Rli begint onderzoek naar inclusieve duurzaamheid

Reden en adviesaanvraag.

Het verduurzamen van Nederland leidt tot belangrijke maatschappelijke veranderingen die een diepgaande impact hebben op de levens van alle Nederlanders. Het is daarom cruciaal dat de overheid verbinding kan maken met burgers, dat duurzaamheidsbeleid als eerlijk wordt ervaren en dat niemand buiten beschouwing wordt gelaten. Bovendien kan een grotere inbreng van burgers leiden tot beter beleid. Dit betekent dat iedereen gelijke kansen moet hebben om mee te werken aan de verduurzaming van de Nederlandse samenleving en dat de lusten en lasten van duurzaamheid eerlijk worden verdeeld.

Momenteel is de implementatie van veel duurzaamheidsbeleid niet eerlijk en leidt soms zelfs tot grotere sociaal-economische ongelijkheid. Duurzaamheidsmaatregelen zijn vaak moeilijk toe te passen voor de mensen die ze het meest nodig hebben, bijvoorbeeld omdat ze te ingewikkeld zijn of aanzienlijke financiële investeringen vergen.

Inclusie betekent ook dat burgers zich gezien en gehoord voelen door de overheid en ervan overtuigd zijn dat er een eerlijke belangenafweging heeft plaatsgevonden. Bij veel Nederlanders bestaat dit gevoel niet, waardoor er enerzijds een breed draagvlak is voor duurzaamheid (70% van de Nederlanders steunt duurzaamheidsdoelstellingen) en anderzijds een breed draagvlak heeft voor duurzaamheidsbeleid, veel minder breed.

Tegelijkertijd heeft het uitstellen van de verduurzaming een keerzijde, vooral voor mensen met een lage sociaal-economische positie. Het zijn juist zij die lijden onder de lasten van ‘onduurzaamheid’. Zo staan ​​de woningen van huishoudens met lagere inkomens vaak in een minder gezonde wijk. En het zijn de werknemers van de ‘fabriek’ die de schadelijkste stoffen in de zware industrie inademen, en niet het management.

De laatste tijd is er in het politieke en maatschappelijke debat meer aandacht voor inclusieve duurzaamheid. Maar veel duurzaamheidsbeleid is nog steeds niet inclusief, en beleidsmakers zoeken naar instrumenten om het duurzaamheidsbeleid inclusiever te maken. Er is bijzondere aandacht voor een rechtvaardige energietransitie, terwijl andere duurzame transities op het gebied van natuur, landbouw en een gezonde leefomgeving weinig resultaat opleveren. Inclusieve duurzaamheid betekent ook dat burgers die de duurzaamheidsdoelstellingen niet delen, meedoen aan de verduurzaming van Nederland. Maar hoe? Welke ruimte hebben zij om duurzaamheidsdoelstellingen niet te ondersteunen terwijl de overheid, gesteund door feiten en wetenschappelijke kennis, duurzaamheid als onvermijdelijk beschouwt?

Dit brengt ons bij de volgende adviesaanvraag:

Hoe kan een effectief duurzaamheidsbeleid zo worden ontwikkeld dat de samenleving als geheel meedoet en de doelstellingen en instrumenten worden verbeterd en breed gedragen? Welke eisen stelt dit aan de verdeling van de lusten en lasten van duurzaamheid, de wijze waarop afwegingen worden gemaakt en de wijze waarop beleid wordt ontworpen en uitgevoerd?