‘Waar is de internationale druk?’

De Jemenitische Houthi’s arresteerden vorige maand tientallen hulpverleners en hielden hen zonder aanklacht vast. Dat stelt de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. Het gaat om minstens dertien VN-medewerkers en ongeveer zestig humanitaire hulpverleners van NGO’s. Zowel mannen als vrouwen zijn gearresteerd. In alle gevallen zijn het Jemenieten.

Dit laatste is ook de reden dat er zo weinig internationale verontwaardiging en druk is, zegt Human Rights Watch. “Als dit internationale werknemers zouden zijn, zou er een enorme escalatie door de rest van de wereld plaatsvinden”, aldus de mensenrechtenorganisatie in Jemen. De VN hebben al opgeroepen tot de vrijlating van alle humanitaire hulpverleners.

Human Rights Watch gelooft dat de detentie van de hulpverleners verband houdt met een besluit van 30 mei van de internationaal erkende regering van Jemen. Vervolgens besloot hij het betalingsverkeer bij zes grote banken op te schorten als zij weigerden hun hoofdkantoor te verhuizen.

De banken moesten de door de Houthi’s gecontroleerde gebieden verlaten en hun hoofdkwartier vestigen in Aden, de havenstad die wordt geregeerd door de internationaal erkende regering. Als gevolg hiervan zouden ze veel geld verliezen.

In de daaropvolgende drie weken werden hulpverleners gearresteerd. Human Rights Watch concludeert dat de mensen werden gevangengenomen als een ‘product van onderhandeling’, omdat de Houthi’s vaak om vergelijkbare redenen mensen zonder aanklacht arresteren. De mensenrechtenorganisatie baseert haar conclusies op gesprekken met betrokkenen, zoals de nabestaanden van gedetineerde humanitaire hulpverleners, en op video- en audiomateriaal.

Familieleden en advocaten van de gedetineerden zeggen dat ze geen contact met hen mogen hebben. Volker Turk, Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties, zei vorige week hetzelfde. “Ook de VN kunnen geen contact opnemen met hun eigen medewerkers. Zij moeten onmiddellijk worden vrijgelaten en de intimidatie tegen hun families moet stoppen.”

Ook informeren betrokkenen Human Rights Watch over de arrestaties. Zo vielen de Houthi’s zonder waarschuwing en vaak vroeg in de ochtend huizen binnen en arresteerden mensen.

In verschillende gevallen doorzochten ze de huizen, zowel om spullen te stelen als om vermeend bewijsmateriaal te verzamelen. Zo is er volgens getuigen bewust gezocht naar bewijs van banden met internationale partijen en zijn er foto’s gemaakt of gefotografeerd waarop westers ogende mensen te zien zijn.

Er bestaat grote bezorgdheid over de omstandigheden waarin de gearresteerde hulpverleners zich momenteel bevinden. Mensenrechtenorganisaties hebben bijvoorbeeld vaak alarm geslagen over fysieke en psychologische martelingen in gevangenissen. Marteling wordt onder meer gebruikt om valse bekentenissen te verkrijgen. Ook familieleden van zorgverleners mogen geen medicijnen meenemen.

In Jemen woedt al tien jaar een burgeroorlog, die een humanitaire ramp veroorzaakt. Miljoenen mensen leven al in hongersnood. Cholera veroorzaakt ook grote schade. Volgens Human Rights Watch zijn de gearresteerde hulpverleners ‘mensen die hun hele carrière proberen hun land te verbeteren’.

Correspondent Daisy Mohr was deze maand in Jemen en zag de gevolgen van de cholera-epidemie.