TNO: Duurzaamheid wordt goedkoper als consumenten hun levensstijl aanpassen

Volgens het rapport is de energietransitie, noodzakelijk om de klimaatverandering tegen te gaan, niet eenvoudig. “Het vraagt ​​andere keuzes en gedragingen van consumenten, bedrijven en overheid. Dat kost tijd en roept weerstand op.”

Noodzakelijke veranderingen in levensstijl zijn onder meer minder vliegen, meer gebruik maken van het openbaar vervoer en fietsen. Het verwijst ook naar een verandering in de vraag naar industriële en landbouwproducten, zoals minder vlees eten. Volgens TNO is het belangrijk dat consumenten weten wat hun eigen CO2-voetafdruk is en welke andere keuzes ze kunnen maken.

Strengere klimaatdoelstellingen

In het onderzoek zijn eerder gemaakte toekomstscenario’s voor de Nederlandse energievoorziening geactualiseerd. Het nieuwe rapport gaat in op strengere nationale en Europese klimaatdoelstellingen en wat deze betekenen voor Nederland na 2030.

De onderzoekers creëerden hiervoor twee scenario’s: ADAPT en TRANSFORM. Uitgangspunt voor beide is dat de kosten zo laag mogelijk worden gehouden en dat de klimaatdoelen worden behaald. Bij ADAPT veranderen Nederlanders nauwelijks hun levensstijl, wordt er nog steeds gebruik gemaakt van fossiele energie en wordt de vrijkomende CO2 ondergronds opgeslagen.

In TRANSFORM passen mensen hun gedrag aan en investeren bedrijven volop in duurzaamheid. Vervolgens is berekend welke energiebronnen nodig zijn, wat de kosten zijn en hoeveel CO2-opslag nodig is.

duidelijk beeld

Overheden, zowel nationaal als internationaal, maar ook regionaal en lokaal, spelen hierin een belangrijke rol, zeggen onderzoekers. Ze moeten het eens worden over doelstellingen en concreet beleid bieden dat duidelijkheid biedt over een langere periode. De overheid kan financiële prikkels zoals subsidies gebruiken of verplichtingen opleggen om gewenste veranderingen te bewerkstelligen.

Maar in werkelijkheid is het volgens onderzoeker Martin Scheepers van TNO ook belangrijk dat alle bedrijven en burgers een beter toekomstbeeld hebben: ‘Iedereen in Nederland krijgt te maken met de energietransitie.’

Volgens hem moeten richtlijnen van de overheid een duidelijk beeld geven van het toekomstige energiesysteem. Zodat bekend is wat de toekomstige energievraag zal zijn. En het geeft ook antwoord op vragen als: welke bijdrage kan kernenergie leveren naast wind- en zonne-energie? Hoe kan de industrie duurzamer worden en hoeveel elektriciteit en waterstof is daarvoor nodig?

Industrie

Het rapport richt zich sterk op de toekomst van de industrie. Want de energie-intensieve industrie verbruikt momenteel bijna de helft van alle energie in Nederland.

“Vaak wordt gedacht dat de industrie voorlopig gewoon zal blijven functioneren, maar prijsontwikkelingen en overheidsbeleid, of het gebrek daaraan, kunnen ertoe leiden dat energie-intensieve bedrijven gedwongen worden hun productie te sluiten of naar elders te verplaatsen”, zegt onderzoeker Scheepers. .

Uit het onderzoek blijkt dat in een scenario met verregaande duurzaamheid “de systeemkosten voor de industrie veel lager zijn dan in een scenario met engere duurzaamheid en waarbij nog een substantiële hoeveelheid fossiele brandstoffen wordt gebruikt.”

Meer elektriciteit

In de toekomst zal de hoeveelheid elektriciteit die we zullen gebruiken aanzienlijk toenemen. Momenteel maakt elektriciteit nog maar een bescheiden deel uit van de totale energie, waartoe bijvoorbeeld ook het verwarmen op aardgas en het rijden op benzine behoren.

In het ADAPT-scenario zal het elektriciteitsaanbod in 2050 3,5 keer groter zijn dan in 2022. In TRANSFORM is het zelfs 4,5 keer groter. Dit komt onder meer door elektrische auto’s, warmtepompen en waterstofproductie.

Bovendien kan het “volledig elimineren van het brandstofverbruik” volgens het rapport tot hoge kosten leiden. “Het is rendabeler om fossiele brandstoffen beperkt te blijven inzetten”, zodat de vrijkomende CO2-uitstoot wordt gecompenseerd door ondergrondse opslag van CO2 uit grondstoffen van biologische oorsprong.

Kernenergie

Ook de rol van kernenergie is opnieuw onderzocht. Volgens TNO is de inzet van kerncentrales in beide scenario’s rendabel. Scheepers: “In een energiesysteem zonder nieuwe kerncentrales zijn de systeemkosten 1 tot 2,5 procent hoger dan bij kernenergie.”

De kosten voor de opslag van kernafval zijn inbegrepen, legt Scheepers uit. Momenteel wordt kernafval aan de oppervlakte opgeslagen. “Het valt nog te bezien of deze kosten ook voldoende zullen zijn voor de definitieve verwijdering van het afval.”