Unieke tentoonstelling vertaalt wetenschap naar beeld, muziek en dans

13 juni 2024

Wat gebeurt er als Leidse wetenschappers uit verschillende vakgebieden, die samen complexe maatschappelijke problemen analyseren, de krachten bundelen met kunstenaars? De resultaten werden op dinsdag 11 juni tentoongesteld tijdens een unieke tentoonstelling; kijk en ontdek.

Hoe bereik je met je onderzoek een breder publiek? Bijvoorbeeld het uitwisselen van klassieke methoden, zoals laboratoriumonderzoek of het publiceren van artikelen, voor muziekinstallaties, foto-essays en visuele projecties. Om deze reden hebben de Jonge Akademie Leiden (YAL, een vereniging van promovendi aan de Universiteit Leiden) en JUL (Jonge Universiteit Leiden, een netwerk voor jonge medewerkers die meer uit hun werk en tijd aan de Universiteit Leiden willen halen) zich aangesloten. krachten met kunstenaars in a. Het resultaat is vandaag te zien tijdens een tentoonstelling.

Muziek en meditatie

“Het is een uniek evenement”, zegt organisator Jan van Rijn terwijl hij de bijeenkomst opende in een bomvolle zaal in het Lipsiusgebouw. Deze tentoonstelling zou gezien kunnen worden als een nieuwe vorm van wetenschappelijke communicatie. Alle onderzoekers geven een korte toelichting op hun project, waarbij het publiek een kort muzikaal optreden van muzikant Vincent Martigs te zien krijgt en student Linthe van Rooij de rust zal herstellen door middel van een meditatieoefening. Bezoekers hebben dan de mogelijkheid om zelf rond te lopen. Ruim twee uur lang worden de zintuigen van bezoekers op een nieuwe manier geprikkeld. Even kijken:

Heb je je ooit afgevraagd hoe je hersengolven klinken? Linthe van Rooij, eerstejaars masterstudente Mediatechnologie, onderzoekt dit in het project: ‘Neurosonificatie: geluid beheersen met de geest.’ In het interactieve spel zitten twee mensen tegenover elkaar, met een koptelefoon op en een sensor die de hersenactiviteit meet. (1/2)
De persoon die het beste kan ontspannen, bepaalt het geluid in de kamer. Bezoeker Inaya wint de eerste keer en verliest vervolgens het spel: ‘Interessant: kun je ontspannen op commando als er een hele groep om je heen naar je kijkt?’ Het is mij in ieder geval niet helemaal gelukt. (2/2)
Student Olaf Wisselink van de masteropleiding Mediatechnologie onderzocht in het project ‘Bar, Rope, String’ de relatie tussen fysieke interfaces en digitale geluidssynthese van muziekinstrumenten. In de kamer staan drie grote zelfontwikkelde instrumenten die geluid produceren. Zodra een bezoeker de snaar aanraakt, galmt er een lage toon door de kamer. (1/2)
Wisselink merkte op dat er bij akoestische muziekinstrumenten een verband bestaat tussen degene die het instrument bestuurt en het geluid dat geproduceerd wordt. Dit is apart voor digitale muziekinstrumenten. Wisselink was benieuwd wat er zou gebeuren als we de scheiding zouden vervangen en drie nieuwe muzikale interfaces zouden ontwikkelen. (2/2))
‘Leren door te doen’ is essentieel, zegt Joyce den Hertog. Samen met Zoë Breed maakte hij het kunstwerk ‘Pure Dance’ waarin de gehoorde muziek wordt bepaald door de lichaamsbewegingen die iemand maakt voor de computerwebcam. ‘We berekenen de hoeken van de lichaamsdelen en bepalen verschillende uitgangspunten, die elk een eigen klank en toon creëren. De camera neemt bijvoorbeeld mijn neus op en als mijn benen naar beneden gaan, verandert bijvoorbeeld het tempo van de muziek.’ Bezoekers vormen hun lichaam in allerlei posities en nieuwe geluiden vullen de ruimte.
Visueel antropoloog Mark Westmoreland presenteert ‘Broken Ground: Expanding Landscapes’, een foto-essay met luchtfoto’s van Noord-Ghana. Dit project heeft, in samenwerking met de lokale gemeenschap, tot doel ‘lichaamskennis’ te verzamelen: kennis die diep geworteld is in ons lichaam en handelen. (1/2)
Er wordt gebruik gemaakt van nieuwe onderzoekstechnieken zoals tekenen, fotografie, film en geluidsopname in plaats van traditionele schriftelijke methoden. Westmoreland zegt: “Ik ben geen kunstenaar, maar ik ben ook geen wetenschapper. Het is iets daar tussenin.’ (2/2)
Van 2007 tot 2009 maakte visueel antropoloog Cristiana Strava de film ‘Ori Mi Pe’ in het Harvard Sensory Ethnography Laboratory over vrouwen die weven in Nigeria. In de twaalf minuten durende film bekritiseert hij oude vormen van etnografisch filmmaken, die vaak draaien om de ‘exotische ander’ en tot doel hebben andere culturen te leren kennen. Dit idee komt volledig terug in de Strava-film, waarin ze samenwerkt met vrouwen. Methoden als photovoice en het geven van de camera aan vrouwen zorgen voor nieuwe vormen van representatie.
De studenten Rianne Jorritsma, Lisanne Schoonebeek en Wout den Buurman, van de master Wetenschappelijke Communicatie en Maatschappij, willen met hun audiovisuele project de ExtraCellular Matrix (ECM) onder de aandacht brengen. De ECM is een belangrijk onderdeel van ons lichaam dat cellen bij elkaar houdt en een belangrijke rol speelt in de communicatie tussen cellen. Haar project ‘Collagen Canvas’ is een zwart digitaal canvas dat zich langzaam vult met kleurrijke lijnen die een interactie aangaan met muziek: een weergave van de interacties in ons lichaam via ECM.
Nog voordat bezoekers zaal 2.17 betreden, zijn de klanken van de hobo van Vincent Martig al te horen. Speel abstracte computergegenereerde bladmuziek. Onderzoeker Pieter Perrot onderzocht tijdens zijn master Mediatechnologie of muzikanten door AI ontwikkelde stukken kunnen spelen. Dit leidde tot het project “Shapes and Staves: An Exploration of Computer-Generated Graphic Scores.” (1/2)
Dit onderzoek richtte zich op de betekenis en essentie van muziek in een tijdperk waarin AI steeds meer creatieve taken overneemt. Perrot: ‘Het meest opvallende is dat de betekenis van muziek niet van de muzikant of de componist komt, maar van de luisteraar. Als de luisteraar er iets over nadenkt, dan heeft het betekenis.”

Tekst en beeld: Wilke Geurds

Over de tentoonstelling

Deze tentoonstelling was de slotactiviteit van de YAL-serie ‘seasons of interdisciplinarity’, waarin onderzoekers uit verschillende disciplines samenwerken om complexe problemen op te lossen. De tentoonstelling kwam tot stand in samenwerking met LIACS Media Technology en ReCNTR en er werden in totaal zeven projecten tentoongesteld die de grenzen tussen kunst en wetenschap verlegden. De tentoonstelling was een eenmalig bezoek, maar organisatoren Jan van Rijn en Bram Boesschen Hospers zijn enthousiast over het resultaat. Wat hen betreft komt er volgend jaar een vervolg om de kloof tussen kunst en wetenschap verder te overbruggen.

Muziek en meditatie

Leave a Reply Cancel reply