Duurzaam plastic is niet de oplossing, waarschuwen onderzoekers

De groeiende populariteit van plastic vormt een grote uitdaging voor het milieu. Er zijn de afgelopen jaren pogingen gedaan om dit probleem aan te pakken, van recyclingtechnologieën en biologisch afbreekbare kunststoffen tot pogingen om het consumentengedrag te veranderen door middel van een kunststoffenbelasting. Dit alles draagt ​​bij aan het relatief nieuwe concept van ‘duurzaam plastic’. Dat nieuwe modewoord wekte de interesse van De Gooyert en Gonella, die nu een uitgebreide studie hebben gepubliceerd over de werkelijke duurzaamheid van mogelijke interventies in het plasticsysteem, gericht op het verbeteren van de duurzaamheid.

‘Door dingen duurzaam te noemen, ontstaat de indruk dat ze een positiever effect hebben op het milieu. Maar uit ons onderzoek blijkt dat dit alleen waar kan zijn als we ernaar kijken in een zeer beperkte context”, waarschuwt Gonella. “Het eindproduct kan op sommige punten duurzamer zijn, maar tegelijkertijd kunnen er veel negatieve effecten en ongewenste gevolgen zijn, vooral als er ook rekening wordt gehouden met sociale en economische aspecten.”

Risico’s

Een voorbeeld hiervan is de drang om van plastic gemaakt uit aardolie over te stappen op plastic gemaakt uit biomassa, legt de Gooyert uit. Het gebruik van biomassa blijft extreem energie-intensief en er worden nog steeds fossiele brandstoffen gebruikt. Bovendien zou de toegenomen vraag naar biomassa kunnen leiden tot overmatig gebruik van landbouwgrond in lage-inkomenslanden, wat een negatieve invloed heeft op de voedselproductie en -kwaliteit in die regio’s.” In veel andere gevallen is er simpelweg geen alternatief voor plastic beschikbaar: “Voor een breed scala aan essentiële toepassingen, van medische apparatuur tot zonnepanelen, worden nog steeds de meest duurzame opties gemaakt van plastic.”

De onderzoekers merken ook op dat als je mensen vertelt dat het plastic dat ze nu gebruiken duurzaam is, dit kan leiden tot een grotere onzorgvuldigheid bij het gebruik van plastic. Gonella: ‘Als mensen de indruk hebben dat bijvoorbeeld biologisch afbreekbaar en/of biobased plastic ‘genoeg’ milieuvriendelijk is, kan dit een verdere transitie van andere soorten materialen ontmoedigen. Bovendien zijn niet alle consumenten zich ervan bewust dat biologisch afbreekbaar plastic mogelijk niet van biologische oorsprong is, en omgekeerd. Deze verwarring kan leiden tot fouten bij het scheiden van afval.’

Verenigde Naties

De bevindingen van Gonella en De Gooyert zouden kunnen dienen als een waarschuwing aan de Verenigde Naties, waar momenteel een verdrag over plasticvervuiling wordt opgesteld. Gonella: ‘Er wordt verwacht dat volgend jaar een verdrag wordt ondertekend dat een einde maakt aan de plasticvervuiling, maar er zijn tekenen dat veel VN-leden wat zij ‘alternatieve kunststoffen’ noemen, zien als een haalbare weg vooruit op weg naar grotere duurzaamheid. Maar zonder een duidelijke en alomvattende definitie van wat duurzaam plastic eigenlijk is, zouden de VN in dezelfde val kunnen trappen als vele anderen, zoals we zien in ons onderzoek. Een duidelijke definitie van wat plastic duurzaam maakt blijft nogal vaag, vooral als je naar alle omringende factoren kijkt, zoals wij deden. Zolang niet alle aspecten van duurzaamheid in aanmerking zijn genomen, mag men niet te veel verwachten van wat wordt gepresenteerd als ‘duurzaam’ plastic.