Media in een hoek: interesse in nieuws neemt af onder consumenten en Facebook

Sinds de coronapandemie is de belangstelling voor nieuws in Nederland dramatisch afgenomen, vooral onder de leeftijdsgroep 18-34 jaar. Dat staat in het Digitaal Nieuwsrapport Nederland 2024 van het Commissariaat voor de Media, dat deze maandag is verschenen.

Voor de pandemie gaf zo’n zestig procent van de Nederlanders aan zeer tot zeer geïnteresseerd te zijn in het nieuws, maar na een korte opleving tijdens de coronaperiode (2020-2021) daalde de belangstelling begin dit jaar naar 49 procent. Slechts een derde van de leeftijdsgroep 18-34 jaar is zeer geïnteresseerd in het nieuws.

In 2018 zei 4 procent van de Nederlanders ‘helemaal niet’ geïnteresseerd te zijn in het nieuws, terwijl dat nu 13 procent is.

Het is een van de vele ‘zorgwekkende trends’, aldus het rapport, dat jaarlijks het nieuwsgebruik en andere ontwikkelingen in de uitgeverswereld in kaart brengt. Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met het Reuters Institute for the Study of Journalism in Oxford, dat tegelijkertijd een mondiaal onderzoek publiceerde op basis van enquêtes in 47 landen onder bijna 95.000 volwassenen.

Hieruit blijkt dat de afnemende belangstelling voor nieuws zich ook in andere delen van Europa en de wereld voordoet, hoewel verkiezingen soms kortstondig meer belangstelling genereren. Sinds 2015 is het percentage van de volwassen bevolking dat een sterke interesse in nieuws toont gedaald van 70 naar 38 procent in het Verenigd Koninkrijk, van 85 naar 52 procent in Spanje, van 74 naar 55 procent in Duitsland, van 59 naar 36 procent in Frankrijk . In de Verenigde Staten van 67 naar 52 procent en in Argentinië van 77 naar 45 procent, allemaal sterkere dalingen dan in Nederland. In Zuid-Korea (van 41 naar 39 procent) en Finland (van 64 naar 65 procent) is de belangstelling stabiel gebleven.

Nederlands en internationaal onderzoek wijst op enkele opvallende trends:

1 Influencers verdringen journalisten op sociale netwerken

Dit zijn in verschillende opzichten moeilijke tijden voor nieuwsuitgevers, benadrukt het Reuters Instituut in zijn rapport. Mediabedrijven kunnen er steeds meer op vertrouwen dat nieuwsconsumenten door sociale netwerken als Facebook worden doorgestuurd naar journalistieke producties op hun apps en websites. Sociale netwerken houden gebruikers liever op hun eigen platform dan dat ze ergens anders kunnen klikken.

Omdat Facebook minder prioriteit geeft aan nieuws dan een paar jaar geleden, gebruiken mensen het platform ook minder om nieuws te ontvangen. Het resultaat is dat uitgevers vorig jaar 48 procent minder bezoekers via Facebook ontvingen.

Op Instagram, TikTok en Snapchat lijken gebruikers vaak meer geïnteresseerd te zijn in wat influencers en beroemdheden over het nieuws te zeggen hebben dan in informatie van journalisten. Ook WhatsApp en YouTube worden steeds vaker gebruikt om naar nieuws te zoeken. Voor jongeren van 18 tot 24 jaar zijn sociale netwerken de belangrijkste nieuwsbron.

In dit kader stelt het Commissariaat voor de Media de vraag hoe de journalistiek en beleidsmakers daarvoor kunnen zorgen “ sociale autochtonen, de generatie die is opgegroeid met sociale media, zal nu en in de toekomst in aanraking blijven komen met professioneel journalistiek nieuws en dit als waardevol ervaren.” Volgens het rapport lijken commerciële nieuwsmerken hun gebruik van sociale media aan banden te leggen. “Eén van de factoren is dat deze ‘vrije’ toegang tot nieuws het verdienmodel onder druk zet. Dit zou kunnen betekenen dat het nieuws dat burgers op sociale netwerken vinden vaker uit niet-journalistieke bronnen komt.”

Facebook en Instagram publiceren weliswaar minder nieuws dan voorheen, maar moederbedrijf Meta is nog steeds een grote speler op de nieuwsmarkt. “Als we de diensten van Meta combineren, dat wil zeggen Facebook, Facebook Messenger, WhatsApp en Instagram, zegt 41 procent van de respondenten dat ze in de week vóór het onderzoek minimaal één van de Meta-merken hebben gebruikt om nieuws te krijgen.”

2 Online video’s worden steeds belangrijker als nieuwsbron

Online video’s, vooral korte films, worden een steeds belangrijkere nieuwsbron, vooral (maar niet uitsluitend) voor jonge gebruikers. Korte nieuwsvideo’s bijvoorbeeld Amerikaanse verhalen of op de video-app TikTok, worden door 72 procent van de Nederlanders bekeken. Vooral video’s over buitenlands nieuws en binnenlandse politiek zijn populair. Internationaal heeft TikTok voor het eerst X, voorheen Twitter, voorbijgestreefd als nieuwsbestemming, met bijzonder sterke groei in Afrika, Azië en Latijns-Amerika.

“Journalisten en redacteuren zullen harder, veel harder moeten werken om de aandacht van het publiek te trekken”, waarschuwt het Reuters Institute. Met video vervangt een nieuwe generatie makers editors die nog sterk geworteld zijn in een geschreven tekstcultuur en minder bedreven zijn in het maken van video’s. In Frankrijk noemden nieuwsconsumenten het vaakst de verklarende video’s (verklarende video’s) en podcasts op TikTok en YouTube gemaakt door Hugo Travers (27) onder het motto “Hugo Décrypte” (Hugo decodeert), die traditionele media De wereld En Figaro.

