11 miljoen voor de fundamentele oplossing voor kanker

Dit is de eerste prijsuitreiking dit jaar, gericht op fundamenteel onderzoek. Om een ​​weloverwogen financiële beslissing te kunnen nemen, heeft KWF advies ingewonnen bij binnen- en buitenlandse deskundigen. Zij beoordeelden alle aanvragen zorgvuldig op wetenschappelijke kwaliteit, haalbaarheid en relevantie. De 17 onderzoeken, waarvan er 8 gefinancierd zijn uit de inkomsten van Alpe d’HuZes, gaan dit jaar van start.

Een selectie uit het bekroonde onderzoek:

De ontwikkeling van leverkanker als gevolg van leververvetting.

Leververvetting (ophoping van vet in de lever) is een van de grootste gevaren van overgewicht en kan leiden tot leverkanker. Leververvetting is een groeiend probleem over de hele wereld, omdat steeds meer mensen ongezond voedsel eten en weinig bewegen.

Bij het Hubrecht Instituut begint onderzoek naar het ontstaan ​​van leverkanker als gevolg van leververvetting. Met behulp van gekweekte minilevertjes willen de onderzoekers achterhalen welke processen daarbij betrokken zijn. Ze gaan onder meer onderzoeken hoe verschillende diëten (bijvoorbeeld veel suiker of vet) de gezondheid van levercellen beïnvloeden. En of deze effecten (on)omkeerbaar zijn. De resultaten kunnen bijdragen aan nieuwe manieren om leverkanker te voorkomen en te behandelen.

Immunotherapie verbeteren

Immunotherapie heeft al veel mensen betere vooruitzichten gegeven of zelfs hun leven gered. Vaak werkt de behandeling echter niet (goed). Om immuuntherapie voor nog meer patiënten tot een succes te maken is meer kennis van het immuunsysteem nodig.

Eén van de bekroonde onderzoeken richt zich op immuunactiviteit. Dit omvat de samenstelling en functionaliteit van immuuncellen. Bij Antoni van Leeuwenhoek is nieuwe technologie beschikbaar om dit voor verschillende soorten kanker in kaart te brengen. Een belangrijke vraag is hoe de immuunactiviteit gerelateerd is aan de (genetische) kenmerken van de tumor en de tumoromgeving. Deze kennis kan aanknopingspunten bieden voor nieuwe immuuntherapieën.

Het LUMC doet onderzoek naar effectievere immuuntherapie bij blaaskanker met behulp van oncolytische virussen. Deze gemodificeerde verkoudheidsvirussen kunnen niet alleen kankercellen doden, maar ook het immuunsysteem activeren om de tumor aan te vallen. Deze dubbele rol zou moeten leiden tot meer succesvolle immunotherapie voor patiënten met blaaskanker.

Hetzelfde instituut zal ook onderzoek doen naar het metabolisme van immuuncellen. De verwachting is dat remming van een bepaald eiwit zal leiden tot een sterkere immuunrespons en daarmee tot een krachtiger effect van immuuntherapie.

Bij Onderzoeksinstituut Sanquin is het uitputten van immuuncellen essentieel. Eén probleem met immunotherapie is dat immuuncellen uiteindelijk hun vermogen verliezen om kankercellen aan te vallen. De onderzoekers zijn van plan immuuncellen te blijven stimuleren met een genetische truc. Ze hopen dat dit een burn-out kan voorkomen.

Diervrij kweekmedium

Om kankercellen te bestuderen gebruiken onderzoekers vaak een kweekmedium. Deze gelatineuze substantie bootst de structuur van lichaamsweefsel na en houdt cellen in leven. Voor driedimensionale celculturen, zoals organoïden, wordt meestal een medium gebruikt dat is gemaakt van muizentumoren. Dit betekent dat er proefdieren nodig zijn, maar ook dat de samenstelling van de gel sterk varieert.

Om deze reden hebben onderzoekers van de Radboud Universiteit een synthetische gel ontwikkeld die belangrijke voordelen biedt: reproduceerbaar, volledig biochemisch aanpasbaar, eenvoudig in gebruik, goedkoop te produceren en dierproefvrij.

In hun KWF-project gaan ze de gel gebruiken om organoïden uit hoofd-halskanker te kweken. Ze willen precies weten hoe de gel eruit moet zien voor een optimaal resultaat en in hoeverre dit nieuwe model lijkt op echte kanker vergeleken met organoïden gekweekt in biologische gels.