Brede steun vanuit de samenleving voor het tabaksverbod in supermarkten

Zeven op de tien Nederlanders steunen het verbod op tabaksverkoop in supermarkten dat maandag ingaat. Hetzelfde aantal wil ook dat rookproducten eerder verboden worden bij benzinestations en buurtwinkels. Intussen heeft de Kamer nog steeds vragen over het verbod.

Door webredacteuren

Het verbod op de verkoop van tabak in supermarkten gaat komende maandag in. Deze maatregel kent een breed maatschappelijk draagvlak, zo blijkt uit onderzoek in opdracht van de Hartstichting, KWF Kankerbestrijding en het Longfonds. Van de 1.200 ondervraagde Nederlanders is 72 procent voorstander van het verkoopverbod. Bijna hetzelfde aantal mensen (71 procent) vindt dat de verkoop bij tankstations en buurtwinkels als Primera en Bruna ook eerder verboden zou moeten worden, bij voorkeur al in 2028. Het einde van de verkoop bij tankstations staat nu gepland voor 2030 en tegen 2028. gemakswinkels in 2032. Vervolgens is de verkoop van tabak en andere rookwaren voorbehouden aan gespecialiseerde tabakswinkels.

Sinds 2019 onderzoeken de fondsen jaarlijks hoe Nederlanders tegen een verkoopverbod aankijken. De steun is in die jaren verdrievoudigd, van 25 procent in 2019 naar 72 procent nu. Volgens Carla van Gils, directeur van KWF Kankerbestrijding, blijkt daaruit dat niet-roken steeds gebruikelijker wordt in Nederland. “De overgrote meerderheid van de mensen is blij dat dit schadelijke product vanaf maandag niet meer verkrijgbaar is op de plek waar zij hun dagelijkse boodschappen doen”, zegt hij in een persbericht.

130.000 minder rokers door het verbod

Volgens Van Gils is het versneld verder terugbrengen van het aantal verkooppunten een no-brainer. Uit recente cijfers van de GGD en het RIVM blijkt dat het aantal jongeren dat dampt in vier jaar tijd is verviervoudigd en dat het roken onder deze groep weer toeneemt. “Elk jaar dat we langer wachten, raken meer kinderen verslaafd. “We moeten er alles aan doen om hen te beschermen tegen deze giftige, verslavende en dodelijke producten.”

Het verkoopverbod in supermarkten zal in Nederland direct ruim 6.000 verkooppunten redden. De verwachting is dat dit in 2021 zal leiden tot een substantiële daling van het aantal rokers, zo schat onderzoeksbureau SEO in 2021. De vermindering van het aanbod zou kunnen resulteren in 130.000 minder rokers. Belangrijker nog is dat het ervoor zorgt dat minder jongeren gaan roken, omdat zij op veel minder plekken te maken krijgen met de beschikbaarheid van rookmateriaal.

Gebrek aan begrip van nieuwe tabaksbedrijven

Vooral wat dit laatste betreft is het schokkend dat supermarkteigenaren besluiten om in de buurt van hun supermarkt aparte tabakswinkels te openen. Op onze lijst met nieuwe tabakswinkels tellen we nu 125 onafhankelijke tabakswinkels die eigendom zijn van supermarkteigenaren, meer dan de helft van de 230 nieuw geopende winkels die we volgen. Het klopt dat dit een onderschatting is van het werkelijke aantal nieuwe verkooppunten.

Uit eerder onderzoek van de Gezondheidsfondsen blijkt dat de helft van de Nederlanders vindt dat er geen nieuwe bedrijven mogen ontstaan ​​en dat ondernemers daarin hun verantwoordelijkheid moeten nemen. Van Gils: “Elke nieuwe tabakswinkel is teveel. Wat we nu nodig hebben, is dat ondernemers kiezen voor een rookvrije generatie. Daarom doen wij nadrukkelijk die oproep.”

De Kamer heeft nog vragen

Ondertussen ontving de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van de Tweede Kamer een lijst met 33 vragen over het supermarktverbod, gepubliceerd op 17 juni. Deze vragen betreffen onder meer de toepassing van het verbod, de reden voor het uitstellen van het verkoopverbod bij tankstations en buurtwinkels met respectievelijk zes en acht jaar, en de argumenten om niet direct de mogelijkheden te onderzoeken van een vergunningssysteem voor verkoop van tabak. Een dergelijk vergunningensysteem, waar de Jeugdtabakspreventie al jaren voor pleit en sinds kort ook de Gezondheidsfondsen, lijkt de enige optie om het aantal en de locatie van gespecialiseerde tabakswinkels te reguleren. Alleen op deze manier kan worden voorkomen dat gespecialiseerde winkels zich vestigen in de buurt van scholen, opleidingsinstituten en andere plaatsen waar jongeren vaak komen.

Kleine supermarkten zijn ineens in het nieuws

Lokale media berichten nu over kleine lokale ondernemers die vanaf maandag een deel van hun omzet zullen zien verdwijnen. RTV Utrecht sprak met de eigenaren van een Spar in Lexmond, die verwachten 9 procent van de omzet te zullen mislopen. “Als je de secundaire verkopen erbij optelt, kom je op 13 procent”, zegt de zakenman. Een collega van een dagwinkel in Schoonrewoerd, bij Leerdam, stopte in november om eraan te wennen met het roken van tabak en merkte dat loonwerkers die eerder tabak kwamen kopen met hun tractoren langs de winkel reden. De winkel compenseert het omzetverlies door het aanbod uit te breiden met drogisterijartikelen en speelgoed.

NH Nieuws meldt dat het verbod op landelijke supermarkt Anne & Co in Ilpendam een ​​”harde klap” is, vanwege een verwacht omzetverlies van 20 procent. Eigenaresse Debbie Geerlings denkt erover om haar winkel te ‘transformeren’ tot een buurtwinkel. “Omdat we dan tabak kunnen verkopen en kunnen blijven bestaan.” Ook Het Gelderse Hij heeft het over supermarkten in steden die in gevaar zijn: “Jongeren kunnen naar een verder gelegen stad, ouderen niet. “Dat kun je niet doen met je rollator.”

Deze gelijktijdige berichten met dezelfde betekenis suggereren dat dit een georkestreerde actie is. Het Vakcentrum, dat de belangen van zelfstandige supermarkten behartigt, dreigde enige tijd geleden het tabaksverbod juridisch aan te vechten. En in 2022 werd bekend dat de beroepsorganisatie grote invloed had gehad op SEO-onderzoek naar de gevolgen van het verkoopverbod voor supermarkten. De conclusie dat als gevolg van deze maatregel mogelijk 500 buurtsupermarkten failliet zullen gaan, was gebaseerd op gesprekken met 12 door het Vakcentrum aangestelde zakenlieden.

tags: Gezondheidsfondsen voor een rookvrij leven | bevolkingsonderzoek | licentiesysteem | wetshandhaving | rookvrije generatie | Kamervragen | benzinestations | gemakswinkels | supermarkt | verkoop verbod