Banken gaan sterk van start in 2024, ondanks onrust op de commerciële vastgoedmarkt

De banken zetten hun bullish trend in het eerste kwartaal van dit jaar voort en bereikten de hoogste beurswaarde in de geschiedenis, ondanks verontrustende berichten in de media dat turbulentie op de commerciële vastgoedmarkt zou kunnen leiden tot een nieuwe bankencrisis. Volgens strategie, management en IT-adviesbureau Zeb is de kans hierop echter klein.

Banken bereiken de hoogste beurswaarde uit hun geschiedenis, ondanks het matige vierde kwartaal

De 100 grootste banken ter wereld hebben de opwaartse trend van vorig jaar in het eerste kwartaal van dit jaar voortgezet, in lijn met de bredere markten. De totale aandelenmarktwaarde steeg met 9,0% tot € 6,4 biljoen, de hoogste waarde in de geschiedenis.

Amerikaanse banken noteerden de grootste stijging (15,4%, vergeleken met +12,8% voor Europese banken), deels als gevolg van de kracht van de Amerikaanse economie en het signaal van de Federal Reserve (FED), de centrale bank dat zij waarschijnlijk hun rente zullen verlagen tarieven later dit jaar. Dit alles ondanks de onrust op de commerciële vastgoedmarkt.

Bron: zeb

De inflatie eist zijn tol

Hoewel de banken de bullish trend op de aandelenmarkt voortzetten, bleek dat ze na drie opeenvolgende sterke kwartalen vorig jaar een relatief middelmatig vierde en laatste kwartaal hadden. Terwijl de Europese banken erin slaagden hun totale inkomsten met 13,9% jaar-op-jaar te verhogen, slaagden ze er niet in hun kosten onder controle te houden. Deze stegen met 24,3% op jaarbasis, wat aangeeft dat de inflatie echt haar tol begint te eisen.

Als gevolg hiervan steeg de kosten-inkomstenratio tot 65,4% en daalde de winstgevendheid tot onder de 10%. Amerikaanse banken zagen hun winstgevendheid in het vierde kwartaal zelfs nog sneller dalen, deels als gevolg van buitengewone kosten in verband met de gezamenlijke reddingsoperatie van Silicon Valley Bank eerder dat jaar.

De spaar- en hypotheekrente dalen
De economische groeiverwachtingen voor Europa zijn in het eerste kwartaal van dit jaar nauwelijks veranderd. De inflatie daalde sterker dan verwacht. In de Verenigde Staten daarentegen verbeterden de groeiverwachtingen aanzienlijk en bleek de inflatie hardnekkiger dan verwacht. Na een scherpe neerwaartse verschuiving afgelopen kwartaal zijn de rentecurves in zowel de Verenigde Staten als de eurozone weer licht gestegen.

De verwachtingen voor renteverlagingen zijn enigszins afgezwakt en het lijkt er nu op dat de Europese Centrale Bank (ECB) actie zal ondernemen tegenover de Federal Reserve. Europese banken hebben vooruitlopend op het besluit van de ECB al voorzichtig kleine verlagingen van hun hypotheek- en spaarrente doorgevoerd.

Bron: zeb

Verstoringen op de commerciële vastgoedmarkt vormen een beheersbaar risico voor de Europese banken

Sinds het najaar is er regelmatig zorgwekkend nieuws in de media verschenen over de mogelijkheid dat onrust op de commerciële vastgoedmarkt zou kunnen leiden tot een nieuwe bankencrisis. Het suggereert dat vastgoedbedrijven het zo moeilijk hebben om zichzelf te (her)financieren als gevolg van de stijgende rentetarieven, dat ze het risico lopen collectief in de problemen te komen en de banken mee te sleuren als gevolg van wanbetalingen.

Volgens Dennis Biesterveld, senior directeur en hoofd van het Amsterdamse kantoor van zeb, is de kans dat deze uitgeroepen crisis zich voordoet kleiner dan deze rapporten suggereren.

