Behalve het noorderlicht hebben we er niet veel van gemerkt’

Ellerbroek vertelt dat er tegenwoordig meer apparatuur storingsgevoelig is, maar er zijn ook veel back-upmogelijkheden. “Als een elektriciteitsnet uitvalt, is er vaak een back-up.” Satellieten hebben minder bescherming. “Ze zijn kwetsbaarder dan bijvoorbeeld de elektriciteitsnetwerken van de aarde.”

Ook astronoom Niek de Kort was serieus over de mogelijke gevolgen voor de netten, aangezien ze ‘goed beveiligd en gebouwd zijn om te weerstaan’. De meeste satellieten worden beschermd door het magnetische veld van de aarde, legt hij uit. “En als het gebeurt, zal de onderbreking van korte duur zijn. Zie het als een computer die vastloopt: je zet hem uit, weer aan en begint weer te werken.”

In werkelijkheid komen zonnestormen voortdurend voor, maar nu verschijnen ze vaker in het nieuws. Dit komt omdat de zonneactiviteit zich aan het einde van een cyclus bevindt. Zo’n cyclus duurt gemiddeld ruim elf jaar. Aan het einde ervan komen er meer zonnestormen voor. Ook het noorderlicht was in maart duidelijk zichtbaar. Dit gebeurde medio april ook, daarna in Wadden en op sommige plekken in Drenthe.

“We naderen het zogenaamde ‘zonnemaximum’”, zegt meteoroloog Wouter van Bernebeek van Weerplaza. Gedurende die periode komen de meeste zonnevlekken voor op het zonneoppervlak. En zonder zonnevlek is er geen storm. Een zonnevlek is een koudere plaats ten opzichte van de zon.

Uit zo’n zonnevlek ontstaat een zonnevlam, zoals astronoom Simon Portegies Zwart ooit aan de Universiteit Leiden uitlegde. “De polen zijn verbonden door magnetische veldlijnen. Magnetisch geladen deeltjes volgen die lijnen. Het gas, de zonnewind, komt van de zon en als de druk te sterk wordt, breken die magnetische lijnen.”

Dat is het moment waarop er een enorme hoeveelheid energie vrijkomt bij een enorme explosie: een zonnevlam. Dan komt er niet alleen straling van de zon, maar ook elektrisch geladen deeltjes, legt Ellerbroek uit. “Deze deeltjes zijn zwaarder dan de lichte deeltjes. De zon zendt ze continu uit, maar tijdens een zonnestorm gebeurt dit intens. In werkelijkheid is het als een orkaan in de oceaan. De massa wordt van de zon de ruimte in geslingerd. Een deel van het “Het is onze manier.”

Door het magnetische veld van de aarde bereiken deze geladen deeltjes de aarde niet meteen, maar worden ze afgebogen richting de noord- en zuidpool, zegt Hanko. “Als de zonnestorm sterk genoeg is en het magnetische veld gunstig is, kan het ervoor zorgen dat deeltjes reageren met deeltjes in onze atmosfeer, wat kleurrijke beelden aan de hemel kan opleveren.”