevolking (leeftijd en geslacht). In totaal gaven inwoners van de postcode Dordrecht vanaf 331 in tien jaar tijd bijna € 53 miljoen meer uit dan gemiddeld. Chemours bevindt zich ook in het gebied. Dit onderzoek is geen bewijs dat hogere zorgkosten een gevolg zijn van de activiteiten van het bedrijf. Hiervoor is meer onderzoek nodig.

‘Wat we willen? Geen PFAS!’ zongen boze buurtbewoners medio juni 2024 tijdens een protestmars tegen de fabriek. “Chemours doet er alles aan om koste wat kost zoveel mogelijk geld te verdienen”, aldus de organisatoren van de zogenaamde Chemours March. “Gezondheid speelt daarbij geen rol. En ze doen er alles aan: geen transparante informatie verstrekken aan overheden, geen verantwoordelijkheid nemen voor de gevolgen van hun handelen.”

Het bedrijf heeft in 2023 schadelijke stoffen (de stof trifluorazijnzuur) gemeten, hoewel het daarvoor geen vergunning heeft. Om deze reden legden Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland een boete op van 125.000 euro per vondst. Dit kan maximaal 1,25 miljoen euro bedragen.

In het afvalwater zit ook de stof GenX, een soort PFAS dat onder meer wordt gebruikt voor de productie van teflon. De niet afbreekbare stof PFAS kan het immuunsysteem beschadigen. Het is aangetroffen in het bloed van omwonenden en in de moedermelk.

RIVM-onderzoek

De minister van Volksgezondheid heeft het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) gevraagd onderzoek te doen naar de gezondheidseffecten van Chemours. De vraag blijft of het echt mogelijk is om hier antwoorden op te geven, omdat Chemours in een druk gebied ligt. Onderzoek naar hoe vaak kanker voorkomt heeft geen aanleiding gegeven tot een toename van de kankerincidentie die aanleiding zou geven tot bezorgdheid. Het RIVM gaat daarom eerst onderzoeken of zo’n onderzoek antwoorden kan bieden.

Volgens de GGD Zuid-Holland-Zuid blijkt uit onderzoek van het RIVM dat de kans op kanker door PFOA-uitstoot de afgelopen jaren voor inwoners van Chemours/DuPont verwaarloosbaar is. Verder is het antwoord op de vraag of kanker vaker voorkomt onder inwoners van Chemours/DuPont Dordrecht ‘nee’, aldus de GGD.

De GGD heeft meerdere onderzoeken gedaan naar het voorkomen van nier- en zaadbalkanker en het totaal aantal kankergevallen. Uit onderzoek uit 2016 blijkt dat in de postcodegebieden rond Chemours/DuPont in de periode 1989 tot en met 2014 een groter aantal nieuwe gevallen van kanker niet werd gediagnosticeerd dan op basis van landelijke cijfers verwacht werd.

Regeringen voor de rechter

De gemeenten Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht en Molenlanden hebben een zaak aangespannen tegen Chemours en haar rechtsvoorganger DuPont. De gemeenten stellen schade te hebben geleden door het vrijkomen van PFOA- en GenX-stoffen (type PFAS) vanuit de Chemours-fabriek in Dordrecht in de lucht. Volgens de gemeenten heeft Chemours onjuist gehandeld, omdat het bedrijf op de hoogte zou zijn geweest van de milieu- en gezondheidsrisico’s van GenX en zijn voorganger PFOA, maar die informatie niet deelde.

De Rotterdamse rechtbank sprak spreekt een voorlopige straf uit in 2023. De rechter bevestigt dat de uitstoot van het bedrijf in een bepaalde periode illegaal was. Gedurende die periode is Chemours ook aansprakelijk voor eventuele schade die gemeenten hierdoor lijden. De rechter stelt dat DuPont al sinds 1984 kon weten dat PFAS schadelijk waren. En ook de provincie Zuid-Holland heeft een rapport ingediend.

dokter gommers

Naast overheden klagen ook zo’n vierduizend mensen het bedrijf aan, waaronder IC-arts Diederik Gommers, die ook in de buurt woont. Zo onderzoekt het Openbaar Ministerie of het bedrijf zich schuldig maakt aan enig misdrijf vanwege de uitstoot van PFAS in de regio Dordrecht. Aanleiding hiervoor is de strafklacht. Er wordt nu onderzocht of de bestuurders van het bedrijf verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor de besmetting.

Schending van de mensenrechten

Jarenlang voerde chemicaliënfabrikant Chemours zonder veel sociale of politieke druk allerlei activiteiten uit. Maar die tijd lijkt voorbij. De activiteiten worden nu onder de loep genomen en periodiek stopgezet. Zo verzette de Amerikaanse staat North Carolina zich tegen het transport van afvalwater vanuit Nederland. Eind 2023 bleek zelfs dat een commissie van de Verenigde Naties aan het onderzoeken was of de Nederlandse regering de mensenrechten van Amerikanen had geschonden door het transport van afval toe te staan.

De Nederlandse fabriek maakt zich zorgen over afvalwater, omdat dit jarenlang naar België en Italië werd getransporteerd. De Italianen hebben de materialen teruggevonden. In Antwerpen verbrandde het asfalt en keerde het water terug naar Dordrecht.

Bijna alle politieke partijen riepen al op tot drastische veranderingen: van de sluiting van de fabriek tot een fonds om het gebied schoon te maken en meer onderzoek naar de gezondheid van de bewoners.

Chemours-reactie

In een schriftelijke reactie heeft Chemours aangegeven geen aanwijzingen te hebben voor een verband tussen hogere zorgkosten en de activiteiten van Chemours. Wat betreft de stof trifluorazijnzuur die in het afvalwater werd ontdekt, zegt Chemours dat het “hard heeft gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie van efficiënte emissiereductietechnologie om dit probleem op te lossen.” “Watermonsters hebben inmiddels aangetoond dat de lozing aan de norm voldoet”, aldus Chemours.

In reactie op de woede van de zogende moeder stelt Chemours: ‘Wij begrijpen deze gevoelens. Tegelijkertijd is de GGD daar heel duidelijk over: ‘Moeders in onze regio kunnen doorgaan met borstvoeding.’ Dat blijkt uit recent onderzoek van de Vrije Universiteit, De de gemiddelde hoeveelheid PFAS gemeten in moedermelk bedraagt ​​ongeveer 77 nanogram per liter. Dit blijft onder de concentratie van 133 nanogram per liter die de European Food Safety Authority (EFSA) hanteert als de maximaal aanvaardbare waarde voor moedermelk.

Deskundigen roepen op tot een groot gezondheidsonderzoek op de door RTL Nieuws genoemde gebieden. In de regio Dordrecht is het RIVM hier al mee bezig. Chemours zegt dat het “in het algemeen voorstander is van wetenschappelijk onderzoek.”