Vacatures voor commerciële en kantoorruimte in de VS
Biesterveld: “Allereerst lijkt de onrust op de commerciële vastgoedmarkt vooral te maken te hebben met de Amerikaanse kantoren- en winkelsegmenten.”

Sterker nog, de stijgende rente zorgt ervoor dat vastgoedbedrijven moeite hebben met (her)financiering. Dit is merkbaar in alle regio’s en segmenten, waar niet alleen het aantal transacties, maar ook de waarderingen duidelijk dalen.

Naast deze cyclische trend zorgen twee structurele trends – de groeiende populariteit van thuiswerken en online winkelen sinds het uitbreken van de coronapandemie – voor een extra en doelgerichte daling van de vraag naar kantoor- en winkelruimte. Deze trends zijn veel wijdverbreider in de Verenigde Staten dan in Europa. Zo is de leegstand van kantoren daar gestegen naar 21%, terwijl deze hier op 8% ligt.

Het risico van de Europese banken is beheersbaar
Biesterveld: “Ten tweede lijkt het risico voor banken beheersbaar. Ons onderzoeksteam analyseerde de veerkracht van Europese partijen op basis van drie sleutelfactoren: het aandeel commerciële vastgoedleningen op de totale balans, het aandeel niet-renderende leningen en de dekkingsgraad, gebaseerd op gegevens uit de Europese transparantie-oefening van de Bankenautoriteit. . (EBA) van vorig jaar. “Europese banken, vooral Nederlandse partijen, tonen een hoge mate van veerkracht.”

Nederlandse banken zijn het minst kwetsbaar
Uit de analyse van Zeb blijkt dat Noord-Europese banken, onder leiding van Zweden, op het eerste gezicht kwetsbaar lijken vanwege hun relatief hoge aandeel commerciële vastgoedleningen op hun balansen. Maar het risico lijkt beheersbaar omdat het aandeel niet-rendabele leningen laag is. De economieën zijn sterk en een grote negatieve impact lijkt onwaarschijnlijk.

Het tegenovergestelde geldt voor Zuid-Europese banken, onder leiding van Italië, die kwetsbaar lijken vanwege het relatief hoge percentage niet-renderende commerciële vastgoedleningen, deels als gevolg van de Europese staatsschuldencrisis. Maar ook hier lijkt het risico beheersbaar omdat het aandeel leningen op de totale balans laag is.

Bron: zeb

Duitse banken, met de op een na grootste totale blootstelling aan commercieel vastgoed in Europa, lijken gezamenlijk het meest kwetsbaar. Dit werd opnieuw bevestigd door recente EBA-gegevens van eerder dit jaar. Nederlandse partijen lijken daarentegen het minst kwetsbaar. Hoewel de dekkingsgraad relatief laag is, wordt dit gecompenseerd door een relatief hoog herstelpercentage, zoals De Nederlandsche Bank (DNB) dit najaar heeft aangegeven in haar Financieel Stabiliteitsoverzicht.

Ontspannen reacties op de financiële markten
Tenslotte blijkt uit de jaarverslagen van de Europese banken dat de meeste banken een zeer beperkte blootstelling hebben aan het Amerikaanse retail- en kantorensegment. Dit verklaart ook waarom de reacties van de financiële markten en kredietbeoordelaars op de banken tot nu toe relatief ontspannen zijn geweest.

Zeb concludeert dat de kans op een nieuwe bankencrisis als gevolg van onrust op de commerciële vastgoedmarkt daarom klein is.

Biesterveld: “Zelfs als het aantal faillissementen van vastgoedbedrijven aanzienlijk zou toenemen, zouden de meeste Europese banken gezien hun hoge winstgevendheid de verwachte verliezen kunnen opvangen. Sommige partijen hebben wellicht wat extra kapitaal nodig, maar wij zijn ervan overtuigd dat hun solvabiliteit niet in gevaar komt. Ervan uitgaande dat het risicomanagement bij banken op orde is, uiteraard.”