‘Wij leiden geen koorjongens op’

Terwijl Defensie met tv-programma Kamp Waes werkt hard aan zijn imago, een cafégevecht tussen vier Belgische soldaten in Noorwegen brengt het leger in verlegenheid. De vier moeten in Noorwegen ‘geïsoleerd’ blijven, al lijkt dit relatief: ‘Ik zag ze een uur geleden op het platteland.’

Bruno Struys19 februari 202418:45 uur

Vier Belgische parachutisten die betrokken waren bij een gevecht in een café in het Noorse Åndalsnes zijn vrijgelaten door de lokale politie, maar moeten tijdens het onderzoek in Noorwegen blijven. Ze gingen de nacht van zaterdag op zondag op stap en op videobeelden is te zien dat er klappen werden uitgewisseld.

De Belgen hadden het even eerder naar hun zin gehad in de Nabo’n Pub. De café-uitbaatster vertelde aan Noorse media dat ze alleen maar goede ervaringen had met de Belgische militairen, maar afgelopen weekend liep het uit de hand. Volgens getuigen zouden de Belgen indruk hebben gemaakt op lokale Noorse vrouwen, waarbij ze zelfs hun torso’s blootlegden, wat sommige Noren niet leuk vonden. Eenmaal buiten ontstond er een gevecht.

De slachtoffers werden ook geslagen en vertrapt terwijl ze vielen of op de grond lagen. Minstens één slachtoffer werd naar het ziekenhuis gebracht, maar niemand verkeerde in levensgevaar. De Noorse politie heeft maandag om getuigen gevraagd en zal ook Belgische militairen ondervragen. Er waren die nacht immers ook andere militairen getuige. Hoeveel Belgen er in café Nabo’n zaten, is nog onduidelijk.

arctische opleiding

In totaal zijn er tot 1 maart nog 180 Belgen in Noorwegen voor de arctische opleiding, om te ‘overleven en te opereren’ in ijskoude omstandigheden. Ze leren sneeuwscooters gebruiken en bouwen sneeuwgrotten om de nacht door te brengen. Volgens de Noren zorgen de oorlog in Oekraïne en het Finse lidmaatschap van de NAVO ervoor dat steeds meer landen geïnteresseerd raken in operaties bij koud weer, na zich decennialang te hebben geconcentreerd op warmere gebieden zoals Irak en Afghanistan.

De gevangengenomen militairen zijn maandag weer vrijgelaten. Ze maken deel uit van Flawinne’s tweede commandobataljon, maar moeten daar blijven terwijl de Noorse politie hen wil ondervragen. Volgens Defensie doen ze dat in afzondering binnen het Belgische detachement. “Ze mogen geen contact hebben met de andere betrokkenen, maar ook niet met de andere leden die aan de oefening deelnemen”, aldus een woordvoerder. De ochtend.

Volgens lokale bronnen is dit isolement niet zo streng. “Ze zijn zojuist teruggekeerd met hun eenheid”, zegt de Noorse Rune Enlien, een districtssergeant op de basis bij Åndalsnes. Praat aan de telefoon over de ‘goede’. ‘Ik heb ze een uur geleden in het kamp gezien.’

Enkele uren na hun aankomst in het kamp vertrokken de Belgen, vergezeld van de Belgische gerechtelijke politie in een militaire omgeving, opnieuw om ondervraagd te worden. Ook een ter plaatse aanwezige Belgische bron bevestigt dat de vier niet geïsoleerd waren van elkaar of van de andere Belgen, maar de persdienst van Defensie blijft bij haar standpunt terzake.

Internationale reputatie

De verdediging verveelt zich met de berichten over het cafégeschil, dat veel aandacht krijgt in de Noorse media. Het Ministerie van Defensie Dedonder (PS) wil niet reageren, maar verwijst naar de verklaring van het Belgische leger: “Zonder vooruit te lopen op de uitkomst van het onderzoek betreurt Defensie dit incident dat de internationale reputatie van haar leden schaadt.”

Defensie wil dit jaar 2.500 militairen en ruim 1.000 reservisten rekruteren. Het rekent onder meer op het promotionele succes van het televisieprogramma. Kamp Waes. Het toont special forces die samen met de paracommando’s het regiment speciale operaties vormen.

Dit is niet de eerste keer dat parachutisten negatieve aandacht krijgen. Een paar jaar geleden gebracht. De ochtend Er werd gemeld dat parachute-instructeurs regelmatig hun grenzen overschreden met rekruten, maar deze training is inmiddels aangepakt.

Yves Huwart van de militaire vakbond ACMP plaatst de negatieve impact van de nieuwe beelden van Noorwegen in perspectief. “Ik weet niet zeker of iemand die dichtbij de parachutisten wilde komen, zich zou laten afschrikken door zo’n bargevecht”, zegt Huwart. “Soms veranderen mensen soldaten in onvergankelijke mensen en ik wil niets rechtvaardigen, maar laten we eerlijk zijn: wij leiden geen koorjongens op.”

Discussie

Het Belgische federale parket had maandag een ontmoeting met de Noorse rechtbank om de voortgang van het dossier te bespreken. Als Noorwegen de vier niet vervolgt, zal het aan het federaal parket zijn om te bepalen of er volgens de Belgische wet misdaden zijn gepleegd. Het Openbaar Ministerie is tevens verantwoordelijk voor het tuchtrecht binnen Defensie.

Afgelopen zomer stierf in Doornik een man nadat hij in een café door soldaten was geslagen. Cijfers zijn er niet, althans niet publiekelijk, maar binnen Defensie wordt gezegd dat dit soort gebeurtenissen uitzonderlijk zijn. Het klinkt ‘onaanvaardbaar’, maar bargevechten komen in de samenleving voor. Volgens een van de Belgische militairen in Noorwegen gaat het om drie mannen die zich lieten leiden door een leider.

Huwart: “Vooral onder de parachutisten wordt veel gewerkt aan het creëren van een gemeenschapsgevoel. Als er zich een incident voordoet waarbij iemand uit de groep het doelwit is, zal de hele groep reageren in een sfeer van ‘één voor allen, allen voor één’. Wij hebben echter de indruk dat Defensie steeds strengere maatregelen neemt. Sinds de zaak Jürgen Conings worden militairen aangesproken als hun gedrag niet strookt met de normen en waarden van Defensie.”