Kasteel Oss – Oss Reclame | Regioweekblad Oss

Donderdag 24 oktober om 08:30 uur

Geschiedenis
420 keer gelezen

OSS | Dit jaar is het 50 jaar geleden dat de gemeente Oss en de Universiteit Leiden samenwerkten op archeologisch gebied. Ter ere van dit jubileum verschijnt in 2024 maandelijks een artikel over de bijzondere archeologie van Oss in Weekblad Regio Oss. Deze maand staat Kasteel Oss in het middelpunt van de belangstelling.

Weinig mensen weten dat er in de stad Oss een kasteel heeft gestaan. Deze bevond zich op de plek van het huidige Burchtplein. Het is niet precies bekend wanneer het kasteel werd gebouwd, waarschijnlijk tussen 1325 en 1375. Het bouwwerk was ongeveer 39 bij 23,5 meter groot en de muren waren bijna een meter dik. Rondom het kasteel lag een gracht van tien meter breed en ruim twee meter diep. Het kasteel duurde niet lang, want het was al vóór 1450 buiten gebruik. Oss kreeg in 1399 stadsrechten. Eén van die rechten was dat er aarden wallen, grachten en stenen poorten mochten worden gebouwd. Deze verdediging van de stad verminderde het belang van het kasteel. Het gebouw raakte in verval, werd gesloopt en de plek van het kasteel raakte langzamerhand in de vergetelheid. Totdat de stoffelijke resten per ongeluk werden opgegraven tijdens een bouwproject in 1994.

In mei 1994 vonden lokale archeologen middeleeuwse overblijfselen tijdens de bouw van winkel- en appartementencomplex “De Geldersche Poort”, vlakbij het huidige Burchtplein. Op twee meter diepte zag de historicus en archeoloog Hans Pennings een muur met een ronde hoektoren. Dit bleek een heel bijzondere vondst. Het waren de overblijfselen van Kasteel Oss, ook wel Huys tot Osse genoemd. Tot dan toe wist niemand precies waar het kasteel zich bevond. De bouw werd stilgelegd vanwege archeologisch en bouwhistorisch onderzoek. De oostelijke muur met twee hoektorens was het enige deel van het kasteel dat kon worden opgegraven. Grondradaronderzoek en booronderzoek maakten het ook mogelijk om de andere delen van het kasteel in kaart te brengen. Bij deze ontdekking en onderzoek speelde de Archeologische Werkgroep Oss een belangrijke rol.

Sporen van het verleden
Vanaf het oppervlak is niets meer te zien van het kasteel, de muur of de stadspoorten. Maar er zijn verwijzingen naar dit deel van Osse’s verleden. Let bijvoorbeeld op de straatnamen: Burchtplein, Walplein, Walstraat, Boschpoorthof. Of neem eens een kijkje op het Burchtplein. Op de parkeerplaats zijn de contouren van het kasteel aangegeven, zijn er nieuwe informatiepanelen geplaatst en is een deel van de hoektoren van het kasteel te zien in een vitrine voor de winkels. Deze innovaties werden op 12 oktober gepresenteerd door gemeenteraadslid Dolf Warris ter ere van 625 jaar stadsrechten.

Leestip: Over het kasteel is een brochure geschreven: Huys tot Oss, Kasteel Oss herontdekt. Dit boek is voor 12,50 euro te koop bij boekhandel Derijks van uitgeverij Oss en Iris in Berghem.
luisteradvies: Wouter Bos heeft met Jurgen Pigmans van het Stadsarchief een interessante podcast gemaakt over 625 jaar stadsrechten. Samen geven ze de ‘stoten’ door die de locatie van de stadsmuur aangeven. Eerdere afleveringen van deze podcast gaan over 50 jaar archeologie en 80 jaar vrijheid. Beluister de podcast op jouw favoriete podcastkanaal. Zoek: OsseShouders