Gaat de Tweede Kamer de gasputten in Groningen definitief sluiten?

• Thuis Reinalda

  onderzoekseditie

De Tweede Kamer buigt zich vandaag over de wet die definitief een einde moet maken aan de gaswinning in Groningen. Als de Kamer ermee instemt – en die kans lijkt groot – sluit het kamp in Groningen op 1 oktober. Zodra dit is gebeurd, kunnen de putten worden gevuld met beton om te voorkomen dat er in de toekomst zelfs maar een kuub gas wordt gewonnen.

De provincie Groningen, maar ook de vertrekkende staatssecretaris Vijlbrief, kan de wet niet snel genoeg accepteren: ‘Vanaf de eerste dag van mijn mandaat als staatssecretaris was het voor mij duidelijk dat de gaskraan in Groningen definitief dicht moet en nooit meer dicht zal gaan. .weer open”, stelt hij vooraf. “Het liefst zo snel mogelijk. Het is tijd om de gedane beloften waar te maken, het is tijd om veiligheid te geven aan Groningen.”

Ook de Groninger Bodembeweging hoopt dat de Tweede Kamer het wetsvoorstel zal aannemen. Maar voorzitter Coert Fossen durft er niet op te vertrouwen dat er geen problemen meer zullen zijn. “Eerder dit jaar was het een schok om op een koude dag het gas open te draaien.” Fossen wijst erop dat dit niet meer kan gebeuren zodra de wet in werking treedt.

De wet maakt een einde aan 61 jaar gaswinning uit het grootste gasveld dat ooit ondergronds is gevonden. Bovendien werd de energievoorziening voor alle Nederlandse woningen, elektriciteitscentrales, glastuinbouw en industriële bedrijven gegarandeerd.

Het is onduidelijk hoeveel gas er nog in de grond zit; Schattingen lopen uiteen van 400 miljard tot 600 miljard kubieke meter. Ter vergelijking; Nederland verbruikt momenteel circa 31 miljard kubieke meter voornamelijk laagcalorisch Gronings gas (L-gas). Door de energiebesparing is dit al veel minder dan vroeger. Daarnaast zijn bedrijven overgestapt van L-gas naar hoogcalorisch gas. Dit komt vooral uit het buitenland.

In 2018 verklaarde toenmalig minister Wiebes dat de gaswinning in 2030 zou stoppen. Een jaar later voorspelde hij aan de inwoners van Groningen dat dit, met name medio 2022, in een normale winter nog sneller zou gebeuren. Maar de regering wilde niet het risico lopen te stoppen voordat aan een aantal voorwaarden was voldaan.

Zo moet er na de winter voldoende gas aanwezig zijn in de gasreservoirs Norg, Grijpskerk en Alkmaar. In de zomer worden deze tanks weer tot 90 procent gevuld met gas uit andere velden. Een andere voorwaarde is dat de nieuwe stikstoffabriek in Zuidbroek operationeel is. Daar wordt gas uit andere velden omgezet in gas met een verbrandingskwaliteit die vergelijkbaar is met die van Groningengas. Er waren veel problemen tijdens de bouw, waardoor de ingebruikname behoorlijk werd vertraagd.

Ook moet er voldoende aanbod van vloeibaar gas (LNG) zijn. Hiervoor zijn al twee terminals beschikbaar, in Rotterdam en in de Eemshaven. Mogelijk wordt er later een terminal aan toegevoegd.

Totdat de wet is aangenomen, moeten de normale procedures nog steeds worden gevolgd. Dit betekent dat Gasunie Transport Services (GTS) ieder jaar in januari een advies publiceert over hoe Nederland het komende jaar gasveilig zal zijn. Op basis van dit advies besluit de staatssecretaris van Mijnbouw over de mijnbouw in Groningen. Omdat de wet waarover vandaag wordt gedebatteerd nog niet is aangenomen, blijft de laatste uitspraak van de GTS van kracht.

Gasunie ziet in dit advies pas een mogelijk gastekort als de temperatuur in de winter 24 uur tussen de -11 en -14 graden ligt. Gecombineerd met een storing in de gasopslag van Norg zou dit problematisch kunnen zijn. Omdat deze lage temperatuur zich de afgelopen twaalf jaar slechts drie keer heeft voorgedaan, schat het kabinet het risico verwaarloosbaar in. De gasopslag in Norg is in de afgelopen zeven jaar slechts één keer mislukt.

Indien dit zich voordoet adviseert GTS industriële gebruikers af te sluiten bij een gastekort. Daarnaast is er nog een ander risico dat zich volgens GTS de komende jaren kan voordoen. Als er twee koude winters op rij zijn, wordt het spannend of de gasopslagen in 2025 en 2026 voldoende gevuld kunnen worden met gas uit het buitenland. De demissionair staatssecretaris Vijlbrief acht deze mogelijkheid uiterst klein, maar wil een dergelijk tekort voorkomen. Eind deze maand zal hij aanvullende maatregelen voorstellen.