Rusland heeft een “lange geschiedenis van conflicten” met de radicale islam

“Ze bleven een tijdje stil, waarbij aanslagen werden opgeëist door IS”, zegt Gerrits, verbonden aan de Universiteit Leiden. “Rusland heeft een lange geschiedenis van conflicten met de radicale islam.” Zo was het land in 2015 betrokken bij de Syrische burgeroorlog en vocht het aan de kant van Assad tegen onder meer IS.

De verwoesting die in Moskou wordt aangericht is enorm, zoals te zien is in deze video:

Ook wordt er aandacht besteed aan de onafhankelijkheidsstrijd in Tsjetsjenië in de jaren negentig. De republiek ligt in de Kaukasus, in het zuidwesten van Rusland. De inwoners, grotendeels van islamitische afkomst, wilden koste wat het kost onafhankelijk worden. “Poetin maakte hier op gewelddadige wijze een einde aan. Dit heeft veel wrevel veroorzaakt in Tsjetsjenië en daarbuiten.”

Nog langer geleden, in 1979, viel de Sovjet-Unie Afghanistan binnen. Daar vochten de Russen tegen de moedjahedien, de islamitische verzetsbeweging waaruit later terroristische organisaties als IS zouden ontstaan.

Link met Oekraïne

Vanochtend heeft Rusland een link gelegd tussen Oekraïne en de verdachten en andere mogelijk betrokkenen, van wie er verschillende al zijn gearresteerd. “Vooraf is bekend dat de link met Oekraïne wordt opgenomen”, zegt Gerrits. ‘Dit wordt politiek gebruikt. Er is geen reden om aan te nemen dat Oekraïne hierachter zit. Ook geloof ik niet dat Moskou, zoals in Oekraïne werd gesuggereerd, de aanval heeft georganiseerd om de bevolking voor te bereiden op de volgende fase van de oorlog. “die oorlog zonder deze aanval.”

De Russische geheime dienst FSB beweert dat de verdachten op weg waren naar Oekraïne. De autoriteiten hebben arrestaties verricht in de provincie Brjansk, grenzend aan Oekraïne. De veiligheidsdienst geeft geen commentaar op de link tussen de vermeende schutters en Oekraïne. Medewerkers van de Oekraïense president Zelenski lieten gisteravond al snel weten niets met de aanval te maken te hebben.

“Ik denk ook niet dat het iets met de presidentsverkiezingen in Rusland te maken heeft”, zegt Gerrits. “Hoewel dat op dit moment moeilijk te zeggen is.”

Een paar weken geleden deelden Amerikaanse inlichtingendiensten informatie met de Russen over een mogelijke terroristische aanslag. Gerrits: “Dat verbaast mij. Blijkbaar vonden mensen het belangrijk om informatie te delen, ondanks de oorlog in Oekraïne.”

Moslims in Rusland

Er is geen land in Europa waar zoveel moslims wonen als in Rusland, zegt Gerrits: ruim twintig miljoen. “Er zijn zelfs twee moslimregio’s in Rusland, Tatarstan en Basjkortostan, en die hebben een redelijke mate van autonomie, ook al moeten ze het Kremlin gehoorzamen.”

“Je kunt zeker niet zeggen dat de problemen tussen moslims en de Russische overheid groter zijn dan in andere landen”, zegt Gerrits. ‘Behalve Tsjetsjenië. Dit is een Russische republiek die heel graag onafhankelijk wilde worden.’

In Moskou worden bloemen gelegd bij de concertzaal om de slachtoffers te herdenken. Bekijk het in deze video: