Houtsnippers verwijderen nitraat uit sloten in Brabant en Limburg

In Westerbeek loopt een proef waarbij zogenaamde bioreactoren gevuld met houtsnippers nitraat verwijderen uit sloten langs landbouwpercelen. De eerste resultaten zijn veelbelovend.

Water dat van landbouwgrond de sloot in stroomt, bevat vaak meststoffen die ervoor zorgen dat er te veel stikstof in het water zit. Nitraat in water veroorzaakt algen en overmatige groei van kroos en planten. Bovendien is het slecht voor de waterkwaliteit. Door het drainwater door het vat met houtsnippers te leiden, worden schadelijke stoffen omgezet in onschadelijk stikstofgas.

In het Brabantse Westerbeek is op een landbouwperceel een bioreactor geplaatst. Het is een container waarin biologische processen plaatsvinden. “Het is een gat van 5 bij 10 meter en een halve meter diep, afgedekt met aluminiumfolie en opgevuld met houtkrullen”, legt microbioloog Stefan Jansen van Deltares uit. «Houtchips van lokale wilgen stimuleren bacteriën die van nature in de bodem voorkomen. Bacteriën kunnen nitraat omzetten in stikstofgas.’

Eenvoudig en goedkoop

De verwachting is dat de houtsnipperreactor ongeveer tien jaar meegaat. “De reactor is eenvoudig, relatief goedkoop en tegelijkertijd heel efficiënt”, zegt Jansen. “Je kunt een aanzienlijk effect hebben op de waterkwaliteit en tegelijkertijd de landbouw niet ernstig beperken.”

Soortgelijke tests zijn al uitgevoerd met houtsnippers in Denemarken en de Verenigde Staten. Later bleek dat het water 20 tot 40 procent minder stikstof bevatte.

watersnelheid

Volgens Jansen zijn de eerste resultaten in Westerbeek ook positief. “Tot nu toe zetten houtsnippers 50 procent van het nitraat om in stikstofgas. Het hangt echt af van de snelheid waarmee het water door het filter stroomt en de grootte van het filter. Onder ideale omstandigheden realiseren we een nitraatreductie van 80 procent. Maar als het water stopt of te langzaam stroomt, treden er ongewenste effecten op. We zoeken naar het optimale en dat is een behoorlijk raadsel.’

In Noord-Limburg bevindt zich een soortgelijk testcentrum. Mogelijk komt er ook een proeffaciliteit in Noord-Holland. Het proces in Westerbeek duurt tot dit najaar. “Maar ik hoop dat de pilot wordt uitgebreid, zodat we veel beter kunnen ontdekken wat werkt en wat niet”, zegt Jansen.

De proef wordt gefinancierd door het waterschap Aa en Maas, het waterschap Zuiderzeeland, de Stichting Praktijkonderzoek Waterbeheer, de ministeries van Infrastructuur en Waterstaat en van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en de provincies Noord-Brabant en Flevoland.