De dorpskerk bij het Louvre

Vrijdag 8 maart om 10:44

Algemeen

De veiling van Jan van Goyens schilderij ‘Gezicht op Leiderdorp’ bij Sotheby’s in New York (17e-eeuws Leiderdorp nieuw leven ingeblazen op een internationale veiling) was voor Peter Diebels van het Leiderdorps Museum aanleiding om nader onderzoek te doen naar Van Goyens werk. Hij kwam het werk tegen van een van zijn leraren, Esaias van de Velde, en ontdekte dat deze schilder ook Leiderdorp graveerde, naar tekeningen bewaard in musea in Brussel, Parijs en Washington.

Het schilderij ‘Gezicht op Leiderdorp’ van Jan van Goyen werd uiteindelijk voor $ 27.940 verkocht aan een nog onbekende koper. Het betreft een vrijwel onbekend werk uit 1628 van deze schilder uit Leiden (1596-1656). Op het schilderij is duidelijk de dorpskerk te zien, voltooid in 1622, met de huidige Meijebrug op de voorgrond en de ontbrekende Kalkbrug bij de kerk. Het is een mooi en wat rustig beeld van Leiderdorp en contrasteert sterk met het schilderij dat Van Goyen in 1622 van Leiderdorp schilderde, getiteld Landschaft mit Blick auf Leiderdorp, dat te bewonderen is in de Kunsthalle Bremen.

Leiderdorp was voor Van Goyen een rijke bron voor zijn schetsen en schilderijen. Het lag op korte afstand van zijn huis aan de Pieterskerkstraat in Leiden en de wandeling vanuit de stad voerde hem langs Zijlpoort en de kalkovens langs de Lage Rijndijk en gaf hem een ​​prachtig uitzicht op de Oude Rijn en de nieuw gebouwde dorpskerk vanaf het huidige Waardeiland. . Ook nadat Van Goyen in 1632 naar Den Haag verhuisde, bleef hij werken maken waarin Leiderdorp herkenbaar is, zoals ‘Boat Ride on a River’ uit 1651, te zien in het Metropolitan Museum of Art in New York.

Leiderdorp en Esaias van de Velde

In mijn zoektocht naar Leiderdorp in de werken van Van Goyen dook ik dieper in zijn meesters en kwam ik de Haagse schilder Esaias van de Velde tegen. Deze zoon van Hans van de Velde, die Antwerpen ontvluchtte, werd in 1587 in Amsterdam geboren en werkte vanaf 1612 als schilder in Haarlem en vanaf 1618 in Den Haag. Hier werd Esaias de hofschilder van prins Maurits en tot aan zijn dood in 1630 , van zijn broer Frederik Hendrik. In zijn atelier in Den Haag gaf hij les aan verschillende studenten, waaronder Jan van Goyen. De invloed die Van de Velde had op zijn Leidse student is in veel van zijn werk terug te zien.

Zo vertoont een van zijn bekendste werken, Het Pontveer, uit 1622, dat te zien is in het Rijksmuseum in Amsterdam, naar de mening van kunstkenners veel stilistische overeenkomsten met het schilderij dat Jan van Goyen in Leiderdorp schilderde dat hetzelfde jaar. . Uit sommige tekeningen van Esaias van de Velde blijkt duidelijk dat leraar en leerling elkaar inspireerden. In het schilderij Landschap met uitzicht op Leiderdorp heeft Van Goyen de sfeer van Het Pontveer gecombineerd met het beeld dat Esaias van de Velde schetste van Leiderdorp en dat nu in het Louvre in Parijs hangt. Het gezicht op het dorp Leiderdorp pres de Leyde is niet gedateerd, maar het valt niet te ontkennen dat Van Goyen het als voorbeeld gebruikte bij het maken van zijn schilderij.

De National Gallery of Art in Washington bezit nog een tekening van Van de Velde, waarin de kerk van de stad Leiderdorp duidelijk te herkennen is. Dorpsstraat is een kleine tekening van 12,2 bij 16,6 centimeter en toont het centrum van het dorp vanaf de huidige hoek van de Berkenkade en de Hoofdstraat.

In dezelfde periode, begin jaren twintig, maakte Esaias opnieuw een schets van Leiderdorp. Dit keer is de stadskerk vertegenwoordigd vanaf de andere kant van de Oude Rijn, vanuit de huidige Bruggestraat in Leiden. Hier kun je ook zien dat de brug nog steeds ontbreekt en dat passagiers per veerboot worden overgezet. ‘Village on a River’ werd in 2004 bij Christie’s geveild en in 2011 opnieuw bij Sotheby’s in Londen. Volgens het Rijksmuseum gaat het om een ​​tekening van Van de Velde, die later door Van Goyen is ingekleurd. Daarom heeft hij linksonder de initialen VG toegevoegd.

De laatste tekening die ik uit Leiderdorp ontdekte heet Dorpsgezicht en maakt sinds 1913 deel uit van de collectie van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel.

Op deze ongedateerde tekening zien we de stadskerk vanuit het zuidoosten. Op de voorgrond staan ​​enkele boerderijen en hooizolders langs de huidige Hoofdstraat. In 1628 maakte Van Goyen vrijwel dezelfde tekening.