De prijs die Groningen betaalde voor de opbouw van de verzorgingsstaat

Het is eigenlijk geen goed moment om een ​​boek uit te geven over de gaswinning in Groningen. Terwijl bijna iedereen nog dacht dat de sluiting van de gasvelden voltooid was, had de Senaat daar begin april nog twijfels over. Nu de sluiting wettelijk is vastgelegd, betekent dit niet dat het verhaal van Groningen voorbij is. Het afwikkelen van de schade is nog gaande en er worden nog steeds plannen opgesteld over wat er met de reparatiefondsen gaat gebeuren. Om nog maar te zwijgen van het herstel van het vertrouwen dat inwoners hebben in de overheid en instellingen. Wellicht kan Emiel Hakkenes dan binnen vier jaar een nieuwe editie van zijn boek over de gaswinning in Groningen publiceren.

In 2020 Van Hakkenes, verslaggever van Trouwhet boek Gas. Het verhaal van een Nederlandse mineralenschat. Het werd verkozen tot het beste boek van Groningen. Ondertussen heeft de auteur meegebracht En het brandde als een fakkel. De geschiedenis van het Groningse gas, een nieuwe en bijgewerkte versie met twee extra hoofdstukken.

‘Dit verhaal is triest, vaak verteld.Hakkenes citeert aan het begin de band REM En het brandde als een fakkel. Hakkenes vertelt via 21 hoofdpersonen het verhaal van het aardgas in Groningen en de gevolgen van de winning ervan voor de bewoners. Deze burgers, ministers, activisten, bestuurders en politici hebben ieder hun eigen hoofdstuk.

Lees ook
Hoe een Groningse paardenfokker en zijn vrouw de overheid ontmaskerden

Het vlot geschreven boek begint optimistisch met de ontdekking van aardgas zo’n zestig jaar geleden. Dat veranderde compleet in Nederland. We konden niet zonder geld komen te zitten. Jarenlang verdiende de Staat miljarden aan de gaswinning. Met dat geld werd de verzorgingsstaat gebouwd. Maar dit zorgde voor ongekende problemen voor Groningen. Scheuren in huizen, bij mensen en in de gemeenschap, zoals spiritueel adviseur Melissa Dales zag in het aardbevingsgebied. Hakkenes wijdt terecht een hoofdstuk aan zijn ervaringen.

De twee extra hoofdstukken in deze nieuwe versie richten zich op voormalig Tweede Kamerlid Peter Kwint en staatssecretaris van Mijnbouw Hans Vijlbrief. Kwint verliet vorig jaar de Tweede Kamer, deels teleurgesteld over de manier waarop het kabinet omging met de conclusies uit het rapport van de parlementaire onderzoekscommissie naar de aardgaswinning in Groningen. ‘Na het debat over het gasrapport ging hij teleurgesteld naar huis. Kwint was trots op het resultaat van de enquête, maar gefrustreerd door wat hem was overkomen. Als dit de manier was waarop de machthebbers twee en een half jaar diepgaand onderzoek moesten ondergaan, waren er slechts twee mogelijkheden: óf de onderzoekscommissie had haar werk niet goed gedaan, óf de regering negeerde het te gemakkelijk. Hoe dan ook, misschien werd het tijd dat ik iets anders ging doen.”

Steekproef

Dat deze nieuwe uitgave is uitgebreid met verslagen van verhoren tijdens de parlementaire enquête naar de gasboringen in 2022, verrijkt het boek. Tijdens deze zeventig verhoren werd pijnlijk duidelijk in hoeverre de inwoners van Groningen werden benadeeld door de Nederlandse overheid en de oliemaatschappijen Shell en ExxonMobil om zoveel mogelijk gas te winnen. In de vorige versie van het boek was de aandacht voor de verhalen van de bewoners wat beperkt. Dit is gecorrigeerd via verhoorrapporten, waarin ook buren hun verhaal vertellen. Deze verhalen komen, zoals de getuigenis van paardenfokker Sijbrand Nijhoff uit Zijldijk in Groningen. ‘In werkelijkheid is niets bestand tegen een aardbeving. Na die tijd heb ik vaak gezegd: ik hoop dat er weer een aardbeving met een kracht van 6 komt en dat de schoorsteen instort als ik ‘s nachts in bed lig. Dan valt het dwars door het plafond en ga ik eronder liggen. Dan wordt Den Haag eens wakker.’

De vertelvorm die Hakkenes heeft gekozen werkt goed. Omdat hij dicht bij de mensen en hun verhalen en ervaringen staat, weet hij de soms behoorlijk harde en ingewikkelde gasgeschiedenis in Groningen tot leven te brengen. Af en toe gaat hij wat ver in zijn beschrijvingen. Zeker als hij schrijft over de talloze aardbevingen in Groningen veroorzaakt door de gaswinning. Hakkenes schrijft bijvoorbeeld dat “het ondergrondse monster leek te trillen van het lachen” toen er weer een aardbeving plaatsvond. Maar Groningen heeft geen vergelijkingen met een monster nodig. Zeker niet omdat deze situatie niet door iets bovennatuurlijks werd veroorzaakt, maar door de daden van de man zelf.

Delen





E-mail de redacteur