“We zijn pas echt succesvol als bewoners het ook zo beleven en positief waarderen”

Hij was er vanaf het begin bij en waardeert zijn tijd in de raad van bestuur van het Nationaal Programma Groningen over het algemeen positief. Burgemeester van Groningen Centraal, Adriaan Hoogendoorn, gaat op 4 juli met pensioen. “Het is ons de afgelopen vijf jaar echt gelukt om te investeren in de toekomst van de provincie.”

Burgemeester Adriaan Hoogendoorn was vijf jaar lid van de raad van bestuur van het Nationaal Programma Groningen. Hij verdedigde de sociaal-economische positie van de inwoners van zijn gemeente, onder meer via het lokale programma Hart voor Midden-Groningen. Het duurt even voordat hij eraan gewend is dat hier een einde aan komt. “Ik heb nog veel energie en er is hier nog iets te doen. Daarom is het best lastig om er een einde aan te maken.”

Als je terugdenkt aan de start van het Nationaal Programma Groningen, weet je dat er nogal wat spanning omheen zat. “Er was scepsis, zelfs vanuit de lokale politiek. Maar ook van de Groningers zelf. Het draaide om de vraag: wat heb je aan dit programma als de schade aan de woningen niet is hersteld? Wij benadrukken altijd: het is niet dit of dat, het is en of het andere. Bestuurlijk hebben wij altijd aangegeven dat wij ons zullen blijven inspannen om de schade te herstellen. Maar het zou onverstandig zijn om extra kansen te missen om te investeren in de toekomst van Groningen. Helaas is het scepticisme nog niet helemaal verdwenen. Terwijl we er de afgelopen vijf jaar in zijn geslaagd om echt te gaan investeren in de toekomst. Overigens is het schadebeheer ook een stuk verbeterd.”

Balans tussen lokaal en regionaal

Hoogendoorn vertelt dat de start van het programma niet altijd gemakkelijk was: “In het begin vroeg een onderwerp veel aandacht: de balans tussen lokaal en regionaal. Sommige thema’s zijn meer lokaal uitgevoerd. Anderen eindigden met de provincie. Vervolgens ontstond er een discussie over de verdeelsleutel. Dit werd vanuit een negatief perspectief gezien, ook vanuit de raad van bestuur zelf. Ik vond het een schande. Alsof het om het ‘brengen’ van geld gaat. En dat we er verkeerde dingen mee zouden doen. Terwijl wij wilden dat het geld naar de plekken ging waar de klappen het hardst waren geweest. Waar meer aardbevingsschade is en waar de sociale problemen groter zijn. Uiteindelijk hebben we een goede balans gevonden tussen investeringen op lokaal niveau en de economie van de hele provincie. Maar er stroomde wat water door het Winschoterdiep voordat alles gereed was.”

Sommige problemen kunnen niet eenvoudig worden opgelost; ze vergen veel geduld.

Stressgebieden op het bord.

“Het bestuur van het Nationaal Programma Groningen bestaat uit vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, overheden en het bedrijfsleven. Het bord vertegenwoordigt de verschillende delen die moeten samenwerken. Maar deze compositie is niet altijd gemakkelijk en levert soms spanning op”, zegt Hoogendoorn. “Lokale politieke leiders kunnen op democratische wijze ter verantwoording worden geroepen. Dit geldt niet voor maatschappelijke organisaties en bedrijven. “Dit maakt de vraag hoe je op verantwoorde wijze met overheidsgeld omgaat behoorlijk lastig.”

Investeer in sociale duurzaamheid

De burgemeester is trots op de projecten die in zijn gemeente worden ontwikkeld. “In overleg met onze bewoners zijn fantastische plannen ontstaan. De rode draad is het investeren in sociale duurzaamheid. Het lijken losstaande projecten van elkaar, maar dat is niet zo. Vrijwel alle projecten zijn erop gericht de eigen kracht van bewoners te herstellen. Wij ondersteunen bewoners om voor zichzelf te zorgen. Soms kan dit lang duren, maar het doel is dat de volgende generatie succesvol is. Vooral jongeren zijn erg kwetsbaar. Zeker als je opgroeit in een problematische gezinssituatie met verslavingsproblematiek, criminele activiteiten, of armoede- en schuldenproblematiek. Het is dus heel moeilijk om je positief te ontwikkelen. Daarom willen wij investeren in de jongere generatie. Bijvoorbeeld via het programma Tijd voor Toekomst. Een mooi voorbeeld is het project Politiekids, onderdeel van Improving Security. Een paar maanden geleden heb ik negen kinderen uit enkele kwetsbare wijken geïnstalleerd als ‘politiekinderen’. Drie maanden lang haalt de politie ze iedere woensdagmiddag weg.”

De problemen van deze wijken zijn niet in een paar jaar op te lossen, zegt hij. “Dat vergt veel geduld. Nij Begun is hiervoor ideaal. Deze heeft een looptijd van dertig jaar, de periode van één generatie. Dat is ook nodig om de zaken structureel te verbeteren.”

om nooit te vergeten

Uiteraard is Haags geld niet zomaar een geschenk. “Hier moest ik echt denken aan de achterliggende reden: de ellende van de gaswinning. Wat dat met mensen heeft gedaan. Als burgemeester heb ik met veel slachtoffers contact gehad. Ik zal mij altijd de presentatie van het rapport ‘Groningen boven gas’ in 2023 door de parlementaire onderzoekscommissie herinneren. Dat was het laatste moment van erkenning voor wat de inwoners van Groningen is aangedaan. Dat zag je ook in grote aantallen onder de slachtoffers. “Een moment om stil te blijven.”
Ook het symbolische moment van de ondertekening van de wet die de winning van de Groningse borg verbiedt, was heel bijzonder. “Dat gebeurde op historisch land, het land van boer Boon in Kolham, de plek waar 65 jaar geleden de gasbel werd ontdekt. Ik mocht optreden als gastheer. Veel van onze bewoners waren daar ook als slachtoffer. Daar werd onder alles een lijn getrokken. Nu is het echt zo dat de Groningers verder gaan. Hopelijk zijn dit de momenten die Groningers ook mentaal helpen herstellen. Mensen zijn erg beschadigd door alle ellende. Het eerste dat je nodig hebt, is dat het wordt herkend en herkend. Dan voel je je serieus genomen.”

