De kritiek groeit in de Hoger Onderwijs Selectiekamer

Nieuws | Editors

16 april 2024 | In het parlement groeit de kritiek op de selectie in het hoger onderwijs. Alleen de VVD blijft expliciet voorstander van selectie; Spreker Claire Martens-America vreest dat er een hoger niveau in de Kamer nodig is, zoals bleek uit een debat over de toekomstvisie op het hoger onderwijs. Het debat werd voor een belangrijk deel gedomineerd door discussies over internationalisering.

Internationalisering domineerde het debat over de toekomst van het hoger onderwijs, zoals bleek tijdens de discussie over de toekomstvisie op het hoger onderwijs in de Tweede Kamer. Die toekomstvisie zelf werd slechts terloops besproken. Links-liberale partijen als D66, GroenLinks-PvdA en Volt reflecteerden op de noodoproepen van de regio voor meer maatwerk rond internationalisering. De NSC wijst de Kamer en de minister erop dat ruim zeventig procent van de eerstejaarsstudenten aan de Universiteit Maastricht momenteel uit het buitenland komt. Volgens NSC-woordvoerder Rosanne Hertzberger is dit cijfer te hoog.

De PVV prijst Jouke de Vries

Veel partijen volgden met bijzondere belangstelling de opvattingen van de meerderheidsfractie in de Kamer, bijvoorbeeld op het gebied van internationalisering. Reindert Blaauw, woordvoerder van PVV Onderwijs, was tevreden over de zelfbestuurplannen van de universiteiten. “Universiteiten in Nederland hebben een plan om het aandeel opleidingen dat uitsluitend in het Engels wordt gegeven met bijna een derde terug te dringen. Volgens interim-voorzitter Jouke de Vries wordt er een belangrijke stap gezet naar een beter evenwicht. Wat ons betreft is dit een stap in de goede richting”, aldus Blaauw.

D66-woordvoerder Paternotte was duidelijk opgelucht door dit standpunt van de PVV. “De vorige PVV-woordvoerder, Harm Beertema, wilde alle Engelse taaldiploma’s schrappen. Dat hier wordt gezegd dat de PVV indien nodig openstaat voor onderwijs in het Engels, is een hele mooie zet.”

Het is een gekke boel geworden in Maastricht

Rosanne Hertzberger van de NSC nam de Universiteit Maastricht als voorbeeld om aan te tonen dat de internationalisering vaste voet aan de grond heeft gekregen. Ruim zeventig procent van de eerstejaars komt uit het buitenland. “In dat document over zelfmanagement stuurde UNL de kamer enkele verrassende gegevens. Zo komt zeventig procent van de eerstejaarsstudenten in Maastricht uit het buitenland.” Van VOLT-Kamerlid Laurens Dassen wilde ik weten of het voor Maastricht niet belangrijk is dat deze studenten onderwijs in het Nederlands kunnen krijgen.

Dassen vindt dat we niet zo lokaal moeten kijken. “We moeten kijken naar de regio waar de universiteit gevestigd is. Dan kun je heel rigide zeggen: ‘Maastricht ligt in Nederland.’ We moeten het dus uitsluitend in het Nederlands zien, maar zo zie ik het niet. Ik zie een regio met een enorm potentieel. Dat zeventig procent van de studenten van buiten Nederland komt, is eigenlijk heel goed. “Ze kunnen daar de economie een impuls geven.”

Na de PVV zei de minister ook blij te zijn met het zelfmanagementplan. “Ik vind het heel belangrijk omdat dit alleen op systeemniveau te regelen is, bijvoorbeeld als het gaat om de bereikbaarheid. Als je natuurkunde wilt studeren, kan dat in het Nederlands in Leiden, Amsterdam of Utrecht. In Groningen kan het in het Engels. Dus we hebben en en. “Ik ben ook erg blij dat de instellingen gezamenlijk hun verantwoordelijkheid hebben genomen naar aanleiding van de motie van mevrouw Hertzberger.”

