‘Hogere lonen leiden tot hogere productiviteit’

In Nederland is er steeds meer steun voor loonsverhogingen. Dankzij de laatste ontwikkelingen neemt de angst af dat hogere lonen tot een hogere werkloosheid zullen leiden.

Dat zegt Thijs Knaap, hoofdeconoom bij pensioenuitvoerder APG. Knaap stelt een traditionele economische visie ter discussie: op een arbeidsmarkt met vrije keuze moeten de lonen gelijk zijn aan de zogenaamde marginale productiviteit, oftewel het aantal producten dat door een extra arbeider wordt geproduceerd. De theorie zegt dat mensen andere banen zullen zoeken als de lonen van werknemers onder dat criterium liggen.

Knaap zegt dat dat model ‘heel eenvoudig’ is. “Mensen moeten immers een vaste productiviteit hebben en die omzetten in geld. Het is zeker niet het enige model. Het kan ook andersom werken. Niet: harder werken en dan hogere lonen, maar mensen die harder werken, betaald krijgen en daarom harder werken.

Knaap noemt in dit verband de efficiëntie loontheorie door Stiglitz en Shapiro in 1984. ‘Die theorie maakt duidelijk dat als je rekening houdt met de imperfecties van mensen en de arbeidsmarkt en iets meer betaalt dan zou moeten, dit nuttig kan zijn. Dan zouden mensen misschien harder hun best kunnen doen, zelfs’ kijk je niet, dan zijn ze gemotiveerder en willen mensen hun baan behouden”, zegt Knaap.

Innovatie

Daarnaast zouden twee andere modellen verklaren waarom hogere lonen goed werken, namelijk de toegevoegde waarde van arbeidsbesparende technologie en het effect van het in omloop brengen van meer geld. Het eerste model laat zien dat hogere lonen innovatie stimuleren. Knaap: ‘Als arbeid duur is, dan is het interessant om met innovaties de productiviteit te verhogen. Neem bijvoorbeeld de schilder die veertig euro per uur verdient. Die kan beter een latexspuit gebruiken in plaats van een kwast om de muren en de muren te verven. daken van een Dit voordeel is minder groot voor een schilder die voor tien euro per uur werkt.”

Het tweede model beschrijft hoe hogere lonen de vraag naar producten vergroten omdat er meer geld in omloop is. Volgens Knaap verkopen bedrijven meer omdat werknemers er extra geld aan uitgeven, wat ook de productiviteit verhoogt.

gelukkiger

Door personeelstekorten en inflatie zijn de salarissen in Nederland de afgelopen jaren flink gestegen. De bruto-uurlonen stegen vorig jaar gemiddeld met 7 procent. Volgens het CBS is dit de grootste stijging sinds 1978. Ook het Centraal Planbureau berekende dat loonsverhogingen werken, wat voor het kabinet Rutte IV de basis vormde om het minimumloon met tien procent te verhogen.

Knaap vindt dit een goede ontwikkeling, omdat zowel modellen als onderzoek uit de praktijk laten zien dat het verhogen van de lonen een positief effect heeft: ‘In Nederland zijn we al lang op het tegenovergestelde pad bezig. Er werd altijd gezegd dat hogere lonen zouden leiden’. is de afgelopen jaren veranderd. “Er is meer steun voor hogere lonen.”

Knaap noemt ook nog een ander belangrijk effect van een vollere portemonnee onder werknemers: uit recent onderzoek blijkt dat hogere salarissen mensen gelukkiger maken. “Tenzij je tot de groep behoort die chronisch ontevreden is.”