Afstammeling van een SS tijdens de inhuldiging van het struikelblok: ‘Ik wil het sluiten’

Nabestaanden van het slachtoffer en de dader waren vandaag aanwezig bij het plaatsen van een grafsteen ter nagedachtenis aan de in de Tweede Wereldoorlog omgekomen Groninger Kees Robertus. Aan de Oostersingel in Groningen werd de ‘Stolperstein’ (struikelsteen) geplaatst.

Robertus werd in de Tweede Wereldoorlog gedood door de SS Gerrit de Zwart, als vergelding voor een mislukte verzetsaanval op het stadhuis van Grootegast. Een nazaat van De Zwart, die niet geïdentificeerd wil worden, heeft vandaag de aanvraag ingediend voor het onthulde struikelblok.

De moordenaar was de broer van zijn moeder, zijn oom. “Hij meldde zich in 1940 vrijwillig aan om bij de Duitsers te gaan trainen en dacht dat hij sportinstructeur zou worden, maar hij kwam bij de SS terecht”, legt hij uit aan RTV Noord. “In 1943 werd hij min of meer gedwongen zich aan te sluiten bij het Sonderkommando Feldmeijer.” Het ging over een groep Nederlandse SS’ers die beschuldigd werden van het plegen van moorden.

In de nacht van 11 juli 1944 kreeg De Zwart samen met een medeplichtige de opdracht om twee onschuldige Groningers te vermoorden als vergelding voor een verzetsactie, schrijft de regionale omroep. Robertus stond op de slachtofferslijst omdat hij directeur was van een transportbedrijf en de reputatie had anti-Duits te zijn.

Na de oorlog beweerde de weduwe van Robertus dat twee mannen hem uit haar huis hadden gehaald. Ze schoten hem neer op de hoek van de straat. Drie dagen later overleed hij in een ziekenhuis.

De nazaat van de moordenaar heeft het verhaal de afgelopen jaren onderzocht en omschrijft het als verschrikkelijk: “Ik begrijp rationeel dat ik hier niet verantwoordelijk voor ben, maar ik heb het hele verhaal geïnternaliseerd. Maar met deze Stolperstein wil ik hem ook dicht bij mij hebben.” de man zei.

Het verhaal van zijn oom omschrijft hij als confronterend: ‘Hij vermoordde drie mensen. Aan de andere kant deserteerde hij in 1944 en dook onder omdat hij dat niet wilde. Dit beïnvloedde zijn veroordeling, hij werd veroordeeld tot twintig jaar gevangenisstraf en het is geen levenslange gevangenisstraf of doodstraf”.

De Zwart ging later in Duitsland wonen, waar zijn nazaat hem nog wel eens bezocht: “Maar thuis spraken ze er niet veel over. Mijn moeder was heel verdrietig omdat haar broer dit allemaal had gedaan.”

Ook de familie van Robertus heeft zijn overlijden thuis niet besproken, beweert een kleinzoon. “Voor mijn oma en de kinderen was het heel pijnlijk. Zo was het ook na de oorlog, ze moesten verder. Maar pas later leerden we meer over opa Kees. Dat hij een heel sociaal man was en dat hij in alle opzichten soort organisaties.”

Tijdens de onthulling van het struikelblok vandaag zijn bloemen gelegd en foto’s gemaakt. Ook de familie van Kees Robertus ging in gesprek met de nazaat van De Zwart.

Tot zijn opluchting was niemand boos op hem of maakte hem verwijten. “Oké, bedankt dat je dit doet”, zei een familielid van Robertus terwijl hij de man de hand schudde.