Europese Rekenkamer: EU-lobbyregels vol ‘zwakke punten’

Telt een geïmproviseerd telefoontje of een toevallige ontmoeting tussen een laaggeplaatste EU-functionaris en een lobbyist als een lobbybijeenkomst? Een dergelijk gesprek is momenteel niet opgenomen in het zogenaamde transparantieregister dat de lobby in Brussel zichtbaar moet maken voor de buitenwereld. Maar dat zou wel moeten gebeuren, vindt de Europese Rekenkamer.

In een nieuw rapport van deze woensdag bekritiseert de Rekenkamer de lobbyregels van de Europese instellingen in Brussel. Volgens onderzoekers hebben deze talrijke “zwakheden en mazen in de wet”, waardoor veel lobbyactiviteiten nog steeds buiten het zicht van het publiek plaatsvinden. Lobbyisten kunnen nog steeds onbedoeld invloed uitoefenen op de EU-wetgeving, waardoor het risico op ongepaste beïnvloeding groter wordt.

Lees ook
Big tech geeft miljoenen uit om de EU-regelgeving te beïnvloeden

Het rapport komt op een delicaat moment, aan de vooravond van de Europese verkiezingen en na de omstreden Qatar-affaire, waarin verschillende Europarlementariërs ervan worden verdacht steekpenningen te hebben aangenomen. Als de lobbyregels niet worden aangescherpt, zal “het vertrouwen van het publiek worden geschaad”, legt de Sloveense accountant Jorg Kristijan Petrovič uit, omdat tekortkomingen “kunnen leiden tot onterechte beïnvloeding en zelfs corruptie.”

Transparantieregister

Sinds 2011 beschikt Brussel over een zogenaamd ‘transparantieregister’ waarin lobbyisten zich moeten registreren en waarin hun activiteiten en uitgaven worden bijgehouden. Alleen geregistreerde lobbyisten mogen contact hebben met de Europese Commissie, het Europees Parlement of de Raad van de Europese Unie.

Lid van de RekenkamerJorg Kristijan Petrovič De huidige situatie kan leiden tot ongepaste beïnvloeding en zelfs tot corruptie.

Hoewel het principe van een dergelijke registratie volgens de Rekenkamer goed is, laat de praktijk veel te wensen over. Zo kunnen lobbyisten zelf bepalen in welke categorie zij vallen en hoeven zij daardoor soms hun inkomstenbronnen niet openbaar te maken. Dit is bijvoorbeeld het geval bij NGO’s, waarbij het soms niet duidelijk is wie hen financiert.

Veel blijft verborgen

Volgens de Rekenkamer is het ook problematisch dat alleen ontmoetingen tussen lobbyisten en de hoogste EU-ambtenaren moeten worden vastgelegd, en niet die met de meerderheid van het EU-personeel. Verder worden alleen vooraf afgesproken afspraken vastgelegd en dus geen spontane ontmoetingen, telefoontjes of e-mails. “Er zijn veel dingen die voor het publiek verborgen blijven”, zegt Petrovicč.

Verder wijst de Rekenkamer erop dat de toepassing van de regels veel te wensen overlaat. Hoewel jaarlijks vele honderden lobbyisten uit het register worden verwijderd vanwege onvolledige informatie, zijn er slechts zes verwijderd na een klacht of onderzoek. Maar één lobbyist mocht zich niet opnieuw registreren. Volgens de Rekenkamer blijkt hieruit dat er onvoldoende wordt onderzocht of lobbyisten zich aan de regels houden. Financiële sancties zijn eveneens onmogelijk.

Om deze reden schrijft de Rekenkamer in haar aanbevelingen dat de toepassing van de wet versterkt moet worden en dat voortaan ook ongeplande bijeenkomsten en contacten vastgelegd moeten worden.

Pittig: In hun eerste reactie gaven alle EU-instellingen aan dat ze deze laatste aanbeveling zouden negeren. Volgens de Commissie is dit “praktisch onmogelijk” en volgens het Europees Parlement is het “moeilijk om de aard van spontane interacties te verzoenen met de wettelijke verplichting om deze bijeenkomsten te publiceren.” Ook schrijft de Raad te vrezen dat lobbyisten zich zullen afmelden om spontaan druk te kunnen blijven uitoefenen.

Delen





E-mail de redacteur