Het kamp Amersfoort speelde een grotere rol bij de vernietiging van de Joden dan eerder werd gedacht.

Kamp Amersfoort speelde een grotere rol in de Holocaust dan eerder werd gedacht. Zo vonden er wel directe deportaties plaats via het doorgangskamp Leusden aan de zuidkant van Amersfoort naar concentratiekampen in het oosten.

Dit blijkt uit het boek. Het vergeten verhaal van de Joodse gevangenen in het kamp Amersfoort van onderzoeker Amanda Kluveld (Universiteit Maastricht), gerapporteerd in dagblad Trouw schrijft.

“Dit onderzoek zet het kamp Amersfoort in een heel ander daglicht”, zegt Floris van Dijk in de krant. Van Dijk is hoofd onderzoek bij het Nationaal Monumentenkamp Amersfoort.

Kamp Amersfoort staat sinds de Tweede Wereldoorlog bekend als doorgangskamp voor dwangarbeiders en als plaats waar verzetsstrijders werden vastgehouden. Maar niet als kamp waar Joden werden opgepakt en van waaruit ze onmiddellijk werden gedeporteerd. Uit het onderzoek van historicus Kluveld blijkt nu dat dit beeld gecorrigeerd moet worden en dat het kamp ten onrechte niet is opgenomen in de lijst van nazi-kampen die een belangrijke rol hebben gespeeld bij de vernietiging van joden tijdens de oorlog.

Tien maanden vóór de opening van kamp Westerbork was het kamp al een verzamelplaats voor joden. Groepen Nederlandse joden werden vanuit Amersfoort naar het vernietigingskamp Auschwitz en het strafkamp Mauthausen vervoerd, waar ze werden vermoord.

Ook in het kamp zelf werden de Joden verschrikkelijk behandeld. Zo blijkt dat er in Kamp Amersfoort 82 Joden zijn vermoord. Eén ervan was een baby.

‘Wat er met de Joden in Kamp Amersfoort is gebeurd, past niet in het relatief zuivere beeld dat bestaat van de jodenvervolging in Nederland’, zegt Kluveld tegen Trouw. “Ze staken potloden in hun ogen, staken hun baarden in brand, gooiden Joden in beerputten en sloegen ze dood.”

Op basis van nieuwe documenten en verklaringen van na de Tweede Wereldoorlog concludeert Kluveld ook dat niet-joden in het kamp in botsing kwamen met hun mede-joodse gevangenen. “De joodse helpers kregen te horen: hier ben je over drie maanden antisemitisch.”

Kluveld: “Wat we uit dit onderzoek leren is dat het kamp Amersfoort voor veel Joodse gevangenen het begin van het einde was.” De historicus hoopt dat haar onderzoek zal bijdragen aan de erkenning van het lijden in het kamp Amersfoort tijdens de Tweede Wereldoorlog.

“We zouden kunnen vermoeden dat het slecht was”, zei Van Dijk tegen de krant. “Maar het feit dat het zo erg was, is echt schokkend.”