Zonder een gepassioneerde bevolking zal het Veluwedialect verloren gaan

25 juni 2024 om 15:45 uur

Sociaal

Als er iets moet gebeuren om de Veluwse streektaal te behouden, dan is het wel de aandacht van historische verenigingen en dialectorganisaties. Mogelijk met steun van Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers (ECAL), dat zijn vleugels uitslaat naar deze regio.

Dick van der Veen

Dat concludeert Susanne Braamburg de ‘t Harde in haar wetenschappelijk onderzoek met als doel de aandacht te trekken. “Tijdens mijn onderzoek was ik aangenaam verrast door het enthousiasme waarmee de jongeren uit de Achterhoek werken. Dit geldt ook voor Groningen en Drenthe. ECAL lanceert mooie initiatieven. Bijvoorbeeld de uitgave van de Wiesneus, een brochure voor basisscholen. Op de Veluwe is de belangstelling hiervoor beperkt. Als het onderwijs in de regio daar meer voor open zou staan, zou dat een groot verschil maken. Dan kom je bij de jongeren die de neerwaartse spiraal kunnen doorbreken. Er is hier een aanzienlijk verschil met andere regio’s in Nedersaksen. We hebben die impuls nodig op scholen, in bibliotheken en in de wekelijkse krantencolumns. In die zin is er voor de eerder genoemde historische verenigingen en dialectkringen nog werk aan de winkel. Het is jammer dat een dialectgroep in Apeldoorn niet meer functioneert. Dit geldt ook voor Loenen en omgeving. In Nunspeet is de dialectwerkgroep van het Historisch Genootschap niet meer actief. In Oldebroek, Epe en Heerde wordt veel gewerkt. Mij ​​wordt verweten dat ik de omgeving van Eerbeek, Beekbergen, Loenen en Klarenbeek niet in mijn onderzoek heb betrokken. De streektaal zou daar veel levendiger zijn en ook meer aansluiten bij het gevoel van de Achterhoek. Misschien zal ik op een dag tijd vinden om aan kwantitatief werk te werken.”

Zijn er misschien andere manieren om het verdwijnen van de streektaal te voorkomen?

“Zelfs in de pessimistische versie zal dit de komende zestig jaar niet het geval zijn. Ik zou zeggen: begin in ieder geval met documenteren. Verzamel verhalen. In Oldebroek, Epe en Heerde zijn ze er al mee begonnen via de zogenaamde schrijfwedstrijd. Kom op, gooi het de wereld in, verscherp het besef dat het nu of nooit is. Interview je opa of oma, bewaar het. Trots op de regionale taal zou heel goed kunnen worden aangemoedigd. Vergeet niet dat het dialect al veel langer bestaat dan het Nederlands, dat kunstmatig is ontstaan. Veluwe heeft zichzelf misschien te gemakkelijk negatief laten worden, iets waar generaties lang spijt van zal krijgen. Wat mij wel opvalt is dat jongeren tegenwoordig een zekere nieuwsgierigheid hebben naar de streektaal die hun grootouders spreken. Dat biedt aanknopingspunten. Het Nedersaksisch is geen standaardtaal en kent alleen al in Drenthe zeven varianten. De strijd om een ​​uniforme schijfmethode wordt met volle kracht uitgevochten. Lex Schaars van het Staring Instituut speelt hierin een leidende rol. Maar je hebt te maken met regionale identiteit.”

En met een zucht. “Moet ik, die de streektaal niet spreek, in de frontlinie staan? Maar ja, ik vraag me af wie het nog meer gaat doen!”