‘Geld groeit niet aan de boom van het stadhuis’

Groningen moet veel investeren om aantrekkelijk en leefbaar te blijven. De gemeente wil huizen bouwen voor het groeiende aantal inwoners en de overstap naar duurzame energie voor iedereen toegankelijk maken. Ook moeten veel gebouwen gerenoveerd en energiezuinig gemaakt worden, zoals onze scholen, het sportcentrum in Kardinge en Oosterpoort. Hoe gaan we het doen als we heel weinig geld van de overheid krijgen om onze taken adequaat uit te voeren en vanaf 2026 veel minder? “Verder vooruitkijken en projecten prioriteren, combineren en spreiden”, zegt wethouder van Financiën Mirjam Wijnja.

Vanuit haar kantoor heeft Mirjam Wijnja goed zicht op de vernieuwde Grote Markt. Stadsbussen hebben plaatsgemaakt voor waterpartijen met spelende kinderen en mensen die schaduw zoeken onder nieuw geplante bomen. De Grote Markt is klaar voor de toekomst, andere projecten zijn nog niet gestart. Vanwege de financiële perspectieven moet de gemeente intelligente en weloverwogen beslissingen nemen, legt Wijnja uit.

Wat is de uitdaging waar Groningen voor staat?

“We moeten huizen bouwen, we hebben de energietransitie en we moeten investeren in ons maatschappelijk vastgoed. Dit zijn culturele instellingen, onze gemeentelijke gebouwen, schoolgebouwen, alles wat we moeten doen. Hoe combineer je dat?

“Tegelijkertijd moeten we een evenwichtige meerjarenbegroting ontwikkelen. Wat u uitgeeft, moet gelijk zijn aan wat u verdient. Gemeenten krijgen veel minder geld van het Rijk, structureel 3 miljard euro. Voor onze gemeente betekent dit vanaf 2026 ongeveer 44 miljoen. Daarna zal dat aantal snel toenemen.”

Hoe ga je dat oplossen?

“We kijken tien tot vijftien jaar vooruit. Dan weten we beter wat we moeten doen en gaan we weer redeneren. Wat zijn de belangrijkste projecten? Kunnen we het slimmer doen? Vorig jaar zijn we begonnen met het maken van een lijstje: de Strategische Investeringsagenda met alle grote projecten voor de komende jaren die we samen gaan analyseren. Wat is daar? Wat zijn de gevolgen hiervan, wat zijn de voor- en nadelen? Hoe beïnvloeden verkiezingen elkaar? “Zo kun je een beter gesprek voeren met de gemeenteraad.”

Ons maatschappelijk vastgoed is allemaal oud en aan vervanging toe. Dit weten we al lang, toch?

“Ja dat is zo.”

Waarom is dit tot nu toe zo geweest?

“Het is heel verleidelijk om de begroting voor vier jaar vast te stellen. En stel de rest gewoon uit rond die datum. Er zijn ook enkele voorbehouden gemaakt. Maar er komt een tijd dat niets meer vooruit kan. Een van de dingen die deze raad heeft gezegd is dat we een goed beeld willen hebben van wat ons te wachten staat. Mogen we ook weten welke opties universiteiten na ons krijgen.”

“Daarom hebben we vorig jaar een besparingsvoorstel gedaan. De gemeenteraad heeft hiermee ingestemd. Waarschijnlijk zullen wij dat voorstel dit jaar opnieuw doen. En ik hoop dat ze het weer accepteren.”

Het publieke debat draait nu om de wenselijkheid van de aanleg van een ijsbaan in Kardinge. En de locatie van het nieuwe muziekcentrum. Hoe zie je dat?

