Een snelle behandeling van een beroerte blijft van het allergrootste belang: de mondiale toename van het aantal beroertes is onder meer te danken aan de levensstijl

15 mei 2024

Het aantal beroertes wereldwijd neemt toe, zowel in de westerse wereld als in lage- en middeninkomenslanden. Omgevingsfactoren en een ongezonde levensstijl zijn een belangrijke oorzaak. Hoewel de behandelmethoden de afgelopen jaren zijn uitgebreid, is het nog steeds essentieel om zo snel mogelijk met de behandeling te beginnen als u een beroerte krijgt. Dat schrijven artsen van het Radboudumc in een overzichtsartikel in The Lancet.

Cerebrovasculair accident is een verzamelnaam voor herseninfarcten en hersenbloedingen. Bij beide vormen is snel en adequaat handelen van groot belang voor een goed resultaat, benadrukken artsen. In een recensie in een wetenschappelijk tijdschrift. Het lancet Ze beschrijven de belangrijkste ontwikkelingen van de afgelopen jaren op het gebied van beroertes, waarbij een bloedvat in de hersenen verstopt raakt door een stolsel, en hersenbloedingen, waarbij een bloedvat in de hersenen scheurt.

90% kan worden voorkomen.

Negentig procent van de beroertes kan worden vermeden, zegt de nieuwste auteur en hoogleraar Neurologie, Frank Erik de Leeuw: “Het is een levensstijlziekte.” We zijn ons bewust van een groot aantal risicofactoren, maar we identificeren ze niet en pakken ze niet tijdig aan. Dat is frustrerend.” Deze factoren zijn hoge bloeddruk en suikerziekte, maar ook een ongezonde levensstijl. Roken, overgewicht, weinig bewegen en een ongezond, zout voedingspatroon leiden tot een grotere kans op een beroerte of beroerte. Bloedingen. Recreatieve drug gebruik kan ook een rol spelen bij het verhogen van het aantal beroertes onder jongeren. Hiernaar is meer onderzoek nodig.

Daarnaast vergroten ook omgevingsfactoren het risico, zoals luchtvervuiling door verkeer en kachels die voornamelijk warmte leveren aan huizen in lage- en middeninkomenslanden. De Leeuw: “Daar zien we een grotere stijging van het aantal beroertes dan in hoge-inkomenslanden.” Naast deze omgevingsfactoren heeft dit ook te maken met de recente welvaartsstijging in die landen, waaronder een ongezonde levensstijl. Ook de gezondheidszorg is in deze landen slechter georganiseerd dan in het Westen. ‘Waar we goede toegang hebben tot gezondheidszorgaanbieders, weten veel mensen in Afrikaanse landen waarschijnlijk niet dat ze diabetes of hoge bloeddruk hebben. En als ze het weten, zijn medicijnen niet altijd beschikbaar of zijn de afstanden om zorg te krijgen te groot.’

Hoe sneller hoe beter

En dat laatste is belangrijk, benadrukt De Leeuw, omdat goede aandacht een snelle behandeling mogelijk maakt. Hoewel uit recente onderzoeken blijkt dat de behandeling van een acute beroerte ook binnen 24 uur na het optreden van de symptomen kan beginnen, blijft het gezegde luiden: ‘Hoe eerder hoe beter.’

Een TIA is een herseninfarct

Ook bij een TIA is snel handelen essentieel. ‘Een TIA is simpelweg een herseninfarct, ook al duurt het maar kort. Daarom moet je er zo mee omgaan’, zegt De Leeuw. ‘Wacht dus niet een paar dagen als je klachten hebt. Juist in die eerste dagen is de kans op een nieuwe hartinfarct groter.’ Ook hier geldt: hoe eerder met de behandeling wordt begonnen, hoe beter het resultaat. Dit besef is volgens De Leeuw belangrijk: ‘Mensen moeten de zaken niet op hun beloop laten.’

Hartinfarct

Een hersenbloeding is de ernstigste vorm van een beroerte: vier op de tien patiënten overlijden binnen een maand. Momenteel voert Karin Klijn, hoogleraar Neurologie in Nijmegen, een belangrijk onderzoek uit naar de behandeling van hersenbloedingen. Zij en haar collega’s in verschillende ziekenhuizen onderzoeken een nieuwe behandelmethode waarbij een groot deel van de bloeding operatief wordt verwijderd via een minimaal invasieve procedure. Deze operatie moet snel worden uitgevoerd, binnen acht uur na de bloeding, en kan de kans op een goed herstel vergroten.

Afbeeldingen

Een grote verandering in de afgelopen jaren betreft de manier waarop patiënten worden geselecteerd voor de acute behandeling van een beroerte. De afgelopen jaren heeft beeldvorming van de cerebrale doorbloeding daarin een belangrijke rol gespeeld, zegt eerste auteur en neuroloog in opleiding Nina Hilkens. ‘Uit de meest recente onderzoeken blijkt dat een routinematige CT-scan in combinatie met beeldvorming van bloedvaten en hun verstopping meestal voldoende is. Deze techniek is gemakkelijker te implementeren in lage- en middeninkomenslanden.’

De toekomst

Een beroerte wil je het liefst voorkomen, want als mensen eenmaal een beroerte hebben gehad, lopen ze een groter risico op een nieuwe beroerte. Neurologen en onderzoekers willen het ook vermijden. Hilkens: ‘Wij noemen dit secundaire preventie. Na een beroerte nemen mensen bloedverdunners; Geneesmiddelen die de vorming van nieuwe stolsels in de bloedvaten voorkomen. Dit brengt echter bijwerkingen en nieuwe risico’s met zich mee, waaronder een verhoogd risico op bloedingen.’

Daarom starten Hilkens en De Leeuw een onderzoek om te onderzoeken of het voor mensen die op jonge leeftijd een beroerte krijgen nodig is om levenslang bloedverdunners te gebruiken. Bij jonge patiënten in de leeftijd van 18 tot en met 49 jaar is nooit onderzocht of levenslang gebruik van antistollingsmiddelen voordelen heeft en of deze voordelen opwegen tegen de nadelen.

Beroerte: herken de tekens

In sommige landen met hoge inkomens treft een beroerte tot één op de vijf mensen, en bijna één op de twee in landen met lage inkomens. Het is wereldwijd de tweede doodsoorzaak. In Nederland krijgen jaarlijks ongeveer 30.000 mensen een beroerte en ruim 50.000 mensen krijgen een TIA. 6.000 mensen krijgen een hersenbloeding. Tekenen die op een beroerte kunnen duiden zijn onder meer een scheve mondhoek, onduidelijke spraak en plotseling krachtverlies of verlamming van een arm.

Over de publicatie

Deze recensie verscheen in The Lancet: Stroke – Nina A Hilkens, Barbara Casolla, Thomas W Leung, Frank-Erik de Leeuw. DOI: 10.1016/S0140-6736(24)00642-1.