Voorkom verstoring van de atmosfeer van de aarde met nieuwe kalibratietechnologie

ENGINEERINGNET.BE – Voor het eerst zorgt technologie ervoor dat astronomen scherpe radiobeelden van het heelal kunnen maken op frequenties tussen 16 en 30 MHz.

Tot nu toe werd altijd gedacht dat dit onmogelijk was, omdat de ionosfeer, zo’n 80 kilometer boven de aarde, de waarnemingen op deze frequenties verstoort.

De onderzoekers gebruikten de LOFAR-telescoop in Drenthe. Het is momenteel een van de beste radiotelescopen ter wereld voor lage frequenties.

Om hun techniek te testen, bestudeerden ze een reeks clusters van sterrenstelsels die tot nu toe alleen in detail zichtbaar waren op hogere frequenties.

De nieuwe afbeeldingen laten zien dat de radio-emissie van deze clusters niet gelijkmatig over de cluster is verdeeld, maar dat er eerder sprake is van een gespikkeld patroon. “Het is alsof je voor het eerst een bril opzet en je zicht niet meer wazig is”, zegt studieleider Christian Groeneveld van de Universiteit Leiden.

De reden om onderzoek te doen naar de nieuwe technologie was dat er de afgelopen jaren al veel verbeteringen zijn doorgevoerd in de kalibratie bij hoge frequenties, rond de 150 MHz.

“We hoopten deze technologie ook uit te kunnen breiden naar lagere frequenties, onder de 30 MHz”, zegt Reinout van Weeren van de Universiteit Leiden, die met het idee kwam. “Dat werkte.”

Onderzoekers verwerken momenteel meer gegevens, zodat ze de hele noordelijke hemel op lage frequenties in kaart kunnen brengen. Ze hebben met de nieuwe methode al plasma’s van oude uitbarstingen van zwarte gaten bestudeerd.

Volgens de onderzoekers maakt de nieuwe kalibratietechniek het ook mogelijk om fenomenen te bestuderen die voorheen verborgen bleven. Het zou mogelijk kunnen zijn om exoplaneten te ontdekken die rond kleine sterren draaien. Groeneveld: “Het is natuurlijk ook mogelijk dat we iets onverwachts ontdekken.”

De onderzoekspartners zijn het Engelse SKA Observatory, het Italiaanse Radioastronomie Instituut en het Duitse Hamburger Sternwarte.