33 keer massiever dan de zon en relatief dicht bij de aarde: astronomen ontdekken per ongeluk het grootste stellaire zwarte gat in de Melkweg

De astronomen bestudeerden ‘slechts’ gegevens van de Gaia-satelliet, die sinds 2013 door de Melkweg reist om precies in kaart te brengen hoe ons sterrenstelsel werkt. Ongeveer elke twee jaar publiceren onderzoekers waarnemingen van die satelliet, en de volgende deadline is 2025. Deze opgraving is een soort van routine werk.

Totdat ze merkten dat een ster een vreemde oscillerende beweging maakte. “Het was een soort klap. Zo’n afwijking ontstaat als een ster niet alleen door de Melkweg draait”, zegt astronoom Amina Helmi van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Zij is bij de ontdekking betrokken als lid van het Gaia Data Processing and Analysis Consortium en vanwege zijn ervaring op het gebied van oude sterren en stellaire stromen “Maar we hebben geen andere sterren gezien. We hebben kunnen meten hoe zwaar het voorwerp is dat de klap veroorzaakt. In dit geval heel zwaar.”

zwarte gaten

Daarom concludeerden de onderzoekers dat het niet om een ​​andere ster ging, maar om een ​​zwart gat. Ze zijn onzichtbaar. Een zwart gat is een gebied in het heelal waaruit absoluut niets, geen deeltjes of zelfs licht, kan ontsnappen. Mogelijk is dit het gevolg van de ineenstorting van massieve sterren. Eerder gevonden exemplaren hebben een gemiddelde massa van ongeveer tien keer de massa van de zon.

Om je een compleet beeld te geven: de zon weegt 2 miljoen biljoen biljoen kilo en weegt maar liefst 330.000 aardes. Het nieuw ontdekte zwarte gat Hij weegt 66 miljoen miljard miljard kilo en is daarmee uitzonderlijk. Het bevindt zich ook relatief dicht bij de aarde. Dat wil zeggen, ongeveer tweeduizend lichtjaar verwijderd.

Reden voor astronomen om dit nieuws direct te publiceren en niet te wachten tot ze alle data van Gaia hebben bekeken.

slapende reus

Zwarte gaten klinken behoorlijk eng. Ze kunnen zich uitbreiden en andere sterren consumeren, en onderzoekers weten weinig over wat ze precies zijn. Toch is er geen reden om bang te zijn voor dit zwarte gat, dat Gaia BH3 wordt genoemd. “Nee, dit is helemaal niet eng. Het zwarte gat slaapt en is daarom niet actief. Bovendien is het “relatief” dichtbij. Uiteindelijk is dat nog ver weg.”

Wat deze ontdekking heel bijzonder maakt, is dat dit soort massieve zwarte gaten tot nu toe alleen indirect zijn ontdekt door zwaartekrachtsgolven in verre sterrenstelsels. “Dit geeft ons meer informatie over hoe ze ontstaan. “Juist omdat we zo weinig over het onderwerp weten, is het fascinerend.”

Onder de onderzoekers heerst een sfeer van vreugde over de ontdekking van de slapende reus. “Eerst was er ongeloof, dan gejuich en dan weer ongeloof”, zegt Helmi. “We zijn begonnen met veel testen om te zien of het signaal dat we hebben waargenomen echt klopt.” Gegevens van de Very Large Telescope (VLT) van de European Southern Observatory (ESO) werden bijvoorbeeld gebruikt om de massa van de bevestiging te bepalen. zwart gat. “Een soort kwaliteitscontrole.”

De puzzelstukjes passen op hun plaats

Toevallig werken Helmi en zijn team momenteel aan een artikel over een stroom sterren die verband lijkt te houden met BH3 (het ontdekte zwarte gat). Met de gevonden informatie vallen ineens allerlei stukjes van de puzzel in elkaar.

Dat betekent ook dat ze het nu erg druk heeft. Nieuwe informatie moet zo snel mogelijk in uw onderzoek worden verwerkt. ‘De ster en het zwarte gat lijken afkomstig te zijn van een groep sterren die door onze Melkweg zijn vastgelegd en eerder zijn ontdekt door mijn eigen onderzoeksgroep. Ik keek toevallig al een tijdje naar die groep sterren. En nu lijkt er sprake te zijn van een zwart gat aanwezig, wat “heel bijzonder is. We hebben nog nooit een stellaire stroom met een zwart gat gezien.”

In 2025 zal het Gaia Data Processing and Analysis Consortium opnieuw een grote update publiceren over alle informatie die de satelliet heeft verzameld. In Nederland is niet alleen Helmi bij dit consortium betrokken. Eduardo Balbinot van RUG en Universiteit Leiden en Anthony Brown van Universiteit Leiden doen ook mee.