Betrokken bij elkaar

“Van ons lokale programma Hart voor Midden Groningen spreekt het project Dorps- en Wijkplannen mij het meest aan. Wij willen inwoners van buurten en steden stimuleren om verantwoordelijkheid te nemen voor hun leefomgeving. Buiten de huizen elkaar weer zien. Elkaar steunen, het leven verenigen. Wat kunt u zelf doen? Waar heeft u de steun van de gemeente voor nodig? Creëer een positieve dynamiek. Geef de wijken en steden terug aan de inwoners. Wij zeggen: het is jouw leefomgeving. Neem verantwoordelijkheid. Ga met elkaar om. Het goede aan het teruggeven van verantwoordelijkheid is het versterken van het gevoel van eigenwaarde. Trots op wat ze zelf hebben gedaan. Klink ik nu als een psycholoog? De functie van burgemeester wordt in essentie gereduceerd tot: het garanderen van het bestuur van de gemeente en het intact houden van de samenleving.”

Het is belangrijk dat de Groningers zien dat wij werken aan vraagstukken die belangrijk zijn voor hun toekomst.

Herstel het vertrouwen

Met de huidige kennis zou ik het een en ander veranderen in de vormgeving van het Nationaal Programma Groningen. “In eerste instantie stond alles op één plek. Met veel onzekerheid over rollen. Uiteindelijk zijn we er goed uitgekomen. Maar we moeten ervoor zorgen dat de geschiedenis zich in Nij Begun niet herhaalt. Ik vind het belangrijk dat we helder onderscheid maken tussen de vraagstukken en wie daarin een rol speelt. Zo speelt de lokale democratie een belangrijke rol in de sociale agenda. Omdat? Het herstellen van het vertrouwen in de overheid is van groot belang. De lokale overheid moet dus een stap voorwaarts zetten. Dit is de aangewezen instantie om de participatie van Groningers vorm te geven. Bewoners moeten bijvoorbeeld echt betrokken worden bij Nij Begun. Het is nodig om in te gaan op het idee dat soms onder inwoners leeft: ‘Dit is niet voor de inwoners van Groningen.’ Zorg ervoor dat bewoners echt een stem hebben.
Wat de economische agenda betreft, moeten we toewerken naar een combinatie van overheden, maatschappelijke organisaties, onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven. Maar: het mag niet vrijblijvend zijn. Het is niet de bedoeling dat het bedrijfsleven het verkrijgen van een zak geld faciliteert. Je moet ook bezorgen. Dat geldt overigens voor alle partijen.”

Op weg naar een succesvolle toekomst

“De kennis die we hebben opgedaan kunnen we gebruiken in het Groningen Nationaal Programma in Nij Begun. Om effectiever en efficiënter te werken. En vooral: transparant en democratisch gelegitimeerd. En we moeten niet vergeten dat zolang de inwoners van Groningen het niet herkennen en er zelfs ontevreden over zijn, het hele project niet succesvol zal zijn geweest. We kunnen pas echt succesvol zijn als we ervoor zorgen dat onze bewoners het programma kunnen volgen. En waardeer het positief.”
Dat begint met verbinding maken met bewoners, zegt Hoogendoorn. “Laat ze zich gezien en gehoord voelen. Laat ze zien dat we werken aan vraagstukken die ook voor hun toekomst belangrijk zijn. U moet op twee niveaus slagen: ten eerste de inhoud van uw projecten. Maar inherent hieraan is dat mensen erin gaan geloven. “Dat moet hand in hand gaan.”

Volgens de burgemeester hebben de inwoners van Groningen vooral baat bij programma’s met een grote aantrekkingskracht. Als voorbeeld noemt hij de scheepsbouw. “Dit is een sector met veel economische kansen, ook mondiaal. Het is de moeite waard om in deze branche te werken om deze te promoten. “De scheepsbouw zit hier in de genen en past bij het opleidingsniveau van veel bewoners.”

Volledig onderdeel van Nederland

Er wordt vaak gezegd dat de regio’s te ver verwijderd zijn van de Haagse politiek. Adriaan Hoogendoorn: “De provincie Groningen is daar een duidelijk voorbeeld van. Het beeld is ontstaan ​​dat Groningen vooral goed is voor de energievoorziening. Eerst gas, nu via wind- en zonneparken. Kortom: het gevoel van wijnland. Er moet iets zijn om dat tegen te gaan. Mensen moeten ervaren dat wij integraal onderdeel zijn van Nederland. Dat mensen ook in ons investeren. Dat is heel goed mogelijk dankzij de projecten van het Nationaal Programma Groningen. En toen begon Nij. Wij hebben nu de verantwoordelijkheid om het goede voor hem te doen. Tot nu toe heeft Den Haag hieraan voldaan. Het is nu aan ons om de kansen op een goede manier te benutten. En zo de Groningers het gevoel geven dat we er echt bij horen.”