“Wij zijn een centrumgemeente. Voor een aantal voorzieningen, functies en taken ontvangen wij geld van de overheid. Maar niet voor alles. Ik denk dat het zo gegroeid is dat wij als gemeente Groningen gewoon een aantal zaken financieren. Dat geld groeit niet aan de boom die hier op het stadhuis staat. Het wordt betaald door onze inwoners. “Dus als je hier weer in gaat investeren, denk ik dat het tijd is om het gesprek aan te gaan met het gemeentebestuur en de regio.”

“Daarbij valt te denken aan de ontwikkeling van het gebied, cultuur- en sportvoorzieningen, energietransitie en -substitutie en duurzaamheid. Deze projecten zijn essentieel voor het op peil houden van het voorzieningenniveau in stad en regio. Als we dus zeggen “wij vinden deze voorziening zo belangrijk voor onze gemeente en de regio dat wij als Groningers bereid zijn alles te betalen, inclusief de operatie”, moeten we daar met open ogen voor kiezen. . De Strategische Investeringsagenda helpt ons hierbij.”

“Ik begrijp dat de raadsleden zeggen: ‘ja, maar dit moet gebeuren en dat moet gebeuren.’ Dan moet je denk ik ook weten wat de kosten zijn.’ Je kunt ook minder doen of later andere projecten doen. Of je kunt zeggen: ‘we gaan overal geld vragen voor parkeren of we gaan de onroerendgoedbelasting verhogen.’ Er kunnen veel varianten worden voorgesteld, maar we moeten er samen over praten. In hoeverre vinden wij het nog acceptabel voor onze bewoners? Als gemeente zeggen we over ijsbaan Kardinge: we kunnen dit simpelweg niet alleen aan, we hebben anderen nodig.”

Bedoelt u dat u dit jaar geen grote investeringsbeslissingen meer zult nemen?

“Wij willen voorstellen om geld opzij te zetten. Gewoon anders dan vroeger. Stel, u doet een investeringsvoorstel voor het muziekcentrum en wij besluiten daarvoor een bedrag opzij te zetten in de begroting. Voorheen was dat geld gebonden aan het muziekcentrum. We vragen de gemeente geld te reserveren voor investeringen omdat we niet weten wat ‘Den Haag’ gaat doen. “Je hebt dus de financiële ruimte gecreëerd, maar je hebt nog tijd om na te denken over hoeveel geld je er precies aan gaat uitgeven.”

Heb je die tijd nodig?

“Ja, want er worden nog veel zaken onderzocht. We bevinden ons voortdurend in de spanning tussen ‘er moeten beslissingen worden genomen’ en ‘de juiste dingen moeten worden gedaan’. Want wij willen niet overhaasten en dan heb je al een besluit genomen. Omdat het beslissingen zijn die enorme gevolgen hebben. Dus als er dingen zijn die we nog moeten weten, dan moeten we dat eerst doen.”

Je bent nogal afhankelijk van Den Haag. Kan een gemeente goed bestuurd worden?

“Ik wil benadrukken dat als we echt het geld krijgen waar we recht op hebben, onze financiën nu niet onder druk komen te staan. Maar desondanks moet je als gemeente ervoor zorgen dat je heel goed weet wat je moet doen. Om dit te doen moet je alle stukjes van de puzzel op tafel hebben. Je moet weten voor welke zaken je afhankelijk bent van externe partijen zoals de Rijksoverheid. Maar er zijn ook veel dingen die we zelf doen.”

Het is leuk om in een tijd als deze financieel raadslid te zijn, nietwaar?

Natuurlijk!

Omdat het leuk is?

“Kijk, het is heel leuk om uit te zoeken aan welke knoppen je kunt draaien. Als dit op een intelligente manier gebeurt, kunnen we zoveel mogelijk maatschappelijke problemen oplossen. Want daarvoor zijn we op aarde, om sociale problemen op te lossen. En financiën zijn een van de middelen om dit te bereiken. Er is veel ruimte om daar beslissingen te nemen. Ik vind dat erg leuk.”

Lees meer over de Strategische Investeringsagenda en de bespreking daarvan met de gemeenteraad hier op onze website.