Flexibele banen zullen het personeelstekort niet oplossen

‘Kinderen hebben rust nodig, geen werkstress. Ouders moeten met een gerust hart kunnen rekenen op de zorg voor hun kinderen”, schrijft Nathalie Winters van ACV Puls. Ze vreest dat flexibele banen in de kinderopvang zullen leiden tot “een drukke duiventil van bijbaantjes die pedagogisch onverantwoord zijn.”

“Wie paleizen voor kinderen bouwt, haalt de gevangenismuren neer.” Die wijsheid hoorde je een eeuw geleden in Wenen: investeer in kinderen als je wilt bouwen aan een bloeiende en warme samenleving. Toen was de politiek een pionier met de eerste kinderdagverblijven. Niet alleen uit liefde voor het kind, maar omdat het een sociale verantwoordelijkheid is waar we allemaal belang bij hebben.

Tegenwoordig lijkt het vanzelfsprekend dat kinderopvang essentieel is. Dit is echter teleurstellend als blijkt dat misstanden in onze kinderopvang in de media blijven verschijnen. In de jaarlijkse kerstherhalingen herdenken we de beelden van ouders die afgelopen voorjaar met hun baby’s optraden in het Vlaams Parlement. Na de zomer was het de beurt aan het kinderdagverblijfpersoneel met zeepbelopblazende acties van de vakbonden. Misschien is het merkwaardig, maar pijnlijk, dat zoiets nodig is in onze rijke regio.

Met haar septemberverklaring zette de Vlaamse regering een stap voorwaarts: er werden middelen voorzien voor meer inkomensafhankelijke kinderopvangplaatsen. Met minister Crevits verlaten we de vallei, weliswaar nadat we met het ontslag van minister Beke de bodem hebben bereikt.

Vlaanderen toont ambitie: de kindratio wordt teruggebracht naar gemiddeld 1 kind per begeleider. Minister Vandeurzen dacht eerder de wachtlijsten te kunnen oplossen door het aantal kinderen per begeleider te verhogen naar 9. Een triest Europees record.

Een tweede historische kameel in de gezinszorg arriveerde tientallen jaren geleden met de introductie van de precaire status van de kinderopvang. Tegenwoordig blijven de vakbonden ervoor vechten dat dit een alomvattend arbeidsstatuut wordt voor alle gastouders. Onze kapoenen en hun toezichthouders verdienen beter. Zonder hardwerkende kindermeisjes zou het tekort aan kinderopvangplaatsen dramatisch zijn.

Sociale dumping?

Wat verschijnt er nu? Net voor het einde van het jaar, toen de aandacht al gericht was op vakanties en feestdagen, gaf de regering-De Croo groen licht voor de introductie van flexibele banen, waaronder kinderopvang. We weten dat flexibel werken een fetisj is van liberalen. Het feit dat veel landgenoten extra moeten werken, laat zien dat hun pensioen of inkomen niet voldoende voor hen is. Deze ijver is uiteraard lovenswaardig, maar het statuut is een probleem: het ondermijnt duurzame banen en stelt de deugdzame arbeidsorganisatie in alle sectoren op de proef.

Ook werkgevers die een dergelijke sociale ineenstorting niet willen, bevinden zich op een hellend vlak. Flexibele arbeidskrachten zijn immers goedkoper dan interim- of verlengbare deeltijdcontracten. En je kunt ze vrijblijvend bellen als je online een maaltijd bestelt. Ook al gaat het om hard werken, flexibele banen zijn schijnbanen: vertegenwoordigers van werkgevers die kwaliteit voorop stellen in hun publieke verklaringen betwisten dit niet. Ze weten dat er tegenwoordig andere manieren zijn om gepensioneerden die willen werken, te betrekken.

Flexibel werk staat niet alleen gelijk aan willekeur en baanonzekerheid. Zoals Ewald Pironet in Knack al aangaf, laat dit ook gaten achter in de overheidsinkomsten. Terwijl de begroting de liberalen zorgen baart en een vermogensbelasting taboe blijft, vreten flexibele banen de kathedraal van onze sociale zekerheid als een houtworm weg. Ze zijn ooit ingevoerd om zwartwerk in de horeca, dat inkomsten zou genereren, tegen te gaan. Een grotere inzet heeft een prijs. Daarom leeft dit liberale beleid boven zijn stand.

De zoon van de rekening

Het probleem is niet alleen dat het Vlaamse noodbeleid fouten uit het verleden dreigt te herhalen met de invoering van rommelstatuten en dat het de rekening voor dit gunstige begrotingsbeleid doorschuift naar de federale overheid. Slecht bestuur is vooral te wijten aan blindheid voor de personalisatie die kinderopvang vereist. Flexibele banen lossen het personeelstekort niet op een duurzame manier op. Je organiseert een drukke duiventil aan bijbaantjes die pedagogisch onverantwoord is.

Kinderen verdienen een veilige en stabiele context. Ze hebben bekende gezichten nodig, de emotionele band is belangrijk voor hun mentale ontwikkeling. Kinderbegeleiding vereist kennis van de individuele zorgbehoeften van elk kind. Jongeren met de juiste kwalificaties haken af vanwege de werkdruk, lage salarissen en vooral slechte contracten. De inspectie en de RSZ hebben al aangegeven dat zij de controle op het flexibel werken niet kunnen garanderen, laat staan de kwaliteit en vaardigheden van degenen die de taken uitvoeren.

Iets overhaast doen als je met pap en luiers bezig bent, staat op gespannen voet met de tijd die nodig is om naar ouders te luisteren, baby’s en peuters in de gaten te houden en te verzorgen. Kinderen hebben rust nodig, geen werkstress. Ouders moeten met een gerust hart kunnen rekenen op de zorg voor hun kinderen.

Wethouder Evita Willaert van Groen heeft al beslist om geen flexibel werken in te voeren in de Gentse kinderdagverblijven. Minister Crevits is ook slim genoeg om te weten dat zoiets in de stroom van flexibel werken niet aan het toeval mag worden overgelaten. Hopelijk ziet ook de regering van Jambon op tijd het licht, vóór de invoering ervan op 1 april: kinderen zijn geen huishoudelijke klusjes, maar iets om aan mee te doen als de zon schijnt en de terrassen vol zitten. De regering heeft tot 31 maart de tijd om haar besluit terug te draaien.

Nathalie Winters is sectordirecteur van ACV Puls.

Sociale dumping?

De zoon van de rekening

Leave a Reply Cancel reply