Demonstratieswet onder de loep | Nieuws op Westlanders.nu

Den Haag 20-04-2024 – Het kabinet voert onafhankelijk onderzoek uit om vast te stellen of het huidige kader van het demonstratierecht voldoende aansluit bij de huidige ontwikkelingen.

De reden hiervoor is het toenemende aantal protestacties waarbij demonstranten vaak bewust de grenzen van de wet overschrijden of overschrijden of waarbij andere fundamentele rechten of de nationale veiligheid in gevaar kunnen komen. Dat hebben minister De Jonge, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, en minister Yoshigöz, minister van Justitie en Veiligheid, vandaag aan de Tweede Kamer gemeld. Het is de bedoeling van de ministers om dit onderzoek uit te voeren via het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Datacentrum (WODC).

De autoriteiten die zich dagelijks inzetten om demonstraties mogelijk te maken en veilig uit te voeren, nemen deel aan het onderzoek: de burgemeesters, het Openbaar Ministerie en de politie. Het onderzoek richt zich op twee soorten situaties: acties waarbij demonstranten bewust de grenzen van de wet verleggen of zelfs overschrijden en demonstraties waarbij andere grondrechten of de nationale veiligheid op het spel kunnen staan.

Demonstraties en overtreding van de wet.
Bepaalde groepen demonstranten overtreden steeds vaker doelbewust de wet. Vaak met als doel zoveel mogelijk aandacht te krijgen en beleid te beïnvloeden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het blokkeren van een snelweg, het bezetten van een deel van een vliegveld of het veroorzaken van gevaarlijke verkeerssituaties door brandstichting op of langs snelwegen. Dit levert problemen op, bijvoorbeeld dat automobilisten het ziekenhuis niet kunnen bereiken of dat er obstakels op de weg zijn die gevaarlijke situaties opleveren.

Bovendien vergt het zoveel politie-inzet dat agenten uit het hele land moeten komen en niet voor andere misdaden of overtredingen kunnen worden ingezet. Ook in andere landen zien we de toename van dit soort demonstraties. Daarom willen we onderzoeken hoe andere landen met deze protesten omgaan, bijvoorbeeld door te kijken welke bevoegdheden bestuurders en autoriteiten (lokaal en nationaal) hebben om protesten beheersbaar te houden, welke mogelijkheden andere landen hebben om op te treden tegen wetsovertredingen en welke garanties bieden voor de bescherming van het recht om aan te tonen dat zij dat hebben.

Demonstraties versus andere grondrechten en nationale veiligheid
Er zijn ook acties waarbij demonstranten niet direct de regels overtreden, maar die wel in strijd kunnen zijn met de fundamentele rechten van anderen. Bijvoorbeeld als het gaat om protesten bij politici thuis of in abortusklinieken. Deze acties kunnen spanningen veroorzaken met het recht op privacybescherming. De gemeente kan een demonstratie nu beperken als dat nodig is in het belang van de verkeersveiligheid, de volksgezondheid of om rellen te bestrijden of te voorkomen. Met andere grondrechten kan slechts in beperkte mate rekening worden gehouden. Het onderzoek brengt in kaart hoe andere landen protesten aanpakken die de fundamentele rechten van anderen kunnen bedreigen en welke mogelijkheden er zijn voor lokale autoriteiten om op te treden en belangen af ​​te wegen.

In extreme gevallen kunnen demonstraties ook gevolgen hebben voor de nationale veiligheid. In het geval van de schending van de Koran die de burgemeester van Arnhem uit angst voor onrust verbood, werd ook gewezen op de mogelijke impact van een dergelijke schending op de nationale veiligheid. Daarom onderzoekt de studie ook hoe andere landen de nationale veiligheid benaderen als reden voor mogelijke beperkingen op demonstraties. De Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) vormen het uitgangspunt van dit onderzoek.

Eén van de verworvenheden van het Nederlandse staatsrecht is dat de overheid zich niet preventief mag bemoeien met de inhoud van verklaringen. Het kabinet wil dit beginsel op geen enkele wijze veranderen. Ook blijft het uitgangspunt dat acties van personen of instellingen in het buitenland tegen (voorgenomen) demonstraties in Nederland nooit direct mogen leiden tot beperkingen van rechten en vrijheden in Nederland, zoals het recht om te demonstreren en het recht op vrijheid van meningsuiting.