Rusland-expert Hans van Koningsbrugge: ‘roekeloze uitspraak van Biden over Oekraïne’

“Het was opmerkelijk nieuws. De Amerikaanse president Joe Biden heeft in een interview verklaard dat hij tegen de toekomstige toetreding van Oekraïne tot de NAVO is. Volgens hem kan de veiligheid van het land op andere manieren worden gewaarborgd.

Dit kan bijvoorbeeld door een bilateraal veiligheidsverdrag met Oekraïne te sluiten, zoals de Verenigde Staten met Israël hebben gedaan. Dat land krijgt wapens van de Verenigde Staten, maar moet voor zichzelf zorgen. Oekraïne heeft al meerdere veiligheidsverdragen getekend, onder meer met Nederland.

Polen en de Baltische landen zullen niet blij zijn met de verklaring van Biden. Dit is hoe het Westen wordt vernietigd. Er ontstaat een contrast tussen de harde lijn, waartoe ook Nederland behoort, en de zachte lijn, zoals Duitsland, Italië en België. Het Kremlin profiteert hiervan.

‘Het ontneemt Oekraïne het vooruitzicht op een veilige toekomst’

Vanuit politiek-militair perspectief is het van belang dat regeringsleiders hun bedoelingen niet bekend maken. De Franse president Macron heeft daarin gelijk. Hij zei dat we de Russen niet moeten vertellen wat we van plan zijn. We moeten onze kaarten dicht bij onze borst houden en niet alles openlijk uiten. Dat is roekeloos. Bovendien ontneemt het Oekraïne het vooruitzicht op een veilige toekomst.

Een bilateraal veiligheidsverdrag heeft ook veel minder reikwijdte dan NAVO-artikel 5, waarin staat dat een aanval op één NAVO-land een aanval op iedereen is. Een bilateraal veiligheidsverdrag ontbeert de verplichting voor het ene land om voor het andere te vechten. Verdragen kunnen ook worden beëindigd als er een nieuwe politieke wind waait. Ook dat is een onzekere factor. Stel dat Trump de Amerikaanse verkiezingen wint. Wat zal uw houding tegenover Oekraïne zijn?

‘De uitspraak past in het voorzichtige Amerikaanse beleid in Oekraïne’

Het toekomstige lidmaatschap van Oekraïne in de NAVO zou ook een belangrijke rol kunnen spelen in potentiële vredesonderhandelingen. Biden heeft die troefkaart inmiddels opgegeven. Zijn verklaring past in het voorzichtige Amerikaanse beleid van de laatste tijd. Biden zal ook niet aanwezig zijn op de door Oekraïne bijeengeroepen vredesconferentie in Zwitserland.

Het lijkt erop dat Biden Rusland niet te veel wil provoceren. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat hij het met het oog op de verkiezingen heeft aangekondigd en dat het niet het definitieve Amerikaanse standpunt is.”