Algoritmen monitoren steeds meer medewerkers

Algoritmische monitoring wordt in steeds meer bedrijven en organisaties een alledaagse bezigheid. Door werknemers te monitoren met algoritmen wil de werkgever de efficiëntie van zijn personeel vergroten. In de praktijk leidt dit echter vaak tot verhoogde werk- en prestatiedruk en burn-outklachten. Om hier iets aan te doen moeten werkgevers met hun werknemers in gesprek gaan over de inzet van algoritmen en het gebruik van data in het personeelsmanagement.

Dit is de conclusie van het rapport. ‘Ritme of algoritme?’uitgevoerd door het Rathenau Instituut en TNO.

Dit is wat u moet weten over algoritmisch toezicht

Algoritmische monitoring is een fenomeen dat draait om het vervangen van fabrieksmanagers door datagestuurde systemen. Het is niet een menselijke productiemanager of een fabriekssupervisor die ervoor zorgt dat de gewenste productie wordt gerealiseerd, maar kunstmatige intelligentie en intelligente algoritmen zorgen voor deze taak. Een mooi voorbeeld hiervan is Uber: de applicatie haalt klanten op, stippelt de route uit en betaalt de rit, stuurt de chauffeurs aan en regelt alle randzaken. Dankzij algoritmisch toezicht hoeven zij zich daar geen zorgen over te maken.

Uit onderzoek van het Rathenau Instituut en TNO blijkt dat steeds meer bedrijven algoritmen gebruiken om managementtaken te automatiseren. Dan moet je denken aan het aansturen van medewerkers en het controleren van de kwaliteit van hun werk. In callcenters zetten algoritmen bijvoorbeeld gesprekken om in tekst en analyseren deze om de verkoopcijfers te verhogen. In de groenvoorziening hoeven medewerkers niet meer te wachten tot de toezichthouder de kwaliteit van hun werk controleert. Ze maken een foto van hun werk, uploaden deze via een app en een algoritme evalueert de kwaliteit terwijl ze doorgaan naar de volgende klus.

Algoritmische monitoring kan verhoogde mentale spanning veroorzaken

Op welke schaal dit gebeurt is niet bekend: concrete cijfers zijn er niet. Wel duidelijk is volgens de onderzoekers dat algoritmisch toezicht een negatieve invloed heeft op de werkervaring van medewerkers. Uit onderzoek onder 60.000 deelnemers blijkt dat 28 procent meer controle ervaart door het gebruik van algoritmen. Deze groep heeft vaak last van een grotere mentale belasting, een grotere werk- en prestatiedruk en een lagere productiviteit.

“Hoe algoritmisch management wordt ingezet, bepaalt de effecten op de werkervaring van medewerkers. Als ze door de inzet van technologie meer controle ervaren, ervaren ze ook minder autonomie en meer werkdruk en burn-outklachten”, zegt onderzoeker Wouter van der Torre van TNO. Op een krappe arbeidsmarkt is het belangrijk dat er aantrekkelijke banen ontstaan. “Als alle autonomie en al het menselijke contact wordt geautomatiseerd, zal dat contraproductief zijn”, zegt hij. door Volkskrant.

Werkgevers moeten in gesprek gaan met werknemers

Djurre Das, onderzoeker bij het Rathenau Instituut, zegt dat de opkomst van algoritmisch toezicht belangrijke gevolgen heeft voor de manier waarop mensen hun werk doen. Hij haalt verschillende voorbeelden aan van de negatieve gevolgen van algoritmisch toezicht. “Ik sprak met vrouwen in een callcenter die bang waren dat het te lang zou duren om naar het toilet te gaan als ze ongesteld waren. “Sommige medewerkers renden in de pauze naar de supermarkt omdat ze bang waren om te laat terug te komen van lunchtijd”, zegt hij tegen de Volkskrant.

Volgens Van der Torre en Das is er maar één oplossing voor deze impasse: werkgevers en werknemers moeten de inzet van algoritmisch toezicht bespreken. “De beslissingen die organisaties nemen zijn essentieel. Welk doel willen zij nastreven? Welke gegevens wil je hiervoor verzamelen? Waar kunnen medewerkers verhaal halen als zij het niet eens zijn met de keuze van de algoritmen? Nu moeten werkgevers en werknemers hierover in gesprek gaan”, zegt Das.

Anton Mous
Auteur

Privacy- en beveiligingsredacteur

Politicoloog, historicus, webredacteur, reclametekstschrijver: Anton is een alleskunner. Hij gebruikt zijn talenten als schrijver voor VPNgids.nl om lezers te informeren over de laatste ontwikkelingen op het gebied van cybersecurity en privacy.