De EU-begrotingsregels zijn voor het eerst in 27 jaar aangepast

Na ruim zestien uur onderhandelen hebben de EU-landen en het Europees Parlement overeenstemming bereikt over de versoepeling van de begrotingsregels uit het Stabiliteits- en Groeipact (SGP) uit 1997.

Het Europees Parlement omschrijft de nieuwe overeenkomst als “duidelijker, investeringsvriendelijker, meer gericht op de omstandigheden van de verschillende lidstaten en flexibeler.”

Het SGP bepaalt hoe de lidstaten hun staatsschulden en begrotingstekorten vanaf het begrotingsjaar 2024-2025 moeten aanpakken. In de geschiedenis van de EU zijn er vaak intense debatten geweest over de SGP-regels. Dit kwam vooral doordat Noord-Europese landen traditioneel strengere begrotingsregels hanteren dan andere landen. Zuid-Europese landen vinden de regels te rigide, terwijl Noord-Europese landen ze nog strenger willen hebben.

Ontspannen

Inmiddels zijn de regels iets versoepeld. Onder meer de zogenaamde 1/20-regel, die landen met buitensporige schulden verplicht om jaarlijks minstens 5 procent van die schulden af ​​te betalen, zal worden afgeschaft. Het schuldenplafond van 60 procent van het bbp en het maximale begrotingstekort van 3 procent van het bbp blijven van kracht, maar landen mogen nu een nationaal plan ontwikkelen waarin wordt uiteengezet hoe het land de schulden over een periode van vier jaar zal terugdringen. De looptijd van het plan kan eventueel worden verlengd tot zeven jaar als er aanzienlijke investeringen nodig zijn.

Hoewel de jaarlijkse schuldreductie van vijf procent verdwenen is, wordt deze vervangen door een systeem dat bepaalt hoe snel de schulden moeten worden afbetaald op basis van de hoogte van de schulden. Overtredingen kunnen tot boetes leiden, al geldt hetzelfde voor de huidige PEC, maar dit middel is nooit toegepast.

Wat nieuw is in het systeem is dat gemeenschappelijke uitgaven voor bepaalde prioritaire Europese projecten, zoals klimaat en defensie, niet in de uitgaven hoeven te worden opgenomen.

Erg nodig

Esther De Lange, van het CDA, co-rapporteur van dit dossier, bevestigt dat een nieuw economisch raamwerk “hard nodig” is. “We hebben onze verantwoordelijkheid genomen om ervoor te zorgen dat de nieuwe begrotingsregels robuust en geloofwaardig zijn en tegelijkertijd de noodzakelijke investeringen mogelijk maken.”

De Portugese corapporteur Margarida Marques is van mening dat de nieuwe regels “meer ruimte bieden voor investeringen, flexibiliteit voor de lidstaten om hun aanpassingen te vergemakkelijken en de sociale dimensie zullen versterken. Met een aanpak per geval en op de middellange termijn, gekoppeld aan meer persoonlijke verantwoordelijkheid zullen de lidstaten beter toegerust zijn om bezuinigingen te voorkomen.”

Het akkoord moet nog goedgekeurd worden door de 27 EU-landen en het Europees Parlement, maar de verwachting is dat dit eerder zal gebeuren vanwege de Europese verkiezingen in juni. Als de nieuwe regels worden goedgekeurd, moeten de lidstaten hun eerste plannen uiterlijk 20 september 2024 indienen.