Nog een jaar lang zullen er hoge salariseisen aan de onderhandelingstafels voor cao’s liggen

Ook in 2024 zullen bij cao-onderhandelingen aanzienlijke looneisen op tafel komen. Aanvankelijk leek het erop dat de looneisen dit jaar wat lager zouden liggen dan in de afgelopen twee jaar, maar dat blijkt niet het geval te zijn.

De onderhandelingen over collectieve arbeidsovereenkomsten voor schoonmaakbedrijven beginnen vandaag. In de huidige cao werd al voldaan aan een salariseis van 19 procent, maar dit keer kiest vakbond CNV voor 14 procent, verspreid over twee jaar.

Daarom blijft de druk van hoge salariseisen bestaan. De FNV maakte vorig jaar bekend dit jaar te streven naar een salarisverhoging van tussen de 5 en 14 procent. De onlangs gesloten cao’s weerspiegelen dit panorama. Bij AkzoNobel is een salarisverhoging afgesproken van 10 procent voor een deel van het personeel en 9,5 procent voor de timmerindustrie. Bedenk dat in de oudheid, bij een veel lagere inflatie, de salarisstijgingen bij dit soort bedrijven doorgaans tussen de 1 en 3 procent lagen.

Volgens werkgeversorganisatie AWVN (ruim 750 bedrijven en bedrijfstakken aangesloten en deelnemend aan ruim de helft van alle cao’s) bedragen de contractuele loonafspraken in de eerste maanden van 2024 6,3 procent op jaarbasis. Dit is het gemiddelde resultaat van in totaal 155 nieuwe cao’s in diverse bedrijven en sectoren. Deze cao’s gelden voor ruim 1,5 miljoen werknemers.

De gemiddelde loonstijging van 6,3 procent is één procent minder dan vorig jaar, maar is historisch gezien nog steeds uitzonderlijk hoog. De gemiddelde loonstijging in 2023 bedroeg 7,3 procent.

Jannes van der Velde van de AWVN ziet een neerwaartse trend in de loonafspraken en dit komt door de afnemende inflatie. “Economen zijn het erover eens dat het verlies aan koopkracht achter de rug is.”

De afgelopen twee jaar zijn de hoge inflatie en de verzwakte koopkracht de belangrijkste aanjagers geweest van hogere looneisen. Ook na jaren van kleine loonsverhogingen is er volgens de vakbonden nog een grote inhaalslag te maken.

De recente loonstijgingen hebben gelijke tred gehouden met de inflatie, maar volgens de vakbonden is de koopkracht nog steeds niet op peil. De inflatie ligt nu rond de 3 procent en zal naar verwachting in de loop van dit en volgend jaar dalen tot rond de 2 procent.

President Knot van De Nederlandsche Bank moedigde aanvankelijk loonsverhogingen aan, maar heeft er inmiddels genoeg van. Hij vreest dat aanzienlijke loonstijgingen de inflatie opnieuw zullen aanwakkeren.

Ondernemers zijn ook niet bang. Hogere salarissen helpen personeel aan te trekken en te behouden, maar een stijging van de loonkosten met 10 procent is niet voor alle werkgevers gemakkelijk te dragen.

“Onze opdrachtgevers hebben al te maken gehad met flinke contractindexaties en dat was voor één keer goed, maar nu niet meer”, zegt Pieter Grootjes van schoonmaakbedrijf Victoria. “Het budget van de klant groeit niet mee met onze arbeidskosten, waardoor schoonmaken minder frequent en korter wordt. En dat kost ons werk en mensen.”

Met name in de schoonmaaksector is de huidige cao al opengesteld voor een extra loonsverhoging van 10 procent, en nu wil de vakbond nog eens 14 procent extra.

Aan de onderkant van de arbeidsmarkt zijn aanzienlijke verbeteringen gerealiseerd. Sinds januari 2022 is het minimumloon in vijf stappen met ruim 20 procent verhoogd, en in juli komt daar nog een verhoging bij.

Het verhogen van het minimumloon heeft gevolgen voor de gehele onderste helft van de loonstructuur en verhoogt de lonen van veel werknemers. “De verhoging van het minimumloon zet hogere loonschalen onder druk. Als een baas opeens hetzelfde verdient als zijn werknemers, wil hij meer verdienen en wil de baas meer geven”, zegt Jannes van der Velde van AWVN.