In de Verenigde Staten hebben politiek uitgesproken mediamakers een groot bereik met video’s op sociale media, niet gebonden aan traditionele mediaorganisaties. Het interview van Tucker Carlson (voormalig Fox News-presentator) met de Russische president Poetin bereikte bijvoorbeeld meer dan 200 miljoen kijkers op X en nog eens 34 miljoen op zijn YouTube-kanaal.

Online nieuwsvideo’s worden vooral bekeken op sociale media, en minder op de websites van nieuwsorganisaties. Hierdoor lopen ze bezoekers en advertentie-inkomsten mis. Slechts ongeveer een vijfde van de respondenten van het internationale onderzoek zegt dat ze hun nieuws online halen via de websites of apps van nieuwsorganisaties.

3 Het vertrouwen in de media, vooral de publieke omroep, is in Nederland hoog

In Nederland is het vertrouwen in nieuws van televisie, radio, kranten en sociale media relatief hoog vergeleken met veel andere landen; 54 procent zegt vertrouwen, of zelfs veel vertrouwen, te hebben in het meeste nieuws. Als mensen niet worden gevraagd naar het nieuws in het algemeen, maar naar het nieuws dat ze zelf gebruiken, vertrouwt een hoger percentage het: 64 procent.

In België en Duitsland vertrouwt respectievelijk slechts 44 en 43 procent het meeste nieuws. In het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Frankrijk slechts 36, 32 en 31 procent.

Op de vraag welke drie nieuwsbronnen mensen het meest vertrouwen, wordt de publieke omroep in alle landen van de Europese Unie het meest genoemd: gemiddeld 48 procent van de respondenten. In Nederland is het vertrouwen in de publieke omroepen aanzienlijk groter: zestig procent daarvan behoort tot de drie meest vertrouwde nieuwsmerken. De geschreven pers bezet 56 procent van de top drie posities in termen van betrouwbaarheid. “Nederland is daarmee een van de weinige landen waar meer dan de helft van de bevolking zowel de geschreven pers als de publieke omroep vertrouwt.”

Volgens het rapport is de NOS het nieuwsmerk met het grootste bereik en bovendien onveranderd veel vertrouwen. “Het is ook opvallend dat lezers van NRCHij F.D. En door Volkskrant Hij vertrouwt zijn kranten meer dan voorgaande jaren.” Zij krijgen gemiddeld respectievelijk een 8, 7,8 en 7,7. Net als alle andere media scoren ze aanzienlijk slechter onder de respondenten die ze de laatste tijd niet hebben geraadpleegd.

4 Slechts een klein deel betaalt voor onlinenieuws

In Nederland betaalt 15 procent van de bevolking voor online nieuws, bijvoorbeeld via een abonnement, lidmaatschap of donatie. Dit is meer dan in Frankrijk en Groot-Brittannië, waar respectievelijk slechts 11 en 8 procent betaalt voor online nieuws. Maar het is aanzienlijk kleiner dan uitschieter Noorwegen: maar liefst 40 procent van de Noren maakt gebruik van een betaalde online nieuwsdienst.

5 De nieuwsconsument wil lokaal en regionaal nieuws, en AI slechts met mate

“Twee derde van de Nederlanders denkt dat de media hen op de hoogte houden van wat er gebeurt”, aldus het rapport. Maar respondenten zijn minder tevreden over de mate waarin de media verschillende perspectieven bieden op actuele kwesties. Op de vraag in welk soort nieuws mensen vooral geïnteresseerd zijn, lijkt de groep die het heeft over ‘lokaal nieuws, nieuws over de eigen regio, stad of woonplaats’ het grootste te zijn.

Nederlanders zijn huiverig voor het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) in de journalistiek. De helft van de Nederlanders voelt zich ongemakkelijk bij het idee dat een nieuwsverhaal grotendeels door AI is gecreëerd, met enig menselijk toezicht. De auteurs van het rapport hopen dat het gebruik van AI in de nieuwswereld zal blijven toenemen, niet alleen voor ‘robotjournalistiek’, maar ook voor automatisering, datajournalistiek, aanbevelingssystemen om de aandacht te vestigen op journalistieke producties en de personalisatie ervan. nieuws aanbod.

Het Reuters Instituut concludeert uit zijn onderzoeken dat lezers vinden dat de media zich te veel op het laatste nieuws concentreren en niet genoeg aandacht besteden aan verschillende standpunten over kwesties en verhalen die een basis kunnen vormen voor enig optimisme.

6crisis

De informatiesector verkeert internationaal in een crisis, zegt het Reuters Instituut. Niet alleen de toename van desinformatie (foutieve berichten) en desinformatie (opzettelijk onjuiste berichten) heeft invloed, maar ook de aanvallen op journalisten en media door politici en een deel van het publiek. Nieuwsbedrijven worden ook geconfronteerd met grote onzekerheid als gevolg van de opkomst van AI en de veranderende strategieën van grote technologiebedrijven, die zowel partners als rivalen zijn. Bovendien zijn in veel landen de advertentie-inkomsten scherp gedaald en zijn de kosten gestegen.

In de Verenigde Staten zijn onder meer ontslagen aangekondigd of doorgevoerd Los Angeles Times, Washington Post, De Wall Street Journal, NBC en de tijdschriftgroep Condé Nast. Tegen het einde van dit jaar zullen Amerikanen sinds 2005 een derde van hun kranten gesloten hebben gezien.

Delen





E-mail de redacteur