Te veel PFAS in eieren van hobbykippen Zuid-Holland Zuid

REGIO DRECHTSTEDEN – Alle onderzochte eieren van hobbykippen in Zuid-Holland Zuid bevatten concentraties PFAS die 6 tot 1.000 keer hoger zijn dan die in commercieel geproduceerde eieren. Dat blijkt uit de risicobeoordeling die het RIVM heeft uitgevoerd voor 31 hobbykippenfoklocaties in deze regio. Het RIVM handhaaft daarom het advies dat het zelf en de GGD Zuid-Holland Zuid eerder gaven om geen eieren van hobbykippen te eten. Eieren uit supermarkten en winkels bevatten veel minder PFAS en zijn veilig om te eten. De oorsprong van deze hoge concentraties PFAS is nog niet bekend.

Ze bevatten 6 tot 1.000 keer meer PFAS dan het gemiddelde commerciële ei. Particuliere eieren zijn afkomstig van kippen die hobbymatig worden grootgebracht. Bijvoorbeeld in achtertuinen, boomgaarden en zorg- en kinderboerderijen.

nationaal probleem
“Als vier betrokken gemeenten zijn wij uiteraard geschokt door de uitkomsten van het onderzoek. In december bleek uit een regionaal onderzoek dat eieren te veel PFAS bevatten. In december deelden we het advies om geen eieren van amateurkippen te eten. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat dit advies nog steeds geldt. Dit is niet alleen een probleem in onze regio, maar een nationaal probleem. De effecten van PFAS-vervuiling, niet alleen in onze regio maar ook elders uitgestoten, lijken steeds wijdverspreider te zijn. “Wij blijven het daarom belangrijk vinden om de PFAS-emissies op Europees niveau te verbieden en zullen daarvoor blijven strijden, ook op lokaal niveau.”

Opname van PFAS alleen via eieren van hobbykippen
Het RIVM heeft voor 31 locaties berekend hoeveel eieren van amateurkippen mensen per week mogen eten zonder de gezondheidskundige grenswaarde voor PFAS te overschrijden. Deze drempelwaarde geeft aan hoeveel PFAS mensen binnen kunnen krijgen zonder gevolgen voor de gezondheid.

Op 22 locaties krijgen mensen meer PFAS binnen dan de gezondheidskundige grenswaarde door één ei per week te eten. Eieren van de overige acht locaties mochten maximaal één keer (op drie locaties), twee keer (op twee locaties), drie (op twee locaties) of vier keer per week (op één locatie) worden gegeten zonder de limiet op basis van de gezondheid. waard. Op één plek werd de grenswaarde van 15 eieren per week overschreden.

In het RIVM-onderzoek werd de inname van PFAS geschat door alleen eieren van hobbykippen te eten. We krijgen PFAS echter ook binnen via ander voedsel en drinkwater, de zogenaamde achtergrondblootstelling. Met deze inname moet ook rekening worden gehouden bij het beoordelen van het gezondheidsrisico van het eten van eieren van hobbykippen. In 2023 berekende het RIVM de inname van PFAS via voedsel en drinkwater voor de Nederlandse bevolking. Hieruit blijkt dat Nederlanders te veel PFAS binnenkrijgen. Elke extra opname, bijvoorbeeld via eieren van hobbykippen, is daarom ongewenst. Het RIVM en de GGD Zuid-Holland Zuid handhaven daarom het eerdere advies om geen eieren van hobbykippen in Zuid-Holland Zuid te eten.

Wat betekent dit voor de gezondheid?
Het eten van eieren van hobbykippen met een hoog PFAS-gehalte veroorzaakt niet direct nadelige gezondheidseffecten. Bij de risicobeoordeling vergelijkt het RIVM de berekende PFAS-inname met de gezondheidskundige grenswaarde. Boven de gezondheidskundige grenswaarde kan het ziekterisico toenemen. Hoe meer PFAS mensen binnenkrijgen en hoe langer het duurt, hoe groter de kans dat het de gezondheid beïnvloedt. Het is daarom wenselijk om onder deze grenswaarde te blijven. Het eten van eieren van hobbykippen levert een belangrijke bijdrage aan de inname van PFAS.

Welke soorten PFAS zitten er in eieren?
Eieren bevatten een grote hoeveelheid PFAS zoals PFOS. Voor zover bekend is deze stof niet vrijgegeven door het bedrijf Chemours (voorheen DuPont) in Dordrecht. Naast PFOS bevatten eieren ook andere PFAS-soorten in onverwacht hoge concentraties. PFOA dat in het verleden door Chemours werd vrijgegeven, wordt ook in eieren aangetroffen, maar doorgaans in lagere concentraties. GenX wordt niet of nauwelijks aangetroffen in de onderzochte eieren.

Onderzoek naar de oorzaak
De gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht hebben dit onderzoek afgelopen najaar opdracht gegeven. Toen in december werd ontdekt dat er te veel PFAS in de eieren van hobbykippen zat, hebben ze ook onderzoek laten doen naar de oorzaak: via welke route PFAS de eieren bereikt. Dit onderzoek, onder leiding van adviesbureau Arcadis, loopt nog. De onderzoekers keken naar bodem, water, voedsel, vitamines, anti-wormmedicijnen, nestmateriaal en voedselverpakkingsmateriaal. Er werd niets gevonden dat het hogere PFAS-gehalte in de eieren kon verklaren. Tenslotte worden de PFAS-niveaus in de wormen onderzocht. Het resultaat wordt in de komende weken verwacht. Het RIVM gaat het onderzoek naar PFAS in hobbykippeneieren en de oorzaak landelijk voortzetten.

Het RIVM breidt onderzoek in Nederland uit
De oorzaak van de hoge PFAS-waarden in de eieren van hobbykippen is onbekend. Volgens diverse nationale en internationale onderzoeken beperkt het probleem zich waarschijnlijk niet tot Zuid-Nederland. Het RIVM heeft aangekondigd ook onderzoek te gaan doen naar PFAS in eieren van amateurkippen en naar de oorzaak van PFAS elders in Nederland.

Reden van het onderzoek
Het doel van het onderzoek naar het PFAS-gehalte in eieren was om vast te stellen of het voor inwoners van de regio veilig is om eieren van hobbykippen te eten. Dit houdt verband met de bekende PFAS-verontreiniging in het Chemours-gebied. De afgelopen jaren zijn er diverse onderzoeken gedaan naar PFAS in bodem, tuin en water. In het najaar van 2023 startte het vervolgonderzoek naar de aanwezigheid van PFAS in eieren van hobbykippen. Hobbykippen zijn kippen die een individu als hobby houdt. Bijvoorbeeld in achtertuinen, boomgaarden en zorg- en kinderboerderijen.

Supermarkteieren zijn veilig
Eieren van professionele pluimveehouders (zoals die in de supermarkt worden verkocht) zijn veilig om te eten. Dit geldt voor alle soorten eieren in de supermarkt, dus ook voor vrije-uitloopeieren. Deze bevatten aanzienlijk lagere niveaus van PFAS. Deze eieren worden regelmatig getest door onze eigen industrie en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Ook het RIVM heeft voedingsmiddelen getest op PFAS. Dit bewees ook dat deze eieren veilig zijn om te eten.