Olesia en Oksana zijn twee jaar geleden uit Oekraïne gevlucht. Dit zijn hun verhalen. ‘Ik moet sterk zijn. Heel sterk’

Twee jaar. Dat is wat de oorlog in Oekraïne al aan de gang is. Olesia Liashova (29) kijkt naar haar zoon Arei (5) op een typisch regenachtige dag in Nederland. Toen alle problemen in februari 2022 begonnen, zei hij nog steeds niets. Hoewel hij op dat moment bijna vier jaar oud was. Eenmaal in Nederland kwamen de woorden plotseling tot mij. Als bij toverslag. De dokter stelde vast dat dit te wijten was aan de stress van de vlucht uit Oekraïne. Zegen in vermomming.

Twee jaar later lopen Arei (5) en Akvilina (2) met hun moeder. Willemijn Kemp (46), oprichter van de Sociale Brigade (zie kader), kijkt glimlachend vanaf de andere kant van de tafel toe. ‘Akvilina is net begonnen met lopen. Ze wilde niets anders, weet je nog?

Als weduwe in Nederland

Oksana Zubenko zit naast Olesia. Hij ontvluchtte ook Oekraïne, zij het een paar weken later dan Olesia. Oksana arriveerde als weduwe in Nederland met haar zonen Serhii (15) en Sviatoslav (9). Haar man werd ernstig ziek en stierf voor het begin van de oorlog. Oksana’s moeder, die al snel vluchtte, smeekte haar dochter om ook naar Nederland te komen.

Na twee maanden nam Oksana de beslissing. Ze vertrok met haar kinderen en wist één ding zeker: ik zal nooit meer terugkomen. Ik wilde een nieuw leven opbouwen. Hier. Zo snel mogelijk. “Ik gaf mezelf geen tijd om te huilen. Ik wilde werken, vrijwilligerswerk doen en de taal leren.”

Oksana spreekt inmiddels bijna perfect Nederlands.

Olesia: “Ik ben jaloers.”

Oksana: “Het gaat ook goed met jou.”

Willemijn lacht: “Denk eraan: ik zeg al maanden ‘goedemorgen’ tegen je. Op een gegeven moment vroeg een vluchteling mij: weet jij echt wat je zegt? Het bleek een vies woord in het Russisch te zijn.”

Olesia lachend: “Wat gek, altijd ‘goedemorgen’ en ‘goedemorgen’. In ons land wordt dat anders opgevat. Ik dacht: waarom zeg je zulke gekke dingen?”

Chaotische eerste maanden

Dat was toen. Olesia en Oksana hebben elkaar ongetwijfeld ontmoet in het voormalige Nescio-hotel, hun toevluchtsoord in Haren. Daar nam Willemijn de leiding over beide. En alle andere betrokken Groningers. Maar de eerste maanden waren chaotisch. Pas toen Olesia en Oksana samen met een delegatie van de Sociale Brigade naar Den Haag reisden om de aandacht te vestigen op het lot van de Oekraïense vluchtelingen, ontmoetten ze elkaar echt.

Oksana: “Olesia vertelt hele interessante dingen over kunst. Daar leer ik veel van.”

Olesia is een kunstenaar en docent, gespecialiseerd in petrykivka, een traditioneel Oekraïens schilderij. Onderdak vinden bij Arei, Akvilina en hun moeder Liniia in de woning van textielkunstenaar Jolande in Peize was een uitkomst. Je kunt gebruik maken van de galerij van Jolande.

Olesia tegen Oksana: “Ik praat graag over kunst. Maar ik vind het heel interessant om te weten hoe het met je café gaat. Heel knap.”

‘Maakt perfecte barista koffie met hartjes en bloemen’

Cafe? Zo is het.

Oksana en haar zonen Serhii en Sviatoslav kwamen na hun verblijf in hotel Nescio tijdelijk terecht in een vakantiehuis in Onnen. Willemijn van de Sociale Brigade vroeg wat Oksana wilde. “Ik zei dat ik altijd als ingenieur in Oekraïne heb gewerkt. Maar ik zou het wel begrijpen als dat in Nederland niet zou kunnen. Willemijn zei: alles komt goed. En wat denk jij? Ik kreeg vier uitnodigingen van werkgevers. Ik heb nog steeds had een keuze.”

