Pilot in Noordwest-Nederland: personalisatie zorgt voor draagvlak voor groene plannen

Meer prestatieprikkels, meer maatwerk op gebieds- en bedrijfsniveau en meer draagvlak leiden tot een groter effect van groenregelingen. Dit blijkt uit een pilot in de provincies Noord-Holland, Flevoland en Groningen.

In het kader van het pilotproject ‘Naar een puntensysteem voor het ecologische systeem’ werd een eigen ecologisch systeem ontwikkeld, dat virtueel werd getest in ruim tachtig bedrijven. In plaats van de bestaande 25 ecologische programma’s onderzochten we hoe boeren 45 activiteiten zouden kiezen. Veel van de maatregelen zijn vervolgens in de praktijk getest om de praktische toepasbaarheid en beheersbaarheid ervan vast te stellen.

De helft van de maatregelen had een stijgend bedrijfsniveau: hoe beter de prestaties, hoe meer punten. Denk hierbij aan een afnemend bemestingsniveau, een grotere diversiteit aan gewassen en een toenemend aandeel natuur- en landschapselementen. Veel maatregelen, zoals het gebruik van mest en compost, chemievrije weilanden, minder eiwitvoer en grondbewerking zonder investeringen, bleken populair onder de deelnemende landbouwbedrijven.

Sociale waardering

Anders dan in het huidige systeem, dat gebaseerd is op de kosten van activiteiten, werd in de pilot de beloning gebaseerd op de maatschappelijke waardering ervan. Ook de puntentoekenning was geregionaliseerd: hoe urgenter de taak van het gebied, hoe groter het aantal punten.

Volgens de initiatiefnemers heeft de pilot een groot aantal aanbevelingen opgeleverd om het maatregelenmenu uit te breiden en de ecologische baten te vergroten. Maar het succes van het plan hangt niet alleen af ​​van de aangeboden maatregelen, zeggen de organisaties. ‘Bij het werken aan betere ecologische regelgeving in 2028 moeten we hard werken aan wederzijds vertrouwen en goede samenwerking. Met deze pilot is een voorzichtige stap gezet. Hoewel het groenplan vorig jaar voor veel controverse heeft gezorgd, blijkt uit de pilot ook dat er binnen de sector veel wil is om na te denken over de verdere ontwikkeling van het plan. Omdat draagvlak en effectiviteit hand in hand gaan, is het cruciaal dat dit enthousiasme wordt benut.’

Het pilotproject begon in 2021 en is onlangs afgerond. De Noord-Hollandse natuurlandbouwvereniging Water, Land en Dijken en BoerenNatuur Groningen West en BoerenNatuur Flevoland met LTO Nederland werkten mee aan het project. De financiering is verstrekt door de Europese Unie en het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit in het kader van de nieuwe CAP Pilots voor toekomstbestendige landbouw.