Wat gebeurt er in Georgië, waar al weken wordt geprotesteerd? ‘Burgers willen toenadering tot Europa, niet tot Rusland’

In Georgië gaan mensen al weken de straat op om te protesteren tegen de regering. Het land is kandidaat voor het EU-lidmaatschap, maar feitelijk wordt er een wetsvoorstel richting Rusland gericht, tot onvrede van de burgers. “Het is een giftige cocktail.”

Dit is een nieuwe wet op zogenaamde ‘buitenlandse agenten’, waarmee de Georgische regering dichter bij Rusland komt. De burgers van het land willen deel uitmaken van de Europese Unie en dat laten ze zien op straat.

Uit de gezaghebbende handleiding

In het wetsvoorstel staat dat organisaties die meer dan 20 procent van hun inkomen uit het buitenland halen zich moeten registreren. Zij vallen dan onder de noemer ‘buitenlandse agenten’ en staan ​​onder streng toezicht. In de praktijk zijn dit vooral mensenrechtenorganisaties en (kritische) media. En daarmee lijkt het heel erg op een wet die buurland Rusland eerder introduceerde.

“Wat het zo controversieel maakt, is dat het een autoritair instrument is, dat de repressie van de media en maatschappelijke organisaties mogelijk maakt”, zegt Antoaneta Dimitrova, hoogleraar gespecialiseerd in Midden- en Oost-Europa aan de Universiteit Leiden.

kijk ook

• De oppositie in Rusland staat meer onder druk en de Staat kan nu ook bezittingen in beslag nemen: ‘Alles hangt af van de verkiezingen’

“Zorgwekkende evolutie”

“Dit wetsvoorstel is al een keer ingediend”, weet hij. “En de vorige keer waren er ook felle protesten.” Deze protesten zorgden ervoor dat de nieuwe wet werd stopgezet. “Nu probeert de regerende partij het opnieuw, omdat ze denkt de protesten nu te kunnen onderdrukken. Het is een zorgelijke ontwikkeling.”

Rusland heeft in 2012 een soortgelijke wet ingevoerd en verschillende daaropvolgende wijzigingen hebben de vrijheden van maatschappelijke organisaties en de media beperkt. Volgens Dimitrova is de wet “uiterst belangrijk” geweest bij de onderdrukking van de tegenstander van de Russische president Vladimir Poetin. “Zo verdwijnt kritiek uit het publieke debat.”

Kandidaat voor EU-lidmaatschap

De wet brengt ook de kandidatuur van Georgië voor de Europese Unie, die het land sinds december vorig jaar bekleedt, in gevaar. “De mogelijkheid om onderhandelingen over het lidmaatschap te starten is uiterst problematisch”, zegt Dimitrova.

“Een van de voorwaarden om lid te zijn is het hebben van vrije media in een land”, wijst de professor op een van de delicate punten. “Deze wet gaat daartegen in. De monden van journalisten en critici worden gekneveld.”

kijk ook

• In Rusland blijft oorlog een verboden onderwerp, tenzij het Poetin uitkomt: ‘Keer terug naar de Sovjettijd’

‘Een extreem giftige cocktail’

Maar voor voormalig premier Bidzina Ivanisjvili, oprichtster van de regerende Georgische Droompartij, is een verdere verwijdering van Europa geen probleem, legt Dimitrova uit. Als oligarch verdient hij veel geld in Rusland. Volgens haar lijkt de partij veel extremer te zijn geworden en verkondigt ze steeds vaker complottheorieën over het ‘boze’ Westen.

“Georgian Dream heeft gesproken over de mondiale partij die probeert Georgië in oorlog te brengen met Rusland. Zij interpreteren het conflict tussen Rusland en Georgië als iets ‘gedaan’ in het Westen”, legt hij uit. “Dus dat wordt een extreem giftige cocktail.”

Het parlement is voorstander van een wetsvoorstel

Voorlopig lijken de protesten in Georgië aan te houden. Het Parlement stemde dinsdag in eerste lezing vóór de controversiële wet, wat gisteren in tweede lezing opnieuw gebeurde. Met een derde goedkeuring hoeft president Salomé Zurabishvili alleen nog maar de wet te ondertekenen voordat deze in werking treedt.

Maar Zurabishvili is tegen de plannen en heeft al gezegd dat hij er indien nodig een veto over zal uitspreken, uit angst dat de wet de kansen van Georgië om tot de EU toe te treden in gevaar zou brengen. De regerende Georgian Dream-partij zegt nog steeds de wens van Georgië te steunen om ooit lid te worden van de EU.