Israël gaat door met militaire acties en toont aanvallen op het Iraanse consulaat

Iran belooft te reageren nadat een commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde werd gedood bij een Israëlische aanval op het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus. Het is een van de grootste aanvallen in de ‘schaduwoorlog’ tussen de twee landen, terwijl Israël zijn militaire acties blijft intensiveren.

Bij de aanval van gisteravond kwamen minstens zeven Iraanse officieren om het leven. Eén van hen is generaal Mohammad Reza Zahedi, een hoge figuur in de Revolutionaire Garde. Zahedi was een van de leiders van de Quds Force, een elite-eenheid die verantwoordelijk was voor overzeese operaties. Zahedi was jarenlang de hoogste commandant in Syrië en Libanon.

“We zullen ervoor zorgen dat het land zich bekeert van deze misdaad”, beloofde de Iraanse Opperste Leider Ayatollah Khamenei, verwijzend naar Israël. Hezbollah zegt ook dat het zal reageren. Israël heeft de verantwoordelijkheid voor de aanval niet opgeëist, maar functionarissen hebben tegen de New York Times gezegd dat het land verantwoordelijk is.

Het is de eerste keer sinds de Gaza-oorlog dat Israël een diplomatieke post heeft aangevallen. Op hun grondgebied zijn de wetten van het land waar zij gevestigd zijn van toepassing, maar diplomatieke kantoren genieten immuniteit.

Het Israëlische leger heeft de afgelopen maanden regelmatig aanvallen uitgevoerd op buitenlands grondgebied in de regio, vaak gericht op pro-Iraanse milities. Over het algemeen werden wapendepots of andere militaire posten aangevallen. “Een aanval op een consulaat gaat over een grens”, zegt Koert Debeuf, Midden-Oostenexpert en professor aan de Vrije Universiteit Brussel.

Met de aanvallen dringt Israël steeds meer aan op een escalatie, maar tot nu toe zijn Iran en Hezbollah niet bereid dit te accepteren. In januari doodde Israël een Hamas-leider in Beiroet, waardoor de betrekkingen nog verder onder druk kwamen te staan.

Het Israëlische leger en Hezbollah bombarderen elkaar al maanden met raketten. Israël steekt steeds vaker de grens over: de afgelopen weken wordt Oost-Libanon aangevallen.

Iran zegt wraak te zullen nemen, Teheran heeft weinig andere opties. “Iran kan in ruil daarvoor niets gelijkwaardigs bieden”, zegt Joost Hiltermann, analist en Midden-Oostenexpert bij de denktank International Crisis Group. “Het zou een van zijn milities kunnen vragen een voorspelbare vergelding uit te voeren, bijvoorbeeld door raketten af ​​te vuren op Noord-Israël.”

In deze uitleg leggen we meer uit over de rol van Iran in het Midden-Oosten:

Iran wil niet dat het conflict uit de hand loopt, maar het land zal toch moeten reageren om zijn geloofwaardigheid als regionale macht te behouden, zeggen experts. De dood van Zahedi doet denken aan de aanval op de populaire generaal Qassam Soleimani, die in 2020 omkwam bij een Amerikaanse luchtaanval in Irak. “Hij is al de tweede hoge leidinggevende die op deze manier om het leven komt”, zegt Debeuf. “Eerst voor Trump, nu voor Netanyahu.”

De afgelopen jaren heeft Iran een groot netwerk van bevriende milities gecreëerd in Syrië, Irak, Libanon en Jemen. Deze groepen behoren tot de ‘As van het Verzet’, zoals Iran het noemt, en voeren regelmatig aanvallen uit op onder meer Amerikaanse militaire bases. En Houthi-rebellen in Jemen bombarderen al maanden schepen in de Rode Zee die naar verluidt een relatie met Israël onderhouden, uit solidariteit met de Palestijnen.

Er is geen sprake van een veroordeling van de militaire actie van Israël door westerse landen, hoewel diplomatieke posten immuniteit genieten. “Israël weet heel goed dat het grenzen kan overschrijden zonder gevolgen”, zei Hiltermann. “Het Westen zal Israël niet berispen, Iran is de vijand van de Verenigde Staten en Europa en tevens het land dat Hamas steunt.”

Kritiek op de gewelddadige acties van Israël in Gaza na de terroristische aanval van Hamas heeft het land steeds meer alleen gelaten. Het overdragen van de oorlog aan andere door Iran gesteunde groepen zou een manier kunnen zijn om steun te herwinnen. “Israël lijkt te beseffen dat het in Gaza niet veel verder kan gaan”, zei Debeuf. “Dus moeten ze iets anders proberen.”

Premier Netanyahu wordt er vaak van beschuldigd de oorlog in Gaza te willen voortzetten om aan de macht te blijven. “Deze Netanyahu-regering kiest niet voor een diplomatieke oplossing, maar zoekt eerder naar meer conflicten”, zei Hiltermann. “Als ze eenmaal in Gaza belanden, is de kans groot dat ze doorreizen naar Libanon.”