Wat betekent dat voor België?

De Europese regeringen en het Europees Parlement hebben overeenstemming bereikt over de begroting van de lidstaten. België moet 27 miljard euro besparen. “Maar er zou ruimte zijn voor onderhandelingen om het levensvatbaar te maken.”

Onder leiding van het Belgische voorzitterschap en minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) gingen de lidstaten van de Europese Unie akkoord met een nieuw begrotingsakkoord. Het akkoord, dat nog moet worden goedgekeurd door het Europees Parlement, moet ervoor zorgen dat landen hun schuldenniveaus op orde krijgen. Afhankelijk van de implementatie van de hervormingen zal België de komende vier tot zeven jaar tot 27 miljard euro moeten besparen.

Eerdere begrotingsregels dateren uit het Verdrag van Maastricht uit 1992, waarin werd bepaald dat de begrotingstekorten van landen onder de 3 procent van het bruto binnenlands product (bbp) moeten blijven en dat de schulden van elke lidstaat niet hoger mogen zijn dan 60 procent van het bbp. .

België heeft vandaag een begrotingstekort van 4,9 procent van het bbp en een staatsschuld van 106 procent van het bbp.

Wat heeft Europa besloten?

De overeenkomst handhaaft deze twee oorspronkelijke maatregelen van het Verdrag van Maastricht. Er zullen ook twee belangrijke veranderingen plaatsvinden.

Eén: landen met een grotere staatsschuld zullen meer inspanningen moeten leveren dan voorheen. Landen met een schuldquote van 90 procent of meer, waaronder België, moeten die ratio bijvoorbeeld elk jaar met 1 procentpunt verbeteren.

Twee: het begrotingstekort van alle lidstaten moet uiteindelijk dalen tot 1,5 procent van het bbp. De lidstaten hebben hier vier jaar de tijd voor (dit kan worden verlengd tot zeven jaar, mits zij aan bepaalde voorwaarden voldoen). De landen zullen samen met de Europese Commissie een begrotingsplan opstellen. Het voordeel is volgens minister Van Peteghem dat je per land naar de specifieke context kunt kijken en verder vooruit kunt kijken. “Het is de bedoeling dat er op termijn een uitgebreide belastinghervorming in ons land komt, maar daar is op dit moment nog geen akkoord over”, zegt Van Peteghem op Radio 1.

Wat moet België doen?

België zal 27 miljard euro moeten besparen om het begrotingstekort terug te dringen tot 1,5 procent in 2031. Daarvoor zijn besparingen nodig van 0,65 procent van het bbp per jaar, oftewel 3,9 miljard euro in 2024.’ Veruit de grootste bezuinigingsoperatie sinds Jean-Luc Dehaene ( CD&V) moest ons land halverwege de jaren negentig voorbereiden op de eurozone”, zegt professor Herman Matthijs (UGent/VUB) in De standaard.

Academici en financiële instellingen zoals het Internationaal Monetair Fonds waarschuwen al jaren voor de precaire financiële situatie van België. Daarom mogen de aanzienlijke bezuinigingen die nu vanuit Europa worden opgelegd geen verrassing zijn. In de EU zijn we na Slowakije de slechtste leerlingen van de klas.

“De overheidsuitgaven moesten beperkt worden en de regering-De Croo deed het tegenovergestelde”, schreef Ewald Pironet, Knacks collega. ‘De Belgische overheid heeft hier de afgelopen jaren mee weg kunnen komen omdat Europa tijdens de energie- en coronacrisis de overheidsfinanciën niet meer zo nauwlettend in de gaten hield. Nu beide crises achter de rug zijn, pakt Europa de draad op en zal België dat weten.”

Hoe kan België dit bereiken?

Volgens Matthijs heeft België drie opties om deze prestatie te verwezenlijken. Nu er in juni verkiezingen op komst zijn, zal dat waarschijnlijk voor de volgende regering zijn.

Ten eerste kan de overheid besluiten de belastingen te verhogen en zo de inkomsten van ons land te verhogen. In België is de belastingdruk al hoog, dus dat is lastig.

Ten tweede kunnen kosten worden bespaard. Dan moet de overheid de uitgaven stopzetten of verminderen. Gezien onze complexe staatsstructuur en ons gefragmenteerde politieke landschap zal het een uitdaging zijn om overeenstemming te bereiken over dergelijke impopulaire maatregelen.

Ten derde kan ons land proberen de arbeidsparticipatie te verhogen. In België bedraagt ​​dit cijfer momenteel 72 procent, maar de verschillen tussen de regio’s zijn groot.

In een IMF-rapport, waarin ons land vorig jaar werd bekritiseerd, pleit de organisatie voor belasting-, pensioen- en arbeidsmarkthervormingen.

“De regering van De Croo heeft op alle drie de punten gefaald”, schreef Ewald Pironet. Het IMF meldde ook dat “de uitgaven aan sociale uitkeringen en de loonkosten van de overheid” scherp stegen. Bovendien liggen de uitgaven aan de sociale zekerheid 5,2 procent van het bbp (zo’n 30 miljard euro) hoger dan het EU-gemiddelde, “terwijl de resultaten niet beter waren dan die van andere landen.”

Wat gebeurt er als we het niet halen?

De EU is tot nu toe mild geweest tegenover lidstaten die zich niet aan de Europese begrotingsregels hebben gehouden, deels als gevolg van de coronacrisis en de oorlog tussen Rusland en Oekraïne. Deze deal zou daar verandering in brengen. Landen die zich niet aan de nieuwe regels houden, riskeren strafrechtelijke vervolging met boetes.

Volgens het kabinet van Van Peteghem hangt veel af van hoe de regels uiteindelijk worden toegepast. Er zou ook ruimte zijn voor onderhandelingen binnen de Commissie om het ‘haalbaar te houden’. Investeringen voor onder meer defensie of klimaat kunnen over meerdere jaren worden gespreid.

“België heeft nog steeds de controle, maar we moeten voorkomen dat we gestraft worden en dat Europa ons dingen oplegt”, aldus Van Peteghem. ‘Nu is er een nieuw raamwerk. “Als lidstaat heb je meer flexibiliteit om beslissingen te nemen, maar dan zullen ze strenger zijn en sancties effectief toepassen.”

Het valt nog te bezien of dit naleven ook daadwerkelijk bestraft zal worden. De waarheid is dat ons land voor een grote uitdaging staat. Ook Van Peteghem is zich hiervan bewust: ‘Ik ben me er zeer van bewust dat het de komende tijd moed en leiderschap zal vergen om ervoor te zorgen dat we dit kunnen verwezenlijken’ en tegelijkertijd ‘onze sociale zekerheid en onze verzorgingsstaat te beschermen. “