‘De link met de Universiteit Leiden is belangrijk voor toekomstig premier Dick Schoof’

‘Dick Schoof maakte graag verbinding met de buren. Dat zegt Edwin Bakker, van het Institute for Security and Global Affairs, op de Haagse Campus, naar aanleiding van het nieuws dat Schoof waarschijnlijk de nieuwe premier wordt. “De link met de Universiteit Leiden was belangrijk voor hem.”

Schoof is momenteel de hoogste ambtenaar bij het Ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarvoor was hij directeur-generaal van de AIVD en van 2013 tot 2018 hoofd van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

‘Hij investeerde in promotieonderzoek’

Edwin Bakker: ‘Schoof heeft in zijn rol bij NCTV altijd het belang van kennis en onderzoek benadrukt. Er is altijd een NCTV-leerstoel geweest, eerst bij Terrorismestudies en daarna bij Inlichtingenstudies bij de door hem opgerichte ISGA. Naast terrorisme begon NCTV zich steeds meer met andere kwesties bezig te houden, zoals cybersecurity. Op het gebied van cybernetica investeerde hij in promotieonderzoek aan de Universiteit Leiden. Hierdoor ontwikkelde ons instituut zich verder en kwamen er allerlei afdelingen bij. Het gaf ons de ruimte om ons eigen promotieonderzoek en andere vormen van fundamenteel en langlopend onderzoek uit te voeren, maar ook individuele onderzoekstaken.’

‘Als hij het niet met je eens is, luister je naar hem’

Goede interactie

‘Uiteindelijk zijn veel mensen die bij ons zijn afgestudeerd of gepromoveerd naar NCTV gegaan. Dit heeft geleid tot een grote wisselwerking tussen onderwijs, nieuwe kennis en mensen, wat NCTV weer versterkt. Het Centrum voor Professioneel Leren (CPL) verzorgt al jaren een opleiding voor nieuwe mensen die zich aansluiten bij NCTV. Hij en veel van zijn medewerkers hebben er (gast)colleges gegeven.’

“Er was altijd ruimte voor een kritische vriend”, heeft Edwin Bakker ervaren. ‘Je hoeft niet met hem te praten, maar als hij het niet met je eens is, luister je naar hem. Dat vind ik erg leuk, omdat je weet waar je aan toe bent.’

‘Schoof weet echt heel goed wat een premier in handen heeft’

‘Goede gevoelens voor het politieke spel’

Edwin Bakker geeft aan vertrouwen te hebben in Schoof als nieuwe premier, al heeft hij geen ervaring als politicus. ‘Hij heeft goede gevoelens voor het politieke spel. Eigenlijk was hij dat nationale veiligheidsadviseur voor Mark Rutte en wat de veiligheid betreft had hij heel snel contact met Rutte en de betrokken ministers, wat volgens mij zijn sterke punt was. Hij kon politici zeer snel van informatie en advies voorzien. Schoof weet eigenlijk heel goed wat een premier in handen heeft.’

‘Een grijze ambtenaar die in de verte op een toren zit, dat is helemaal niet Schoof. Je bent niet alleen geïnteresseerd in rapporten en aantekeningen, maar ook in direct contact. En hij heeft veel ervaring in de media, vooral in crises, zoals na terroristische aanslagen. Dat is een belangrijk onderdeel van het premierschap. De belangrijkste problemen waarmee Nederland wordt geconfronteerd liggen echter niet alleen op het gebied van veiligheid, maar ook op terreinen als huisvesting, milieu en migratie. We zullen moeten zien hoe hij het zal aanpakken.”

Ook binnen het Instituut Bestuurskunde is men benieuwd hoe Dick Schoof de nieuwe rol gaat vervullen:

Sandra Groeneveld, hoogleraar Publiek Management:

‘Het is uiteraard heel bijzonder dat twee hoge ambtenaren nu de verantwoordelijkheid hebben om een ​​kabinet te vormen, de voormalige en de toekomstige premier. Uiteraard roept dit vragen op over wat dit zal betekenen voor de ambtelijk-politieke verhoudingen. Bovendien roept het bij mij vragen op over de mate waarin het kabinet technocratisch zal regeren in een tijd waarin een verbindend verhaal en dito leiderschap noodzakelijk lijken.’

Arco Timmermans, public affairs-expert:

‘De verkiezing van Dick Schoof tot nieuwe premier was voor vrijwel iedereen een verrassing, maar dat is het nog steeds niet. De kwesties veiligheid, gerechtigheid en misdaad nemen meer dan ooit een plaats in de hoofdovereenkomst in, en dit is precies hun terrein. Daar weet hij veel van als ambtenaar die zijn loyaliteit heeft getoond en dat past bij de partijleiders. Zijn moed past ook bij het motto van dit nieuwe kabinet. Maar hij zal het veel doen intelligentie- “We moeten deze coalitie van vier partijen gaande houden.”

‘Er is veel intelligentie nodig om deze vierpartijencoalitie draaiende te houden’

“Je krijgt te maken met uitdagingen op alle fronten”

‘De premier van Nederland heeft weinig bevoegdheden meer dan zijn collega’s in het kabinet en Schoof zal zijn ervaring in het opsporen van subversieve activiteiten en zijn brede visie op wat de boel bijeen mag houden hard nodig hebben. Je krijgt te maken met uitdagingen op alle fronten: de relaties tussen ministers, de relatie met de partijleiders in de Kamer en alle leden van de regeringsfracties die profielen moeten opstellen en ook de relatie met de ambtenaren die regelmatig bijeenkomen vragen hoe zij de plannen van de coalitie kunnen uitvoeren.

Tekst: Magali van Wieren

Afbeelding: ANP, Arash Nikkhah