Zwitser Alain Berset verkozen tot directeur-generaal van de Raad van Europa, Reynders verliest zijn toppositie

De voormalige Zwitserse president Alain Berset is dinsdag verkozen tot nieuwe secretaris-generaal van de Raad van Europa, de instelling die toezicht houdt op de naleving van de mensenrechten op het hele Europese continent. De voormalige Belgische minister en huidige Europese commissaris voor Justitie Didier Reynders zit voor de tweede keer zonder toppositie.

In de tweede stemronde won Berset met 114 stemmen. Zijn Estse rivaal Indrek Saar behaalde 85 stemmen, Reynders werd derde met 46 stemmen.

Berset werd diezelfde dag ook eerste tijdens de eerste stemronde, voor Saar en Reynders. De Zwitsers kregen toen 92 stemmen, Saar 78 en Reynders 70. Omdat geen van de drie kandidaten een absolute meerderheid wist te behalen, volgde een beslissende tweede ronde. Een gewone meerderheid was voldoende.

Nadat de resultaten bekend waren, gaf Berset meteen een eerste korte persconferentie. “De eerste prioriteit is Oekraïne”, zei hij. “Ik wil het debat leiden over de snelle vorming van een ‘werkgroep’ die op regelmatige tijdstippen de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa, zijn Comité van Ministers, zijn Secretariaat-Generaal en zijn Congres van Lokale en Regionale Overheden zal samenbrengen om voorstellen bespreken en voorbereidingen treffen”.

Berset wil concrete gesprekken voeren over de oprichting van een compensatiemechanisme voor Oekraïense slachtoffers van de oorlog met Rusland en een speciale rechtbank voor Oekraïne, die de steun zal krijgen van meer landen dan de 46 lidstaten van de Raad van Europa.

Ook voor de Zwitsers is de ‘erosie van de democratie’ een aandachtspunt. “De echte vraag,” zei Berset, “is hoe de principes ervan het beste kunnen worden geïmplementeerd, onder jongeren, in het onderwijs en in de strijd tegen desinformatie.”

De socialist Berset was een van de populairste politici van Zwitserland toen hij eind 2023 zijn vertrek uit de Federale Raad, de federale regering van het land, aankondigde. Hij was twaalf jaar minister van Binnenlandse Zaken geweest en in die functie had hij om de crisis van het coronavirus te beheersen. Op het ergste moment van de pandemie ontving Berset doodsbedreigingen en moest hij politiebescherming krijgen, iets ongebruikelijks in Zwitserland.

Berset bekleedde ook tweemaal het roulerende presidentschap van Zwitserland. Voor het eerst in 2018 en opnieuw in 2023. Dit is een overwegend protocollaire functie die de ministers van de Federale Raad combineren met hun ministeriële portefeuille.

Het is de tweede keer dat Didier Reynders de leiding van de Raad van Europa verliest. In 2019 was hij ook kandidaat voor secretaris-generaal. Vervolgens moest hij aftreden bij de Kroatische Marija Pejcinovic Buric, wier ambtstermijn op 18 september afloopt.

Reynders zal nu zijn rol als Europees commissaris voor Justitie hervatten. De voormalige minister van Buitenlandse Zaken en Financiën, 65, had de Commissie medio april om onbetaald verlof gevraagd om campagne te voeren.

‘Christen-democraten, socialisten en liberalen bereiken akkoord over Europese topbanen’

De drie traditionele politieke families hebben een akkoord bereikt over de verdeling van de belangrijkste banen in Europa. Dat meldt het Duitse persbureau DPA dinsdag op basis van bronnen dicht bij de onderhandelingen.

Op basis van het akkoord tussen de christen-democraten, socialisten en liberalen zou Ursula von der Leyen zichzelf kunnen opvolgen als voorzitter van de Europese Commissie. De voormalige Portugese premier Antonio Costa zou de Europese Raad leiden (voor een eerste ambtstermijn van tweeënhalf jaar) en de Estse premier Kaja Kallas zou hoge vertegenwoordiger voor het buitenlands en defensiebeleid van de EU worden.

Dit lijkt de namen te bevestigen van de kandidaten die al enkele weken aan de oppervlakte drijven, maar hun benoeming is geenszins een spannende race. Verwacht wordt dat de Europese staatshoofden en regeringsleiders het pakket donderdag of vrijdag formeel zullen bespreken tijdens hun top in Brussel, maar niet alle 27 leiders komen uit de drie traditionele families die nu een voorlopig akkoord hebben bereikt.

De vraag van een miljoen dollar is vooral hoe de Italiaanse premier Giorgia Meloni zal handelen. Op de top van maandag 17 juni, waar voor het eerst over topfuncties werd gesproken, werd zij grotendeels genegeerd, maar zou nu al haar steun hebben uitgesproken voor de kandidatuur van Ursula von der Leyen voor een tweede termijn als voorzitter van de Commissie. . Er wordt gesproken over een substantieel akkoord, maar het is niet duidelijk of er nog meer is voor Meloni en Italië, zoals een vice-presidentspositie in de volgende Commissie.

Ook is het onzeker of Von der Leyen verzekerd is van een absolute meerderheid in het Europees Parlement. De Duitse kan alleen aan haar nieuwe mandaat beginnen als ze de steun krijgt van ten minste 361 van de 720 EP-leden, die haar benoeming door de Europese Raad moeten goedkeuren.

De Christen-Democratische Partij van de EVP, de socialistische S&D en het liberale Renew Europe, die in ieder geval de parlementaire basis van de volgende Commissie lijken te vormen, hebben momenteel slechts een meerderheid van 399 zetels op het halfrond. Dat lijkt te dichtbij voor Von der Leyen om vol vertrouwen de geheime stemming over haar benoeming goed te keuren. Misschien moet ik een manier vinden om ook Meloni’s Fratelli d’Italia te steunen. Met 24 zetels kan die partij het verschil maken, maar haar steun ligt zeer gevoelig onder de socialisten.

Mogelijk komt er woensdag meer nieuws over de positie van Fratelli. Dan zal de conservatieve ECR-fractie in het Europees Parlement haar constituerende vergadering houden en zal duidelijk worden hoe sterk zij werkelijk is en wat de rol van de Italianen daarin de komende vijf jaar zal zijn. We zullen ook weten of N-VA in ECR blijft.