‘Rekening houden met het creatieve deel van de hersenen is heel belangrijk in de geneeskunde’

De mens achter de patiënt.

Frank Willem Jansen, emeritus hoogleraar en initiatiefnemer: “Als hoogleraar Gynaecologie was het mijn onderwijstaak om nieuwe technieken en technologieën in het chirurgische vakgebied te implementeren. De afgelopen decennia heb ik veel nieuwe medische technologieën in de praktijk zien toepassen. Ik ben nu met pensioen, maar ik ben al vaak geopereerd. Technologische innovatie is heel goed, maar soms ben ik bang dat een goede observatie van de patiënt en de omgeving verloren gaat. Tijdens de studie Geneeskunde aan het LUMC wordt op verschillende manieren aandacht besteed aan de mens achter de patiënt. Met Honours Class hebben we dit uitgediept en leren studenten breder te kijken voordat ze met een behandeling beginnen. Rekening houden met het creatieve deel van de hersenen is heel belangrijk in de geneeskunde.”

Sandrine van Noort, directeur Kunstzaken LUMC: “Samen met Marieke Barnhoorn, onderzoeker, en Marleen Eijkholt, hoofddocent, hebben we het onderwijsprogramma hiervoor samengesteld. Kunst kan een belangrijke manier zijn om leerlingen anders te laten kijken, het opent referentiekaders. Kunst in een ziekenhuis is er meestal niet voor niets. Het biedt troost of zet aan tot nadenken. En dat hoeft niet alleen maar vrolijke kunst te zijn. “Dat willen we de studenten meegeven.”

Observeer, interpreteer en reageer.

De Honours Class wordt voor vijf jaar aangeboden. Niet alleen geneeskundestudenten kunnen zich inschrijven, maar ook studenten van alle faculteiten van de Universiteit Leiden. Honours Class kent negen lesonderdelen waarbij de nadruk ligt op: observeren, interpreteren en verder reageren. Deze lessen worden gegeven in tweetallen, bestaande uit een gespecialiseerde arts en iemand uit een specifieke artistieke stroming.

Jansen: “Denk bijvoorbeeld aan een dermatoloog die afwijkingen in zijn schilderijen laat zien die simpelweg niet te zien zijn. En waar een kunsthistoricus meer uitleg geeft. Of een andere gespecialiseerde arts met een architect, kunstenaar of dichter.”

Van Noort: “De studenten vragen ook aandacht voor de indeling van de ziekenhuisruimtes, om te zien wat de omgeving met ze doet. Ze worden zich bewust van hoe belangrijk het milieu is. Wat zorgt ervoor dat een patiënt die niet thuis is zich meer thuis voelt? Kunst kan daarbij helpen.”

Meer aandacht voor detail en milieu.

Rosalie Beltman studeert geneeskunde en heeft het afgelopen jaar les gevolgd: “Naast de persoonlijke interesse in kunst vond ik het leuk dat je op een andere manier werd uitgedaagd. Je bestudeert bijvoorbeeld een schilderij met de PROVOKE-methode. Deze methode wordt veel gebruikt in de dermatologie. Locatie, opstelling, grootte, vorm, contour, kleur en uitbloeiing (duidelijke veranderingen in de huid die op een huidziekte kunnen duiden) worden genoteerd. “Dit is hoe kunst en geneeskunde samenkomen.”

Beltman: “We leerden door na te denken over kunst, vooral de persoonlijke verschillen in onze observaties. Op dezelfde manier wordt altijd een deel van de arts gezien in de observaties van de patiënt. Het is belangrijk om je daar altijd van bewust te zijn.”

Honours College

Het Honours College is een extra programma van 30 EC voor bachelorstudenten die op zoek zijn naar een uitdaging naast hun reguliere studie. Honours College Medicine is zo’n programma speciaal voor geneeskundestudenten. Afhankelijk van hun eigen interesses kunnen zij hun kennis verdiepen en uitbreiden en zich persoonlijk en professioneel ontwikkelen. Het programma omvat een aantal verdiepende trajecten gericht op biomedisch en klinisch-wetenschappelijk onderzoek, naast de (meestal) honoursclasses die worden aangeboden door de verschillende faculteiten van de Universiteit Leiden.