Een baan voor het leven?

Het zal u niet zijn ontgaan dat het debat over de vervroegde pensionering van werknemers in zware beroepen opnieuw is losgebarsten. Wat maakt een beroep moeilijk? Zijn het vooral fysieke factoren of kan een hoge mentale belasting het beroep ook lastig maken? En is een beroep moeilijk of is het de combinatie van het beroep en de persoon die het werk doet? Zijn alle 62-plussers hetzelfde? Is het mogelijk om moeilijke beroepen te reguleren? Ondernemers en werknemers in Nederland hebben dit nog niet bereikt.

Mijn vraag aan jou is: aan wie dacht je toen je het vorige artikel las? Is dat de bouwvakker met de versleten rug of knieën? Of de politieagent die de verdachte niet meer kan achtervolgen? Wie dacht als eerste aan een collega op jouw afdeling? Verzorgers? Is het lastig om in de zorgsector te werken?

Ik probeer me de tiener voor te stellen die op het punt staat geselecteerd te worden voor een carrière in de gezondheidszorg. Is de zorg voor deze tiener een roeping of een baan die u tien of twintig jaar zult uitoefenen? Met andere woorden: gelooft deze tiener dat hij voor het leven een baan of sector zal kiezen en is hij realistisch? Zoals we het werk nu hebben georganiseerd, ben ik bang van niet, althans voor velen.

Zoals we het nu hebben georganiseerd, is werken in de zorg voor velen geen baan voor het leven

De trend die je kent is dat we met steeds minder mensen voor meer mensen moeten zorgen. Dit betekent dat er meer wordt gevraagd van ons werkpotentieel. Het laatste wat je wilt is dat iemand thuis komt te zitten en niet kan werken. In de zorgsector kunnen we niet zonder iemand, maar dat geldt ook voor andere sectoren.

Is eerder met pensioen gaan de beste oplossing of moet het mogelijk zijn om eerder om te scholen voor een andere baan? Voor een grote groep is inmiddels duidelijk dat het blijven werken in dezelfde functie arbeidsongeschiktheid veroorzaakt en dat ook de mogelijkheden tot aanpassing van het werk beperkt zijn.

Het te veel aanpassen van het werk kan ook een onevenredige druk op andere collega’s leggen. Hoe zit het met de sterke opkomst van de zelfstandige gezondheidszorgprofessional? Voert hij ook al het zware werk uit of is dit een kersenpluk? Iemand die zijn eigen werk aanpast. Ik kan me voorstellen dat het weghalen van de spreekwoordelijke stukjes van de taart het werk van alle anderen moeilijker maakt en dat de klant dat gezien de ernstige tekorten ook wel oké vindt.

Samen houdt dit een patroon in stand waarin werk dat al te moeilijk was voor een leven lang werken nog moeilijker wordt voor de groep die nog niet is vertrokken of in de steek is gelaten. Iemand moet het doen en die zal het doen vanuit het grote plichtsbesef dat in de gezondheidszorg bestaat.

Hoe dat patroon te doorbreken? Ik zou geen bedrijfsarts zijn als ik nu het woord preventie niet zou gebruiken. Dat klopt, een beetje moorddadig. Dat klopt, die 62-jarige verpleegster aan het eind van haar latijn koopt daar nu niets voor. Je zou nu moeten kunnen stoppen. Maar tegelijkertijd weten we ook dat de baan twintig jaar geleden anders georganiseerd had moeten worden of dat deze persoon twintig jaar geleden voor een andere baan geselecteerd had moeten worden. Als we dat niet doen, blijven we zitten met de discussie over wie wel en wie niet het recht heeft om vroegtijdig te stoppen met werken.