Von der Leyen botst met extreemrechts tijdens het eerste EU-verkiezingsdebat

De campagne voor de Europese verkiezingen op 6 juni begon onofficieel in Maastricht met het debat over de kandidaten van Spitzen. Gisteravond in Theater aan het Vrijthof hebben de leiders van de belangrijkste Europese groepen hun ideeën over de EU toegelicht en deelgenomen aan een debat.

Het Spitzenkandidatensysteem is tien jaar geleden bedacht om burgers meer invloed te geven bij de benoeming van de voorzitter van de Europese Commissie. Alle Europese politieke groeperingen dragen een kandidaat voor als partijleider. De fractie met de meeste stemmen zou in theorie de nieuwe voorzitter van de commissie opleveren. Terwijl de benoeming van de president de verantwoordelijkheid blijft van de Europese regeringsleiders. Het systeem zorgde voor opschudding nadat Von der Leyen bij de vorige Europese verkiezingen in 2019 werd benoemd tot voorzitter van de Commissie, hoewel ze niet op de lijst stond.

Veel onbekend

De meeste van de belangrijkste kandidaten voor de verkiezingen van juni zijn onbekend bij het grote publiek. Gisteren stonden Walter Baier, Valeriu Ghiletchi, Maylis Roßberg, Nicolas Schmit, Marie-Agnes Strack-Zimmermann en Anders Vistisen op het podium in Theater aan het Vrijthof in Maastricht.

Twee namen komen u waarschijnlijk bekend voor: de huidige voorzitter van de commissie, Ursula von der Leyen, van de Christen-Democratische Europese Volkspartij, en de Nederlander Bas Eickhout, van de Groenen. Laatstgenoemde kwam met een missie: “Nu moeten we met passie proberen te laten zien dat politiek ook hier op Europees niveau wordt gemaakt.”

Botsing met extreemrechts

De deelnemers discussieerden onder meer over klimaatverandering en de Europese veiligheid, maar al snel stond de confrontatie tussen extreemrechts en andere partijen centraal. Anders Vistisen, de kandidaat van de extreemrechtse partij Identiteit en Democratie, opende de aanval op Von der Leyen. “Brussel is een moeras, een moeras waar niet-gekozen bureaucraten werken aan hun visie van een Europese superstaat. ‘We willen tienduizend bureaucraten ontslaan, te beginnen met u, mevrouw Von der Leyen,’ snauwde de Deen tegen de huidige voorzitter van de commissie.

Lees ook: ‘Rechts en extreemrechts kunnen het goed doen bij de EU-verkiezingen, maar niet genoeg

Von der Leyen veegde de kritiek gemakkelijk van zich af, onder verwijzing naar vermeende omkoping van fractieleden door Russische diensten. ‘Uw programma herhaalt de leugens en propaganda van het Kremlin. Maak eerst je eigen huis schoon voordat je anderen bekritiseert.’ Die opmerking kreeg luid applaus van het publiek.

Lees ook: ‘Hoofdkandidaten’ in debat, EU-lidstaten hebben hun eigen mening

De bruuske toon van Von der Leyen is nog geen teken dat zij samenwerking met de rechterflank volledig uitsluit, zegt journalist Michal van der Toorn. “Dat hangt af van de precieze samenstelling van de facties.”

Nieuwe chef-kok?

Volgens Van der Toorn is het bovendien twijfelachtig of de nieuwe Commissievoorzitter het podium in Maastricht zal betreden. “Er zweven ook andere namen rond in Brussel, zoals Mario Draghi.” Volgens Bas Eickhout is dit niet wenselijk. ‘Wij willen de Europese campagne verbeteren door samen te werken met de Europese kandidaten van Spitzen. Daarom hebben we de vorige keer niet op Von der Leyen gestemd. Toen het ineens uit de hoge hoed kwam, waren we er helemaal niet blij mee”, zegt Eickhout.

Lees ook: Als een partij wordt afgewezen, zullen deze partijen meedoen aan de Europese verkiezingen