Oksana kon als procesingenieur bij Gasunie aan de slag en hoe leuk ze het daar ook vond, na een tijdje wilde ze wel iets voor zichzelf. Hij kreeg per e-mail een aanbod om in Oldenzaal een eigen café te openen. Het is nu een maand open. Samen met zijn nieuwe Nederlandse partner Niek zijn zijn twee kinderen en de drie kinderen van Niek onlangs naar Deurningen verhuisd. Zijn oudste zoon, Serhii, helpt in het bedrijf. Oksana, zichtbaar trots: “Ze maakt perfecte baristakoffie met hartjes en bloemen.”

Hij stoot Olesia aan: “Waarom exposeer je niet in mijn winkel? Ik heb ruimte genoeg.”

Olesia lacht dankbaar. Arei en Akvilina drinken warme chocolademelk. Ze zucht. Zijn dochter vraagt ​​hem soms twintig keer per dag wanneer ze haar vader weer zal zien. In de zomer, zegt Olesia. Misschien.

Haar man zit in het leger en staat regelmatig aan het front. In februari vorig jaar kreeg hij toestemming en kwam hij een week op bezoek. Olesia en haar kinderen bezochten Oekraïne in augustus. In januari ging ze alleen naar haar thuisland. “De vorige keer was het te moeilijk. “Ik heb te veel gehoord en gezien.”

Nog een zucht. Haar dochter komt haar knuffelen. “Ze worden groter. Elke dag opnieuw. Maar zijn vader is er niet.”

‘Ik ben moe van het wachten’

Hoewel ze het hem niet vertelt, weten haar kinderen wanneer hun vader de leiding heeft. Alsof ze voelen dat hun moeder extreem nerveus is. Soms hoort hij drie dagen niets. Terwijl ze weet dat anderen soms wekenlang geen contact hebben met hun dierbaren.

“Die drie dagen zijn al te lang. Maar nu ben ik eraan gewend dat ik altijd onder stress sta. Ik ben moe van het wachten. Zo voelt het. Maar ik kan mijn koffers niet pakken en met mijn kinderen teruggaan naar Oekraïne. Dat zou dom zijn. Zeer dom. Maar ik mis mijn man. “Ik maak me elke dag veel zorgen.”

Oksana knikt begrijpend. “Jij hebt het veel moeilijker. Bijna al mijn familie en vrienden zijn in Nederland. En mijn man overleed. Ik wil niet terug”.

Ja, Olesia en Oksana weten dat er politici zijn die de financiële en materiële steun aan Oekraïne willen opschorten. Waardoor volgens sommigen mogelijk zelfs veel vluchtelingen worden teruggestuurd, omdat West-Oekraïne inmiddels een veilige zone zou zijn.

Willemijn Kemp stuurde een dag na de verkiezingsoverwinning van de PVV een bericht in een Telegramgroep met vluchtelingen. Je hoeft niet bang te zijn. Dit betekent niets. “Laten we ons niet vergissen: vluchtelingen krijgen veel nieuws in Nederland. Maar niet iedereen begrijpt echt wat de gevolgen zijn. Sommigen dachten: moeten we nu allemaal het land uit? Onzin natuurlijk. Maar veel mensen zijn verrast”.

Oksana knikt. “Geert Wilders wil de steun opschorten. Dat is jouw wens. Maar hij beslist niet alleen.”

Olesia en Oksana praten het liefst over de warme mensen die ze in Nederland hebben ontmoet. Olesia: “We doen alles samen met het gezin waar we wonen. Het is alsof ik twee gezinnen heb. En in Peize zijn de mensen erg geïnteresseerd en vriendelijk. Dat geeft mij rust. Hoe moeilijk het ook is, dat helpt echt.”

Oksana: “Mijn café in Oldenzaal is nu een maand open. Bij de inauguratie waren mijn oud-collega’s van Gasunie aanwezig. En ik zong in een koor in Groningen. Er waren mensen van boven de zeventig jaar. Ook zij bereikten Oldenzaal. Al is het een tocht van bijna twee uur. Nederlanders zijn heel lief.”

Arei en Akvilina, de kinderen van Olesia, vervelen zich nu. Olesia zegt dat ze nog even zullen moeten wachten. Ze zucht. Hoe goed de mensen van Peize ook voor haar zijn, vele dagen wordt ze wakker en wil ze vertrekken. Terug naar Oekraïne. Terug met haar man. “Maar ik kan niet aan mezelf denken. Ik wil het beste voor mijn kinderen. Dus ik moet sterk zijn. Heel sterk. Hoe lang de oorlog ook duurt.”