Hoe zorgen we ervoor dat ouders minder werken en meer thuis doen?

Feit: Na de geboorte van kinderen werken vrouwen in heteroseksuele gezinnen minder betaalde uren dan mannen. Waarom gebeurt dat en wat kunnen we eraan doen? ‘De aandacht voor het aanpakken van tekorten op de arbeidsmarkt richt zich vaak op vrouwen. En vooral: hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze ook na de komst van de kinderen meer blijven werken?’, zegt Van Max van Lent, universiteitshoogleraar economie. “Maar er is iets vreemds aan het alleen naar vrouwen kijken in deze situaties, omdat vaders dit soort belangrijke beslissingen samen nemen.” Daarom is de economie de afgelopen jaren verschoven van een focus op vrouwen naar het hele gezin (inclusief de vader). Volgens Van Lent zou de vraag moeten zijn: “Als beide ouders het moeilijk vinden om fulltime in een gezin te werken, waarom werkt de moeder dan minder en de vader niet?”

‘In een lesbisch gezin besteden paren ongeveer evenveel tijd aan huishoudelijk werk en kinderopvang.’

‘De vader verdient het geld, de moeder zorgt voor de zorg’

Sociale normen verklaren gedeeltelijk het verschil tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt, vooral de traditionele opvattingen binnen heteroseksuele paren. Van Lent legt uit: ‘Uit onderzoek blijkt dat bij lesbische paren de verschillen tussen de moeder die bevalt en de moeder die niet bevalt veel kleiner zijn dan bij heteroseksuele paren. Binnen een lesbisch gezin is de tijd die beide leden aan het huishouden en de kinderopvang besteden gelijker.’ Kortom, volgens hem is het verschil tussen het aantal uren dat mannen en vrouwen werken niet biologisch te verklaren, anders zou de werkende lesbische vrouw ook minder gaan werken. Van Lent: ‘Als een heteroseksueel stel een kind adopteert, blijven die traditionele patronen – ‘de vader verdient het geld, de moeder zorgt voor’ – overeind. Dan gaat de moeder minder werken.’

‘Je ziet het pas als je het krijgt’

Van Lent, vader van twee jonge kinderen, kreeg een subsidie ​​om onderzoek te doen naar de manier waarop gezinnen hun werk en gezinstijd organiseren. Er wordt vooral gekeken naar de omgeving van de ouders. Met behulp van data van het CBS onderzoek je of vaders minder gaan werken als andere vaders in hun omgeving dat ook besluiten. “We zullen rekening houden met de beslissingen van hun families, buren (buren) en collega’s.” Hun verwachting is dat al deze netwerken invloed zullen hebben op iemands beslissing om een ​​bepaald aantal uren te gaan werken: ‘Stel dat iemands broer of neef een kind krijgt en parttime gaat werken, dan kan dat net dat extra zetje geven aan diegene die ook bereid is kiezen. Dat.’

“Stel dat iemands broer een kind heeft en parttime gaat werken, dan is dat misschien een extra zetje om het ook te gaan doen.”

Hoe zit het met ouderschapsverlof?

Laten we eerlijk zijn: de financiële gevolgen van minder werken mogen uiteraard niet worden onderschat. Als deeltijds werken economisch gezien minder schadelijk is, zullen ouders bereid zijn minder te werken, denkt Van Lent. Reden om ook de bredere bepalingen over ouderschapsverlof onder de loep te nemen. Van Lent: ‘Vaders in Nederland zijn de afgelopen jaren van twee dagen naar zes weken betaald parenverlof gegaan. Zij kunnen ook ouderschapsverlof opnemen. Als het voor gezinnen betaalbaarder en makkelijker wordt om minder te werken, dan hoop ik dat meer ouders (tijdelijk) in deeltijd gaan werken.’

Ouders werken minder, wat dan?

Als ouders minder gaan werken vanwege hun omgeving of de mogelijkheid om verlof op te nemen, dan is het interessant om te weten of de sociale normen daardoor ook zullen veranderen. Van Lent hoopt van wel. Ook onderzoekt Van Lent of het eigenlijk normaler wordt dat mannen meer voor de kinderen en het huishouden zorgen en zich niet alleen op betaald werk concentreren.

Vanuit economisch perspectief blijft de vraag of het goed is als ouders minder gaan werken. Van Lent legt uit: ‘Iedereen is nodig op een krappe arbeidsmarkt. Als zowel vaders als moeders in deeltijd gaan werken, kan dit resulteren in nog minder beschikbare werknemers.’ Wat zou kunnen helpen is dat, vergeleken met het totale verlies aan uren dat vaders werken, moeders meer uren gaan werken. “Zeker als ze die uren maken in de gezondheidszorg, het onderwijs en de kinderopvang, sectoren waar niet genoeg personeel is”, zegt Van Lent.

Subsidie ​​voor de Nieuwe Wereldorde

Van Lent heeft er één NWO SGW-XS Subsidie voor jouw onderzoek. Deze subsidie ​​ondersteunt wetenschappers bij het uitvoeren van fundamenteel onderzoek. Het moet een veelbelovend idee zijn dat onderzoekers snel kunnen onderzoeken in een klein, innovatief project. Van Lent heeft de maximale subsidie ​​van 50.000 euro ontvangen. In december 2024 begint hij samen met zijn collega Jordy Meekes met het onderzoek.

Tekst: Helena Lysaght