‘Het probleem van aardbevingen heeft een negatief effect op alle leefomgevingen van jongeren’

De aardbevingsproblematiek in Noord-Drenthe en Groningen heeft “een enorme impact” op kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied. Dat blijkt uit onderzoek van de Hanzehogeschool Groningen.

In het onderzoek werd geen onderscheid gemaakt tussen jongeren uit verschillende regio’s. Er kan dus niet geconcludeerd worden of de jongeren in Noord-Drenthe evenveel problemen hebben als die in Groningen.

Hoofdonderzoeker Susan Ketner constateerde in het verleden dat jongeren in de wijk problemen ervaren. “Er waren aanwijzingen dat het niet goed ging met de kinderen.” Daarom heeft het Mijnschade Instituut Groningen (IMG) onderzoekers van de Hanze de opdracht gegeven onderzoek te doen naar het welzijn van jongeren in het aardbevingsgebied.

In het onderzoek spraken Hanze-onderzoekers met experts die kennis hebben van de leefomstandigheden van kinderen en jongeren en met professionals die direct werken met kinderen en jongeren in het aardbevingsgebied. Daarom zijn er geen directe gesprekken gevoerd met de jongeren zelf. “Jongeren zijn de media-aandacht in hun omgeving soms een beetje beu, maar het is goed dat die aandacht er is.”

Uit de interviews blijkt dat alle leefomgevingen van jongeren en kinderen negatief worden beïnvloed door de aardbevingsproblematiek, ‘van gezin en school tot buurt en vriendschappen’.

De negatieve effecten zijn op meerdere vlakken zichtbaar: materieel en concreet, zoals een verhuizing of een beschadigd schoolgebouw. Maar de gevolgen zijn niet altijd zo zichtbaar, bijvoorbeeld als ouders en andere belangrijke volwassenen minder aanwezig zijn, de toekomst onduidelijk is of er sprake is van verlies aan sociale cohesie in een buurt.

Volgens onderzoekers heeft dit allemaal invloed op het psychosociale welzijn van kinderen, waarbij chronische stress, gevoelens van onveiligheid en ontworteling en verlies van identiteit, levensvreugde en toekomstperspectieven worden genoemd.

De onderzoekers keken niet alleen naar de negatieve effecten die jongeren en kinderen momenteel ervaren, maar ook naar wat het aardbevingsprobleem op de lange termijn voor hen kan betekenen. Op de lange termijn worden onderwijsachterstanden verwacht en het belangrijkste effect is een cultuur van hulpeloosheid, fatalisme en verlies van vertrouwen in zichzelf en de overheid. En die cultuur zou over meerdere generaties heen kunnen worden overgedragen.

Ook zijn drie groepen kinderen en jongeren aangemerkt als extra kwetsbaar: jongeren die langere tijd zijn blootgesteld aan risicofactoren, bijvoorbeeld omdat ze vaker moeten verhuizen, jongeren met individuele kwetsbaarheden en jongeren uit gezinnen . die ook met andere problemen kampen, zoals armoede.

“Ik vond de onderzoeksresultaten verontrustend”, zegt Ketner. “Opnieuw werd de invloed ervan bevestigd. Dit geeft aanleiding tot bezorgdheid over de toekomst van jongeren in deze gebieden.”

Volgens Ketner is een ‘masterplan’ noodzakelijk. “Niet iedereen hoeft dingen te doen voor de jongeren op zijn eigen eiland, maar we moeten wel samenwerken. En we moeten ook aandacht hebben voor de volwassenen die met deze kinderen werken. Daarom zeggen wij: kies voor een integrale aanpak.”