Gaan de studentenprotesten zich ook uitstrekken tot Maastricht? En wie is…

Barricades, brutale vernielingen, harde botsingen tussen politie en demonstranten: pro-Palestijnse studentenprotesten in Amsterdam escaleerden deze week tot een ongekende omvang. Utrecht profiteerde ook van de golf van demonstraties die vanuit Amerika rond universiteiten in verschillende Europese landen kwam. Op dit moment is het rustig aan de Universiteit Maastricht (UM), maar de vraag is hoe lang dat zo zal blijven. Dutch Scholars for Palestine, een netwerk van honderden pro-Palestijnse academici, roept via een petitie alle leden van de Nederlandse universiteiten op om maandag om 11.00 uur de universiteitsgebouwen te verlaten, ‘ter ondersteuning van studenten en werknemers die de kampen en bezettingen hebben verlaten. Onder de ondertekenaars bevinden zich ook 42 studenten en medewerkers van de enige universiteit van Limburg.

laptops

Lang vóór het uitbreken van de meest recente oorlog tussen Israël en Hamas in oktober vorig jaar was er een pro-Palestijnse beweging aan de Universiteit Maastricht. Zo werd in februari 2015, kort na de zware Israëlische bombardementen op de Gazastrook, de groep Students for Justice in Palestine (SJP) actief. Met regelmatige demonstraties bij de Markthal en het Vrijthof komen studenten in opstand tegen de ‘Israëlische apartheid’, zo blijkt uit berichten op sociale media. Ook vragen ze het universiteitsbestuur om laptops van de Amerikaanse computergigant HP te boycotten, omdat dit bedrijf technologie levert aan het Israëlische leger. In 2017 werd de naam van de actiegroep gewijzigd in Maastricht Students for Palestijnse Rechten (MSPR). Het is nog steeds een relatief kleine stap die na een paar jaar van de radar verdwijnt.

De aandacht voor de Palestijnse zaak zal een impuls krijgen als in 2021 een nieuwe beweging, Free Palestine Maastricht, wordt opgericht, met de Egyptische geneeskundestudent Omar Ashour als leider. Deze groep wortelde al snel in en rond de universiteit en was de animator van een reeks protesten in de binnenstad van Maastricht, waaraan regelmatig honderden demonstranten deelnamen. Naarmate Vrij Palestina groeit, groeit ook de onrust onder de Joodse studentengemeenschap in Maastricht, die naar schatting tussen de 75 en 150 mensen telt. Ethan Gabriel Bergman, student Europese Studies aan de UM, spreekt in een interview met de nieuwssite Israel News over het ‘antisemitisme’ dat hij ervaart binnen de muren van de universiteit. Hij noemt specifiek het Vrij Palestina Maastricht, dat Israël zou ‘demoniseren’. De pro-Palestijnse actiegroep reageert furieus. In een verklaring op sociale media wordt de beschuldiging van de Joden omschreven als een ‘lastercampagne’.

Grimmiger

Na de escalatie van het Gaza-conflict in oktober 2023 krijgen de Vrij Palestina-demonstraties in Maastricht een steeds somberder karakter. Activisten ontmoeten elkaar doorgaans in de Tapijnkazerne, waar de UM een aantal verouderde panden ter beschikking heeft gesteld aan enkele tientallen studentengroepen. Ook is er de nodige kruisbestuiving, vooral op het linkervoorfront. Free Palestine steunt bijvoorbeeld openlijk organisaties als Save the Sterrebos op sociale media. Aan de andere kant nemen klimaatactivisten regelmatig deel aan Palestijnse protesten. Free Palestine schuwt de controversiële slogan niet Van de rivier tot aan de zee dragen. “In 1948 hebben zionistische milities, gesteund door Europese en Amerikaanse machten, duizenden inheemse Palestijnen onteigend, afgeslacht en etnisch gezuiverd. Daarom zingen en strijden wij voor een vrij Palestina, van de rivier tot de zee. “We zullen niet minder accepteren”, schreef de groep in een recente verklaring.

De toon richting de universiteitsraad wordt steeds feller. Free Palestine eist bijvoorbeeld dat de universiteit alle banden met Israëlische organisaties verbreekt. “Zolang ze medeplichtig blijven aan de normalisering van moord, dood, verkrachting, etnische zuivering en de bezetting van ons volk en land, zullen we hen blijven lastigvallen”, schreef de groep in maart in een verklaring nadat een faculteit bezetting van de wet. De universitaire leiding wil echter voorzichtig zijn met het innemen van een standpunt in het conflict en vooral “ruimte en garanties bieden voor een open en veilige dialoog”. Het wordt echter steeds meer de vraag of dit in dit sterk gepolariseerde debat nog mogelijk is.