Het bepalen van het aantal psychologiegraden in het Engels is niet afhankelijk van de minister

Hertzberger van zijn kant zei dat hij vreest dat zijn motie nutteloos zal worden en dat instellingen tal van redenen zullen aandragen om cursussen voornamelijk in het Engels aan te bieden. Op de vraag hoeveel bacheloropleidingen psychologie, economie, bestuurskunde en politicologie Engelstalig zouden moeten zijn, weigerde de minister te antwoorden. “Ik denk niet dat het in eerste instantie aan de minister is om te zeggen hoeveel leerlingen er precies in elke klas moeten zitten. Het zou heel goed zijn als het onderwijsveld dat zelf zou doen.” De minister verwees naar zijn wetsontwerp, dat tot doel heeft dat het CDHO beoordeelt of de opleiding in het Nederlands of Engels moet worden gegeven.

Volgens Dijkgraaf laat de urgentiebrief van Limburg zien dat het belangrijk is om te blijven werken aan personalisatie. “Het is heel belangrijk dat uw Kamer uiteindelijk ook het belang van grens- en steeds kleinere regio’s benadrukt. En nogmaals, het gaat echt om maten. We moeten oppassen dat we het kind niet met het badwater weggooien. Omdat we zo aantrekkelijk zijn voor internationaal talent, hebben we veel te bieden.”

Beperk de selectie tot een minimum

Ook de Kamer maakt zich zorgen over de selectie in het hoger onderwijs. “Op dit moment worden er al veel selecties gemaakt. Niet alleen in geneeskunde en diergeneeskunde, maar ook in forensisch onderzoek aan de Hogeschool van Amsterdam of in de lucht- en ruimtevaartsector aan de TU Delft”, aldus NSC-gedeputeerde Hertzberger. “Het is algemeen bekend dat selectiecommissies vaak mensen selecteren die op hen lijken. Daarom is selectie een bedreiging voor gelijke kansen. Bovendien zorgt het ook voor extra druk op de prestaties. Voor mijn groep is het belangrijk dat kinderen en studenten in Nederland een zorgeloze jeugd hebben.”

De NSC wil een goed evenwicht bewaren en het aantal brieven, evaluaties en interviews voor toelating tot het programma minimaliseren, aldus Hertzberger.

Doğukan Ergin van DENK wilde zelfs nog een stap verder gaan en pleitte voor corrigerende selectie, waarbij iemand uit bijvoorbeeld een bepaalde postcode een grotere kans heeft om geselecteerd te worden. Ook D66 en GroenLinks-PvdA uitten hun zorg over de toename van het aanbod in het hoger onderwijs.

Alleen de VVD probeerde dit debat over de toegankelijkheid van het systeem om te keren. VVD-woordvoerder Claire Martens-Amerika was pessimistisch over wat ze van de verschillende fracties had gehoord. “Ik maak me grote zorgen over de noodzaak van nivellering die we over het hele spectrum van het onderwijs zien, anders zou selectie per definitie niet bijdragen aan een evenwichtig en divers onderwijslandschap. “Daar maak ik me zorgen over”, zei hij.

Gebrek aan diversiteit

De minister laat in zijn mandaat weten dat hij de toegankelijkheid met enige zorg bekijkt. “In feite hebben we gezien dat gedecentraliseerde selectie heeft geleid tot een gebrek aan diversiteit, vooral in de medische opleiding. Ik denk dat het een typisch voorbeeld is dat ook heeft laten zien dat de loterij een goed aanvullend instrument kan zijn voor die gereedschapskist.”

De minister is van mening dat de introductie van een nieuw instrument zoals de door DENK voorgestelde corrigerende selectie iets is dat aansluit bij het volgende kabinet. “Ik steun het onderliggende idee van corrigerende selectie, dat wil zeggen het vergroten van de gelijkheid van kansen. Ik merk wel op dat de WHW momenteel geen correcties toestaat op basis van achtergrondkenmerken zoals geslacht, immigratiegeschiedenis, etc. “Dit is een fundamentele discussie die volgens mij door het volgende kabinet moet worden gevoerd.” Een motie waarin wordt opgeroepen tot onderzoek naar deze vorm van selectie zou echter op steun van de minister kunnen rekenen.